De Portugese Waterhond

Inleiding

De Portugese Waterhond, de Cão de Água, was een relatief onbekend hondenras, totdat President Barack Obama er eentje aanschafte, mede vanwege zijn hypoallergene kwaliteiten.

Zoals altijd, wanneer een hondenras populair wordt, dan wil opeens iedereen zo’n hond. Maar om te weten of een hond daadwerkelijk in uw gezin of thuissituatie past, moet u wel weten wat voor soort hond u in huis haalt.

Hieronder een uitgebreide beschrijving van dit nog steeds relatief zeldzame ras, inclusief geschiedenis, uiterlijk, karaktereigenschappen, erfelijke aandoeningen en speciale kwaliteiten.

Geschiedenis

Er zijn mensen die beweren dat het ras teruggetraceerd kan worden tot de jaren 700 voor Christus, waar op de ruige steppen van Centraal Azië een herdershond voorkwam die aan dezelfd kenmerken voldeed als de langharige Portugese Waterhond. Deze honden zouden meegenomen zijn door Berbers, en toen deze zich verspreidden naar Noord Afrika, met name Marokko, kwamen ze met hun afstammelingen, de Moren, mee naar Portugal, in de 8e eeuw na Christus.

Volgens een andere theorie namen de Goten, de verzamelnaam voor Germaanse stammen, ze mee richting Europa. Een deel van de honden kwam in het westen terecht en vormden de basis van de Poedel. Het Duitse woord pudel refereert aan water.

Een ander deel van de honden werden getrimd in de vorm van leeuwen en werden door de Visigothen meegenomen in hun gevechten tegen de Romeinen en belandden zo in Iberia (Portugal en Spanje) in de 4e eeuw.

In 1927 heeft een monnik de eerste Cão de Água beschreven nadat hij een verdrinkende zeeman uit zee gered had zien worden door een hond met een zwarte vacht, lang ruig haar, dat afgeschoren was tot de eerste rib en met een toef aan zijn staart.

Deze vorm van trimmen, het leeuwmodel genoemd, had ook een functie, namelijk om de borstkas met hart en longen warm te houden, de rest werd kort geschoren zodat de hond niet te zwaar zou worden in het water.

In de 14e eeuw gingen Portugese Waterhonden mee op de boten van Portugese ontdekkingsreizigers, zoals Vasco da Gama, op hun reizen naar Afrika, Indië en Brazilië.

Het ras Portugese Waterhond (Cão de Água)

De Portugese Waterhond behoort tot rasgroep 8, de Retrievers en Waterhonden.

Dit ras, in Portugal ook bekend als de Algarviaanse Waterhond (Cão de Água Algarvio), of Portugese Vissende Hond (Cão Pescador Português), is dus een heel oud ras, en werd speciaal gefokt om op vissersboten te mee werken. Ze werden gebruikt als bootbewakers, netten binnenhalers, vangers van ontsnapte vissen, en voor het overzwemmen van boodschappen van de ene naar de andere boot.

Rond 1930 was dit ras vrijwel uitgestorven totdat een rijke Portugese scheepsmagnaat vissershonden begon uit te selecteren en daarmee, middels een fokprogramma, en geholpen door twee dierenartsen, het ras weer nieuw leven in te blazen. Zijn kennel heette Algarbiorum, en zijn beroemdste reu was Leão (1931-1942). Deze reu heeft zoveel teefjes bevrucht, dat ongeveer de helft van de huidige rashonden in lijn naar hem teruggevoerd kunnen worden.

Speciale eigenschappen van de Portugese Waterhond

Naast de rastypische kenmerken, die hieronder besproken zullen worden, zijn er 3 speciale eigenschappen waardoor de Cão de Água nu zo populair is.

1) Het voorkomen van kleine en grote varianten van dit ras: Genetisch wetenschapper Nate Sutter, wilde heel graag weten waarom bepaalde honden zo verschillen in grootte, vergelijk bijvoorbeeld maar de Ierse Wolfshond met een Chihuahua. Deze variatie wordt veroorzaakt door 1 gen, de Insuline Groei Factor 1, een gen dat tevens voor dwerg- of reuzengroei zorgt. Voor zover nu bekend is, komt variatie binnen dit gen alleen bij de Portugese Waterhond voor, waardoor het een van de weinige rassen waarbij zowel grote als kleine honden voorkomen.

2) Hypoallergene kwaliteiten: Ondanks het feit dat hypoallergeniteit van hondenrassen nooit echt bewezen is, is deze hond geschikt voor mensen met een allergie vanwege het feit dat ze vrijwel geen haren verliezen. De vacht groeit net als menselijke haar, langzaam, en ze hoeven niet vaak getrimd. Er moet daardoor wel zeer regelmatig geborsteld en gekamd worden.

3) Stemgebruik: Portugese Waterhonden hebben een luid en specifiek stemgeluid, met meerdere octaven. Zijn het gewoonlijk rustige honden, wanneer er waakzaamheid geboden is, zijn dit de “Lassies” onder de honden. Ze zullen hun eigenaar opzoeken, en die waarschuwen door een speciaal "ha-ha-ha-ha" geluid uit te stoten. Hun dienstbaarheid en volgzaamheid, hun hoge intelligentie, hun stemgebruik en het op zoek gaan naar hun eigenaar wanneer er gevaar dreigt, maakt de Cão de Água de ideale hulphond voor mensen met gehoorproblemen of doofheid.

Uiterlijk

Cão de Água zijn normaal gesproken zwart, maar ook de kleuren bruin of wit komen voor. Ze kunnen groot of klein zijn qua type. Cão de Água de Pêlo Ondulado is de naam voor honden met een golvende vacht, Cão de Água de Pêlo Encaracolado zijn de honden met de gekrulde vacht. De vacht is waterafstotend en ze hebben geen ondervacht.

Er zijn twee manieren van trimmen.

Het hierboven beschreven Leeuwmodel, waarbij de snoet, het achterlijf en het begin van de staart geschoren worden, maar men de rest van de vacht laat zitten. Deze manier van scheren had alles te maken met het werk dat deze honden moesten verrichten en de vrijheid die ze nodig hadden bij het zwemmen. Met hun staart konden ze vissers, die veelal niet konden zwemmen, redden.

Bij het Retrievermodel wordt de gehele vacht op ongeveer 2,5 centimeter geknipt, zodat de hond er “gewoner” uit komt te zien voor de huidige kopers.

Verder hebben ze sterke ledematen met ronde voeten en zwemvliezen tussen de tenen. De staart is dik maar loopt dun af naar het einde en wordt opgerold wanneer ze alert zijn, en is onmisbaar bij het zwemmen en duiken.

Karakter

De belangrijkste karaktereigenschappen, met daaraan gekoppeld adviezen voorde eigenaars, op een rijtje:

1) De Cão de Água is een energieke, zelfs onstuimige hond met een groot uithoudingsvermogen. Dit betekent dus ook dat deze hond veel beweging nodig heeft. Ze zijn zeer evenwichtig, gelijkmatig gehumeurd, geduldig, zeer trouw, hangen erg aan hun eigenaar en hebben stalen zenuwen.

Hierdoor zijn het ideale gezinshonden, ze gaan goed om met kinderen en andere dieren. Maar hierdoor zijn het ook, mede door hun vermogen tot blaffen en stemgebruik, goede waakhonden, beschermingshonden en hulphonden.

2) Vanwege hun goede reukvermogen, hun zwem- en duikcapaciteiten, ietwat dominante karakter en beweeglijke lichaam, zijn het tevens zeer geschikte honden voor de jacht op waterwild. .

3) Ze zijn intelligent, leergierig, eigenzinnig en speels. Het zijn honden met humor die lang puppy blijven en pas laat volwassen worden. Hierdoor hebben ze een zeer standvastige en consequente eigenaar nodig die opvoedingscursussen met hen wil volgen. Daar tegen over staat dat ze, vanwege hun slimheid en gevoeligheid voor de toon van uw stem, snel leren en makkelijk af te richten zijn.

Kortom, een fantastische hond, die wel behoorlijk wat tijd en aandacht behoeft.

Erfelijke aandoeningen bij de Portugese Waterhond

Zoals vaak het geval is bij zeldzamere rassen, komen er ook bij de Portugese Waterhond een aantal erfelijke afwijkingen voor vanwege de hoge graad van verwantschap en de beperkte genen-pool. Wilt u een Cão de Água kopen dan is het belangrijk dat deze getest is op HD, op GM1, PRA en Cardiomyopathie.

1) Heupdysplasie: Heupdysplasie is een aangeboren afwijking waarbij de ontwikkeling van het heupgewricht verstoord is. De heupkom is vaak onvoldoende diep om de heupkop van het dijbeen goed te omvatten. Dit probleem komt overigens ook bij 20 op de 1000 pasgeboren kinderen voor. Vanwege de erfelijke factoren is het belangrijk de stamboom en de afstammingslijnen van de reu en de teef na te lopen op het voorkomen van HD.

2) GM1 Gangliosidose: Dit is een erfelijke aandoening waarbij er een bepaald enzym ontbreekt waardoor er stapeling van vetten in de zenuwcellen optreedt. Het is een dodelijke ziekte, waarvan de eerste verschijnselen (toevallen, verlammingen en tremoren) optreden rond de leeftijd van 6 maanden. Door goede selectie is de ziekte vrijwel verdwenen bij dit ras, maar juist daarom moet men blijven testen.

3) Cataract en PRA: Cataract en PRA (Progressieve Retina Atrophie) zijn twee oogziekten. Zoals bij heupdysplasie komt het in bepaalde lijnen meer voor dan in andere, hetgeen duidt op een erfelijke factor. PRA veroorzaakt nachtblindheid maar leidt uiteindelijk tot volledige blindheid. Er zijn reeds DNA testen voor deze ziekte beschikbaar, maar die worden in Nederland nog niet uitgevoerd. Wel in Duitsland en de Verenigde Staten.

4) Juveniele Cardiomyopathie: een zeldzame, erfelijke aandoening waarbij de honden reeds op jonge leeftijd overlijden aan hartfalen. Vanaf 2007 is men begonnen met DNA testen voor deze afwijking, die nog niet volledig uitsluitsel geeft, maar wel bepaalde dragers van het gen kan aanwijzen.

Rasvereniging van de Portugese Waterhond

In Nederland hebben we helaas geen rasvereniging.

Beroemde Portugese Waterhonden

• Senator Ted Kennedy had maar liefst drie Portugese Waterhonden, Splash, Sunny, and Cappy.
• De honkballers van de San Fransisco Giants hebben hun eigen B.A.R.K. (“blaf”) team, Baseball Aquatic Retrieval Korps. Het team bestaat voornamelijk uit Portugese Waterhonden die home-run ballen terughalen uit het stuk van de San Fransisco Bay dat aan het stadion grenst. Voorheen lagen daar allemaal mensen met bootjes en kajaks om die ballen te pakken omdat deze in Amerika veel geld waard zijn. Nu doen deze honden dat en de opbrengst van deze ballen is voor de Pets in Need organisatie.
• President Barack Obama heeft ook een Portugese Waterhond, genaamd Bo, en gekregen van Ted Kennedy. Zijn dochter Malia is allergisch, vandaar de keuze voor dit ras.

Links

Labradoodle, de hypoallergene wonderhond

Welke hypoallergene hondenrassen zijn er

Lagotto Romagnolo, eeuwenoud hypoallergeen hondenras