IJshockey voor dummies
Inleiding
IJshockey is een sport die gespeeld wordt tussen twee teams van zes spelers: vijf schaatsters en een doelman. Uiteraard wordt het gespeeld op ijs en kan men het in de winter dus ook buiten spelen, maar elke competitie van niveau speelt zich binnen af. In onze contreien is ijshockey misschien niet zo populair qua aantallen, de sport mag wel rekenen op een schare trouwe, fanatieke fans.
In het algemeen...
Het is een erg snelle en vooral fysieke sport, waarbij het de bedoeling is de puck in het doel van de tegenstrever te krijgen. Wedstrijden zijn onderverdeeld in drie periodes van ieder 20 minuten effectieve speeltijd. Dit betekent dat de klok wordt stilgezet bij iedere overtreding of wanneer de puck buiten het speelveld komt.
De overkoepelende organisatie heet de International Ice Hockey Federation(IIHF). In de wereld zijn er slechts 68 landen lid van die organisatie, waarbij de sport vooral enorm populair is in Canada, de Verenigde Staten van Amerika (VS), Finland, Sweden, Rusland, Tsjechië, Slovakije, Letland en Switzerland. In Canada is het de nationale sport. Canada en de VS hebben ieder bijna 500.000 geregistreerde spelers, wat voor Canada 1,5% van de totale bevolking is, maar voor de VS slechts 0,15%. Meer dan 65% van de officiëel geregistreerde spelers in de wereld bevinden zich in die beide landen samen. Ter vergelijking, in Nederland zijn er iets meer dan 3.000 geregistreerde spelers en in België rond de 1.200. Dat is respectievelijk 0,02% en 0,01% van de totale bevolking.Basis spelregels
Een groot deel van de terminologie die gebruikt wordt, is Engels.De onderstaande afbeelding van het speelveld kan u helpen om de basis principes van het spel te begrijpen. Die zijn over de hele wereld gelijk maar niet overal worden identieke spelregels gehanteerd. De regels zoals uitgeschreven door de IIHF komen uiteraard het meeste voor. Een variant daarop van de National Hockey League (NHL), is eveneens veel gebruikt omdat de NHL het ijshockey op het hoogste niveau in Canada en de VS vertegenwoordigt.
Een team bestaat in totaal typisch uit 20 spelers (18 in de NHL) en 2 goalies. Die spelers zijn onderverdeeld in lines (3 aanvallers) en defensive pairings (2 verdedigers). Lines, pairings en individuele spelers kunnen in principe een oneindig aantal keren gewisseld worden.
Wisselen gebeurt ofwel wanneer het spel stil ligt (ook hier zijn restricties in acht te nemen) of on the fly , tijdens het spel. On the fly mag alleen in de neutrale zone, ter hoogte dus van de bank. Bij slecht presteren kan het ook zijn dat de goalie , al dan niet definitief, gewisseld wordt, uiteraard alleen wanneer het spel stil ligt. Bij achterstand tegen het einde van de wedstrijd wordt de goalie ook wel on the fly gewisseld voor een extra aanvaller.
Het is de bedoeling dat de spelers met een stick proberen de puck in het doel van de tegenstrever te schieten. In principe mag de puck ook met het hele lichaam gespeeld worden, maar:
- zo mag je met de hand wel de puck uit de lucht slaan maar niet vasthouden,
- je mag de puck alleen passen met de hand in je eigen defensieve zone,
- als de puck via een hand van een aanvallende speler in het doel van de tegenstrever geslagen wordt, dan is het doelpunt ongeldig.
Je mag een pass geven met je schaats, maar als de puck in het doel terechtkomt met een duidelijke schoppende beweging, dan wordt het doelpunt afgekeurd.
De 'offside' spelregel
Sinds 1930 wordt bij ijshockey ook het offside principe gehanteerd, waardoor ook voorwaarste passes toegestaan zijn. Dit maakte van het spel meer een teamsport dan het voorheen was. Tot 1930 mocht men alleen maar achterwaarts passes geven, vegelijkbaar met rugby, waardoor veel afhing van de individuele stickgebruik kwaliteiten van de spelers. Een speler staat offside wanneer hij zich, met beide voeten, in de offensieve zone bevindt, vooraleer de puck in die zone komt. Als bijvoorbeeld een aanval in de offensieve zone bezig is en de puck komt net buiten die zone, dan zullen alle aanvallende spelers zich eerst uit de offensieve zone moeten begeven vooraleer de aanval weer hevat kan worden.
Icing is een overtreding waarbij de puck door een verdediger uit zijn eigen defensieve zone wordt geslagen, voorbij de rode lijn is gekomen in de defensieve zone van de tegenpartij, en niet eerst kan aangeraakt worden door een teammaat. Dit wordt vaak gebruikt als tactiek van het verdedigende team om even op adem te komen. Als straf wordt het spel hervat vanaf een face-off spot (zie rode cirkels op afbeelding), in de defensieve zone van de overtreder.
Fysiek contact is toegestaan en vaak worden stevige body checks gebruikt om een tegenspeler en de puck van elkaar te scheiden. Voor de veiligheid moet er met een aantal zaken rekening gehouden worden om geen foutieve body check uit te voeren.
Al het bovenstaande wordt in goede banen geleid door meestal 3, maar soms ook 4 scheidsrechters. Op de hoogste niveaus worden vaak ook camera's gebruikt om discutabele doelpunten te kunnen beoordelen.Als de score na reguliere speeltijd gelijk is, wordt een overtime gespeeld. Staat het dan nog steeds gelijk dan wordt de winst bepaald in een penalty shootout.