Cryptogram hoe los ik het op
Inleiding tot het cryptogram
Het schijnt dat zelfs sommige van de meest doorgewinterde puzzelaars nog huiverig zijn om aan een cryptogram te beginnen. En dat terwijl het toch een zeer interessant soort puzzel is die ook nog eens je algemene ontwikkeling behoorlijk opkrikt. De reden voor deze terughoudendheid is vaak gelegen in het feit dat men niet weet hoe te beginnen. Je leest een omschrijving in een cryptogram die op het eerste gezicht nergens opslaat en wat dan? Wat het extra moeilijk maakt is dat het oplossen van een cryptische omschrijving vaak een kwestie is van gewoon `zien`. Dat klinkt wellicht vaag, maar als je de draai eenmaal te pakken hebt zul je merken wat voor enorme voldoening het opbrengt telkens als zich een nieuw aha-erlebnis aandient en er weer een oplossing ingevuld kan worden. Goed lezen en je ervan bewust zijn dat woorden vaak iets anders kunnen betekenen dan ze op het eerste gezicht lijken zijn hierbij twee belangrijke aanknopingspunten. Om wat meer inzicht te krijgen in het oplossen van een cryptogram hebben we diverse voorbeelden en tips op een rij gezet.
Tips en voorbeelden om een cryptogram op te lossen
Het gebruiken van een woord dat twee verschillende betekenissen heeft
Voorbeeld 1
- omschrijving: soort handigheid
- oplossing: slag
- uitleg: soort = slag / handigheid = slag
Voorbeeld 2
- omschrijving: gevaarlijk zo'n verbinding
- oplossing: link
- uitleg: gevaarlijk = link / verbinding = link
Het gebruiken van een woord waarvan de tweede betekenis betrekking heeft op een deel van de omschrijving
Voorbeeld 1
- omschrijving: een toespraak in de haven
- oplossing: rede
- uitleg: toespraak = rede / rede = ankerplaats of kade en die bevindt zich in de haven
Voorbeeld 2
- omschrijving: fotograferen met een vuurwapen
- oplossing: afdrukken
- uitleg: fotograferen = afdrukken / afdrukken doe je als je schiet met een vuurwapen
Het in tweeën (of drieën) splitsen van het gezochte woord en de delen afzonderlijk omschrijven
Voorbeeld 1
- omschrijving: het bestaan van een reptiel
- oplossing: levenslang
- uitleg: leven-slang / het hele bestaan = leven / reptiel = slang
Voorbeeld 2
- omschrijving: in die afbeelding zit opnieuw talent
- oplossing: weergave
- uitleg: opnieuw = weer / talent = gave / afbeelding = weergave
De oplossing is verstopt in één of meerdere woorden uit de omschrijving
Voorbeeld 1
- omschrijving: een korte rei is woordenpraal
- oplossing: retoriek
- uitleg: woordenpraal = retoriek / het woord retoriek kun je samenstellen uit de letters van korte en rei
Voorbeeld 2
- omschrijving: te amo, zegt de Italiaan tegen haar
- oplossing: oma
- uitleg: haar duidt erop dat het een vrouw betreft / het woord oma kun je samenstellen uit de letters van amo
Het gebruik van anagrammen
Voorbeeld 1
- omschrijving: in de verwarring verleid door een schat
- oplossing: lieverd
- uitleg: het woord verwarring duidt erop dat de letters van een woord uit de omschrijving door elkaar gehusseld zijn / in dit geval verleid wat een anagram is van lieverd / lieverd = schat
Voobeeld 2
- omschrijving: hij maait niet, maar maakt violen
- oplossing amati
- uitleg: amati is de naam van een broemde Italiaanse familie vioolbouwers / maait is een anagram van amati
De omschrijving bestaat uit één woord dat is samengesteld uit twee woorden die synoniem zijn van twee woorden waaruit de oplossing is samengesteld
Voorbeeld 1
- omschrijving: studieleider
- oplossing: blokhoofd
- uitleg: studeren = blokken / leider = hoofd
Voorbelld 2
- omschrijving: bajesgeur
- oplossing: baklucht
- uitleg: bajes = bak / geur = lucht
De oplossing is een woord in de omschrijving dat van achteren naar voren gelezen moet worden
Voorbeeld 1
- omschrijving: ga 's mee naar dat water in Groningen
- oplossing: eems
- uitleg: eems = water in Groningen / 's mee leest van achteren naar voren eems
Voorbeeld 2
- omschrijving: zij reden weer naar beneden
- oplossing: neder
- uitleg: naar beneden = neder / reden leest van achteren naar voren neder
De oplossing moet gezocht worden door middel van associatie (vaak aangegeven met een vraagteken)
Voorbeeld 1
- omschrijving: eigentijdse schoorsteenkap?
- oplossing: modegek
- uitleg schoorsteenkap = gek / het woord mode associëren we met eigentijds
Voorbeeld 2
- omschrijving: Scheepswasserij?
- oplossing: stomerij
- uitleg: wasserij = stomerij / het woord stomerij associëren we met een ouderwets stoomschip
Het gebruik van een speelse omschrijving of een woordspeling (het gevraagde woord wordt dus niet letterlijk omschreven)
Voorbeeld 1
- omschrijving: pleisterplaats
- oplossing: wondje
- uitleg: plaats waar je een pleister aanbrengt is een wondje
Voorbeeld 2
- omschrijving: Natuuruitgave
- oplossing; blaadje
- uitleg: een blaadje in de zin van een krant of magazine is een blaadje / een blaadje aan de boom vind je in de natuur
Het gebruik van buitenlandse woorden
Voorbeeld 1
- omschrijving: Kaartspelen op de brug in Engeland
- oplossing: bridge
- uitleg: bridge is Engels voor brug / bridge is een kaartspel
Voorbeeld 2'
- omschrijving: De opbrengst is voorgekomen, Frans!
- oplossing: provenu
- uitleg: provenu is Frans voor opbrengst / pro = voor / venue = nieuwkomer
Cryptogram denksport voor de gevorderde
We zijn bij deze voorbeelden en tips uitgegaan van de beginnende denksporter. Er zijn nog legio variaties en veel moeilijkere constructies denkbaar als hier omschreven. Maar dat is voor later zorg. Eerst dient die primaire barriere doorbroken te worden want een goed begin is het halve werk. Er bestaat natuurlijk geen kant en klare handleiding om het oplossen van cryptogrammen te vergemakkelijken, maar hopelijk biedt dit overzicht een eerste houvast om er eens goed voor te gaan zitten. Het echte denkwerk zal uiteindelijk toch van je zelf moeten komen. Bedenk dat hoe vaker je het doet hoe spannender het wordt.
Veel succes en denksport plezier!
