Wandeltocht door Zandvoort

Zandvoort staat bekend als badplaats, veel bezoekers spoeden zich uit trein, bus of auto direct richting strand, horeca en winkelstraat. Om het eigen gezicht van Zandvoort te leren kennen, deze wandeling door een aantal karaterestieke straten van het dorp.

Oriëntatie

De route start op het Stationsplein, een eenvoudig te vinden centraal punt. Als u met de rug naar het station staat kijkt u naar het westen, rechts is noord en links is zuid. Aan de ligging van het NS-stationsgebouw is te zien dat het hoger ligt als het perron, dit komt omdat het tegen de vroegere duinwal is aangebouwd. Dit verklaart ook het hoogteverschil in vele andere straten in Zandvoort.

Op weg!

Kijken we links naast het station naar beneden dan ziet u daar de Verzetswijk, dit nieuwbouw gedeelte is gebouwd op het voormalige rangeer en goederenterrein van de spoorwegen, de straten zijn vernoemd naar personen uit het verzet tijdens de tweede wereldoorlog. In de stationshal zijn nog een schilderingen en glas in loodramen te zien.

Zeestraat -> Kostverlorenstraat

Uit het station rechts afgaand komen we op de Zeestraat, deze naam spreekt voor zich. Lopen we deze af dan kruisen we rechts de Haltestraat, de naam van deze winkelstraat refereert nog aan de tijd dat de Electrische Tram vanuit Amsterdam zijn eindpunt in Zandvoort had. Passer de Nieuwstraat en vervolgens gaat de Zeestraat over in de Kostverlorenstraat. Hier vallen vooral aan de rechterzijde de erkers en veranda's op, deze zijn op een aantal plaatsen in Zandvoort terug te vinden en roepen nostalgische herinneringen op aan het de bouwstijl in het voormalige Nederlands Indië.

Jan Steenstraat -> Diaconiehuisstraat

Wandel door tot de eerste zijstraat rechts en ga de Jan Steenstraat in, vervolgens weer rechts en u staat in de Hobbemastraat, hier ziet u een voorbeeld van vroeg sociale woningbouw in Zandvoort, op de diverse gevelstenen kunt u aantreffen door wie en wanneer eea. gebouwd is. Aan het einde links aanhouden en u komt in de L'Amistraat, genoemd naar een pastoor welke aan het eind van de 19e eeuw in Zandvoort de RK kerk leidde. Dwars op deze straat staat nu appartementencomplex "Het Hulsmanhof", genoemd naar de dominee welke eveneens aan het einde van de 19e eeuw het toenmalige en op de zelfde plek gevestigde "Diaconiehuis" gesticht heeft. Dit was een rusthuis voor "Behoeftige ouden van dagen".

Zwarteveld

Gaat u hier links dan komt in de Diaconiehuisstraat, op de gevel van het pand dwars op de T-splitsing herinnert de tekst "Bakkerij De Hoop" nog aan de tijd dat hier een een brood en banketbakker gevestigd was. Weer links en vervolgens weer rechts door de Nieuwstraat komt u op het "Zwarteveld", officieel geen straatnaam maar een begrip in Zandvoort, hier wordt de weekmarkt gehouden. Nu een parkeerterrein maar vroeger een braakliggend stuk grond. Omdat dit het laagste punt van de bebouwde kom was liep dit stuk onder bij wateroverlast. Na het wegzakken van het water bleef donker en vervuild zand achter, waardoor de naam "Zwarteveld" ontstaan is. Overigens is nu onder het parkeerterrein een grote kelder gebouwd om overtollig hemelwater op te vangen zodat de omliggende straten minder vaak blank staan. Gaat u links de Koningstraat in dan ziet u aan de rechterzijde de zgn. "Rug aan rugwoningen". De achterzijde van deze huizen is verbonden met de achterzijde van de huizen aan de naastgelegen Prinsesseweg. Deze huizen hebben aleen een vooringang en zijn uniek in Zandvoort.

Koninginneweg -> Haarlemmerstraat

Aan het einde van de Koningstraat komt u op de T-splitsing met de Konininneweg, gaat u hier rechtsaf, dan kruist u de Prinsesseweg en heeft u zich op de andere zijde van de "Rug aan rugwoningen". Helaas staan deze huizen op de nominatie gesloopt te worden om plaats te maken voor een ambitieus nieuwbouwproject waarvan de eerste oplevering aan de overzijde reeds te zien is. Evenwijdig aan de Prinsesseweg liep het traject van de toenmalige trambaan welke tot 1956 dienst heeft gedaan. Na die tijd heeft een busdienst de verbinding met Haarlem en Amsterdam overgenomen.

Wandel door tot het einde van de Konininneweg en u komt op de T-splitsing met de Haarlemmerstraat en staat u naast de RK Sint Agathekerk. Kijkt u naar links dan ziet u ook hier de eerder genoemde erkers en veranda's. De bewoners van de Haarlemmerstraat maken in december veel werk van de feestverlichting rond het huis. Ga langs de kerk rechtsaf en u komt op de Grote Krocht, negeer het zijstraatje aan de rechterkant en u passeert een rijtje dorpsvilla's met mooie namen als Jasione, Lands-end en Ameria.

Centrum

De Grote Krocht uitlopend komt u in het centrum op het Raadhuisplein. Midden op de rotonde staat het muziekpaviljoen, het gebouw met de twee trappen is het Gemeentehuis. Vervolg uw weg langs de HEMA naar het Kerkplein, waar u de NH-kerk aantreft. De toren staat in de Poststraat, de kerk is een rijksmonument en bezit een uniek Knipscheer orgel dat op en balkon staat wat volgens de overlevering gesteund wordt door de masten van een gestrand schip. Wellicht is de kerk open en kunt u binnen een kijkje nemen. In de Poststraat ziet u aan de overzijde van de kerk een rij huizen welke vanwege de karakteristieke balkons en houtwerk beschermd dorpsgezicht zijn. Verderop in de straat heeft nieuwbouw plaatsgevonden welke goed aansluit bij het bestaande beeld van de omgeving. Aan het eind van de Poststraat gaat u de trap op en komt u op de Hogeweg.

Hogeweg

De Hogeweg was van oorsprong een straat met hotels, pensions en grote huizen, veel hiervan is recent vervangen door nieuwbouw en ook hier is een goede harmonie van oude en nieuwe bebouwing ontstaan. Ga rechtsaf en loop door tot huisnummer xx en ga vervolgens rechtaf door het tunneltje, u bent nu op de hoek van de Duinweg en de Westerstraat. De rechterzijde van de Westerstraat bestaat uit vooroorlogse bebouwing, de overzijde is van na de oorlog, dit omdat tijdens de oorlogsjaren in het kader van de de Atlantikwall de bebouwing richting zee door de bezetter gesloopt is, met het oogmerk om in geval van een invasie uit zee een vrij schootsveld te hebben. Loopt u de Westerstraat uit dan passeert u het Schelpenplein en komt u in de Buureweg waar aan de rechterzijde nog een paar oude panden staan.

Gasthuishofje

Aan het einde van de Buureweg kruist u de Kerkstraat en steekt u over naar het Dorpsplein. Ook hier is de rechterzijde vooroorlogs en de linkerzijde herbouwd. Vanaf het Dorpsplein kijkt u op de witte huisjes van het Gasthuishofje, van oorsprong een woongemeenschap voor ouderen. Dit complex is in een vierkant gebouwd en heeft een charmante binnentuin. Deze kunt u zien als u rechtsaf gaat en de straat naar beneden volgt, u komt dan op het Gasthuisplein, aan uw linkerhand een paar treden en u ziet het smeedijzeren hek waardoor u zicht op de binnentuin heeft. Aan de linkerzijde van het plein naast het café loopt u de Gasthuisstraat in, ook hier staan nog wat oude panden, haverwege slaat u rechtsaf en komt u in het Achterom, een klein straatje met aan de ene zijde een houten schuur en aan de andere zijde een voormalige smederij. De houten schuur is een van de laast overgebleven schuren die karakteritiek waren in het straatbeeld van het oude Zandvoort. In het plaatsje voor het huisje ziet u een molensteen liggen, als onderdeel van smederij.

De Bloedbuurt!

Vanuit deze plek steekt u door naar de Swaluëstraat, genoemd naar de Dominee welke het Zandvoorts volkslied geschreven heeft. U gaat linksaf deze straat in en u bevindt zich dan bij de kruising met Prinsenhofstraat aan de rand van de zgn. Bloedbuurt, hier werden in het verre verleden meningsverschillen op hardhandige wijze beslecht. Vandaag de de dag kunt u zich hier veilig bewegen!

Eindpunt

Halverwege de Swaluëstraat wordt deze smaller en passert u nog wat oorspronkelijke bebouwing. Aan het einde gaat u links af de Achterweg in en aan het einde rechts ziet u een trap. Deze trap, de zgn. Kippentrap laat weer duidelijk het hoogteverschil zien als gevolg van de bewouwing van de oorspronkelijke duinwal. De naam Kippentrap is een algemeen begrip voor een trap die lastig te belopen is, probeert u het zelf maar. Bovenaan de trap bevindt u zich op de Zeestraat en steekt u over naar het NS-station, het uitgangspunt van deze wandeling.