Wat is Monty Python

Inleiding

5 oktober 2009 was het precies veertig jaar geleden dat de eerste aflevering van Monty Python"s Flying Circus werd uitgezonden op tv. Graham Chapman (1941-1989), John Cleese (1939), Terry Gilliam (1940), Eric Idle (1943), Terry Jones ((1942) en Michael Palin (1943) vonden met hun hilarische sketches de Britse humor hoogstpersoonlijk op nieuw uit en keerden alle televisie conventies binnenste buiten. Comedy op tv zou nooit meer hetzelfde zijn. Ook anno nu heeft de baanbrekende tv serie nog niks aan relevantie en populariteit ingeboet.

Satire 

De klassenmaatschappij is het middelpunt van spot waar veel sketches van het gezelschap goed op gedijen. Alle Pythons komen uit een middenklassenmilieu. Palin en Jones studeren in Oxford. Cleese, Chapman en Idle in Cambridge. Tijdens hun schooljaren zijn ze al actief in het studentencabaret en in de jaren zestig doen ze allerhande werk voor de BBC. Gilliam, van Amerikaanse afkomst en vreemde eend in de bijt, maakt dan al animaties voor de BBC. De meeste van het clubje zijn geïnspireerd door The Goon Show een knotsgek radioprogramma met o.a. Spike Milligan en Peter Sellers, waarin op satirische wijze het Engeland van de jaren vijftig door de mangel gehaald wordt. In 1969 slaan de gelijkgestemde zielen de handen in elkaar.

Deadline

Het zestal wordt door de BBC in de gelegenheid gesteld om een eerste serie voor tv te maken. Alleen moet er nog een geschikte naam komen. Na een aantal voorstellen die al te gek bevonden worden stelt de BBC dat er in elk geval Flying Circus in de titel moet voorkomen. Barry Took"s Flying Circus was een suggestie hunnerzijds. Took was destijds een bekende komiek. Dat wordt door het collectief subiet afgewezen. John Cleese's Flying Circus is vervolgens een optie, maar Cleese wil zijn naam niet op zo'n prominente wijze aan het programma verbinden. Palin suggereert Gwen Dibley's Flying Circus, naar een naam die hij in de krant gevonden heeft. De anderen vinden echter het risico dat ze een proces aan de broek krijgen nog voor de eerste aflevering uitgezonden wordt te groot. Onderhand begint men bij de BBC nerveus te worden want de tijd dringt. De avond voor de deadline zakken de heren gezamenlijk stevig door en komen met Monty Python op de proppen. Niemand kan zich meer herinneren wiens idee het was. De dag erna wordt de BBC voor het blok gesteld. Er is geen weg meer terug.

Anarchie

De reactie van zowel publiek als de BBC na de eerste aflevering is er een van volslagen verbijstering. Zoeiets had men nog nooit gezien. De eerste recensies zijn vernietigend, maar de dan nog niet zo conservatieve BBC staat nog open voor avontuur en laat de serie doorgaan. Met succes. Na een korte gewenningsperiode vanlt de Engelse bevolking (en later de halve wereld) en masse voor de anarchistische capriolen van deze zes aan elkaar gewaagde natuurtalenten. Hun sketches hebben geen clou of worden soms in het midden afgekapt. Scenes lopen vloeiend over in de collageachtige, surrealistische animaties van Gilliam of andersom. de heren beleven er zichtbaar plezier aan om zich in vrouwenkleren te hijsen of de meest maffe stemmetjes op te zetten. Soms begint een aflevering met de aftiteling of komt die halverwege al in beeld. Dikwijls richt zich iemand (meestal Chapman) rechtstreeks tot de kijkers met een oordeel over een bepaalde sketch die vervolgens wegens too silly wordt afgebroken. Ook de teksten zijn onnavolgbaar en er wordt evengoed gebruikt gemaakt van bekakt archaïsch Engels als plat cockney. De bizarre fantasie van Monty Python kent zijn gelijke niet.

Sketches

Veel sketches van Monty Python zijn inmiddels klassiekers die in het collectieve geheugen van de fans zijn gegrift. Dat blijkt in de jaren tachtig als Palin en Cleese met enige tegenzin het verzoeknummer Parrot Sketch live vertolken. Het tweetal is op een gegeven moment de tekst kwijt en begint te improviseren. Als op een gegeven moment de draad compleet zoek is vraagt Cleese quasi-grappig aan het publiek of dat misschien weet hoe het  verder moet. Tot zijn verbazing weet men de tekst letterlijk woord voor woord na te spreken. Andere publieksfavorieten zijn onder meer The Spanish Inquisition (De Spaanse Inquisitie valt te pas en te onpas een doorzonwoning binnen), Spam (over een restaurant waar ze alleen maar dit oneetbare vlees in de meest bizarre varianten serveren) of The Lumberjack Song (Zingende houthakker ontpopt zich tot verbijstering van zijn vriendin en ruige collega's als een travistiet). en dan is er natuurlijk nog het onvergetelijke Ministry Of Silly Walks, waarin een haast van elastiek lijkende Cleese het meest vreemde loopje aller tijden demonstreert.

Speelfilms

Diverse leden van Monty Python duiken wel vaker samen op in speelfilms, maar als collectief maakten ze er maar vijf.

  • And Now For Something Completely Different (1971)
  • Monty Python And The Holy Grail (1974)
  • Monty Python's Life Of Brian (1979)
  • Monty Python Live At The Hollywood  Bowl (1982)
  • Monty Pythons The Meaning Of Life (1983)                                                                                                                                            

And Now For Something Completely Different is een compilatie van sketches en Live At The Hollywood Bowl de registratie van een live-optreden, terwijl The Holy Grail en The Meaning Of Life eigenlijk ook een aaneengeregen serie sketches zijn met een overkoepelend thema als kapstok. Alleen Life Of Brian kan als een volwaardige rolprent gezien worden met kop, staart en een doorlopend plot. In de film wordt het verhaal verteld van de jonge Brian van Nazareth die het aan de stok krijgt met de Romeinen die hem per ongeluk aanzien voor Jezus Christus. De film zorgde destijds voor veel ophef in de wereld en religieuze kringen in het bijzonder. Erg dom van de kerk om vanwege Life Of Brian zo op haar achterste benen te gaan staan, want dit is net de enige film van de Pythons waar geen blasfemie is voorkomt. Het verhaal wordt bevolkt door sterrenwichelaars, koffiedikkijkers, terroristen avant la lettre en andere malloten. Kezus Christus, die overigens nauwelijks een rol speelt, is de enige die het goed met de mensheid voorheeft en zinnige dingen zegt. De om het hardst roepende zedenpredikers hadden de speelfilm overigens niet eens gezien.

Leven na Monty Python

Beknopt overzicht van de vele bezigheden die de Python-leden er na het einde van de serie op nahielden.

  • Wrang genoeg geldt de titel niet in volle mate voor Graham Chapman die op 4 oktober 1989 aan de gevolgen van kanker overleed. Bij zijn leven acteerde hij en schreef voor talloze tv programma's. Ook schreef hij het boek A Liar's Autobiography, Vol. VI over zijn gevecht tegen de alcohol. Nog voor The Gay Right's Movement van zich deed spreken kwam hij openlijk uit voor zijn homoseksualiteit en was nauw betrokken bij de totstandkoming van het blad Gay Magazine. Hij co-schreef en vervulde een hoofdrol in de (geflopte) speelfilm Yellowbeard (1983)
  • Terry Gilliam wordt een alom gerespecteerd filmregisseur. Zijn films overschrijden meermaals flink het begrotingsbudget en drijven de producenten tot waanzin, maar worden geroemd om hun visuele pracht. Zijn bekendste rolprenten zijn: Brazil (1985), Time Bandits (1981), The Fisher King (1991), Twelve Monkeys (1995) en Fear And Loathing In Las Vegas (1998)
  • John Cleese acteerde in diverse films waarvan A Fish Called Wanda (1988) met Michael Palin, Kevin Kline en Jamie Lee Curtis wellicht de bekendste is. Hij maakte reclame voor psychotherapie, deed optredens voor Amnesty International, maakte commercials en politieke uitzendingen. Ook houdt hij regelmatig spreekbeurten voor managers. Samen met Robin Skineer schreef hij de boeken Families And How To Survive Them (1983) en Life And How To Survive It (1992). Tegenwoordig schrijft voor het behoudende weekblad The Spectator.
  • Michael Palin acteerde in diverse films waaronder A Fish Called Wanda. Het bekendst wordt hij echter door zijn razend populaire reisdocumentaires voor de BBC waaronder Around The World In 80 Day (1989 - Rond De Wereld In 80 Dagen), Pole To Pole  (1992 - Van Pool Tot Pool), Michael Palin's Hemingway Adventure (1999 - In Het Spoor Van Hemingway) en Michael Palin's New Europe (2007). Over al zijn reizen schreef hij na afloop van de serie een boek.
  • Terry Jones schrijft film- en televisiescripts, kinderboeken en boeken over de geschiedenis van de Middeleeuwen. Hij maakte en presenteerde voor de BBC een serie hierover onder de titel Terry Jones' Medieval Lives.  De tv serie werd in 2004 genomineerd voor een Grammy Award.
  • Eric Idle werkt als tekstschrijver en componist en schreef o.a. de hit Always Look On The Bright Side Of Life uit The Life Of Brian en One Foot In The Grave , titelsong van de gelijknamige komische Britse tv serie. Hij acteerde in de Amerikaanse sitcom Suddenly Susan en legde zich toe ophet inspreken voor computerstemmen en animatiefilms waaronder Shrek 3. In 2005 ging zijn musical Spamelot in premiere op Broadway, die is gebaseerd op Monty Python And The Holy Grail.

Weetjes

  • Tussen 1969 en 1974 beleefde Monty Python op de BBC 4 televiesie seizoenen van in totaal 45 afleveringen.
  • De herkenningsmelodie is de Amerikaanse militaire mars Liberty Bell die John Philip Sousa in 1893 componeerde.
  • Op 3 maart 2009, dertig jaar nadat Life Of Brian  werd uitgebracht, gaat de film in premiere in het dorp Aberystwyth in Wales waar hij tot dan toe verboden was. Saillant detail: De huidige burgemeester Sue Jones-Davis speelt in de film de vriendin van Brian.
  • In The Holy Grail  rijden koning Arthur en zijn ridders van de ronde tafel niet op echte paarden, maar huppelen ze vooruit, terwijl ze met twee tegen elkaar kloppende kokosnoothelften het hoefgetrappel imiteren. Een uitermate grappig idee dat echter voortsproot uit budget taire redenen.
  • De naam Monty Python werd door het gezelschap bedacht  bedact in de woning van John Cleese die destijds in Basil Street woonde. Precies: toevallig ook de voornaam van de hoteleigenaar die hij in Fawlty Towers speelt. 
  • In de aflevering The Germans van de tv serie Fawlty Towers demonstreert Cleese nog eenmaal zijn Silly Walks. Zie: http://www.leerwiki.nl/Fawlty_Towers_tv_serie_over_een_hotel_op_stelten
  • Het woord pythonesque is opgenomen in de Oxford English Dictionary als synoniem van sureële humor.
  • De programmeertaal "Python"dankt zijn naam aan Monty Python.
  • De betiteling "Spam" voor ongewenste mail is afkomstig van de gelijknamige sketch.