Lagotto Romagnolo, eeuwenoud hypoallergeen hondenras
Inleiding
Dankzij de Portugese waterhond van Barack Obama en de labradoodle of labradoedel zijn hypoallergene hondenrassen steeds meer in het nieuws gekomen. De risico’s van hoge populariteit van een bepaald ras zijn groot. Exorbitante prijzen, doorfokken en inteelt, aangeboren afwijkingen, slechte selectiecriteria en malafide fokpraktijken, om er maar een paar te noemen.
Allemaal helemaal niet nodig, want er zijn veel meer hondenrassen hypoallergeen en sommige bestaan al eeuwenlang, zoals bijvoorbeeld de Lagotto Romagnolo.
Geschiedenis
De Franse waterhond, de Barbet, waarvan er op de wereld nog maar heel weinig voorkomen, is vermoedelijk de voorouder van de Lagotto. Beide rassen zijn zeer oud. Zowel op Egyptische reliëfs, op Etruskische graven als op wandtapijten uit de 13e en 14e eeuw zien we reeds dit type ruwharige jachthonden afgebeeld. De Arabieren waren tijdens de middeleeuwen al veel verder met het fokken van honden. Door de Moorse bezetting van Spanje (711 tot 1492 na Chr.), de kruistochten en de handel met Afrika en het Midden-Oosten kwamen deze honden in Europa terecht.
Op een fresco van Andrea Mantegna uit 1456 in de bruidssuite van het Palazzo Ducale in Mantova (Mantua, Lombardije) staat een hond die vrijwel identiek is aan de huidige Lagotto. Op een schilderij van de Italiaanse barokschilder "il Guercino" (de Schele), Giovanni Francesco Barbieri, uit 1600 is eveneens een prachtige Lagotto te zien.
In deze periode, rond 1600, werden de Lagotti gefokt als “retrievers” (Ned. “ophalers). Hun taak was om aangeschoten waterwild op te halen in de Bassa Romagna, uit de lagunes bij Comacchio en de moerassen bij Ravenna.
De “vallaroli” of “lagotti”, de plattelandsbevolking in deze gebieden gebruikten hem dus als jachthond. Lago is het Italiaanse woord voor “meer”, en in het dialect van Romagna betekent “Cán lagót” zoveel als harige waterhond.
In 1591 schrijft Erasmo di Valvasone het gedicht "La Caccia" (de Jacht), waarin hij een jachthond met krulhaar bejubelt, die niet bang is voor zon, ijs of water, die bergen beklimt, rivieren doorwaadt, in rotsachtige gebieden rent, doornig struikgewas doornen induikt en dan nog blijmoedig het gevogelte naar de jager brengt.
Vanwege de drooglegging van Italiaanse moerasgebieden in de periode 1840-1890 en daardoor het verdwijnen van grote vluchten watervogels verviel de jachtfunctie van de Lagotto Romagnolo. Er werd destijds al wel gezocht naar truffels, maar deze waren toen nog volop te vinden dus het belang ervan was niet zo heel groot.
Toen de truffel zeldzamer begon te worden door snelle en onzorgvuldige ontbossing, werden de belangen groter. De Lagotto werd vanwege zijn snelle leergedrag en zijn uitzonderlijke reukvermogen de ideale truffelzoeker. Jammer genoeg werd door de zeldzaamheid van de truffel en de competitie en jaloezie tussen de truffelzoekers de selectie op het zoekend vermogen belangrijker dan de typische raseigenschappen van de Lagotto. Er werd gekruist met andere rassen en de echte Lagotto Romagnolo dreigde te verdwijnen.
Rond 1920 werd er door een kapper "Pippo" en een draaiorgelman "Bagaretta" een eerste aanzetje gegeven voor het fokken van gespecialiseerde “truffelhonden”. De Lagotto was wel bekend, maar het was toen nog niet de bedoeling om deze hond als pure rashond op de kaart te zetten.
Pas in 1977 besloot een groep vooraanstaande Italianen uit de kynologie onder aanvoering van Quintino Toschi een inventarisatie te maken van ruige krulharige hondjes, die Toschi nog uit zijn jeugd kende, met als uiteindelijk doel een erkend ras op de kaart te zetten.
Het ras
De Lagotto Romagnolo behoort tot rasgroep 8, de Retrievers en Waterhonden.
Bij de oprichting van de Italiaanse rasvereniging, de Club Italiano Lagotto, in 1988 door Toschi en de zijnen was de populatie Lagotti ongeveer 3500 honden groot. Bij onderzoek in deze populatie kwamen nauwelijks erfelijke afwijkingen of andere problemen naar boven en daarop werd erkenning bij de Italiaanse Kennelclub (ENCI) aangevraagd. Deze erkenning werd in 1991 verleend en de Lagotto werd het 13e officiële Italiaanse hondenras.
Deze erkenning kwam op 15 oktober 1991, wat de Lagotto het 13e Italiaanse ras maakte. Na twintig lange jaren van inventariseren, beschrijven, onderzoeken, meten, fotograferen en fokken van zo raszuiver mogelijke Lagotti slaagden ze er in om het ras in 1995 voorlopig, en in 2005 definitief internationaal erkend te krijgen door het F.C.I., Fédération Cynologique Internationale.
Inmiddels zijn er groeiende populaties van dit ras te vinden in ondermeer Engeland, de V.S., Finland, Zwitserland, Nederland en Zweden.
De eerste geregistreerde Lagotto komt in 1997 naar Nederland, het eerstje nestje wordt in 1999 geboren en momenteel zijn er zo'n 350 Lagotti in Nederland.
Speciale eigenschappen
Naast de rastypische kenmerken zijn er 2 speciale eigenschappen die de Lagotto zo bijzonder maken.
♦ Hypoallergene kwaliteiten: De Lagotto verhaart niet tot nauwelijks waardoor mensen met allergieën deze honden wel in huis kunnen nemen zonder daar last van te hebben. Er zijn zelfs mensen die beweren dat ze gewoon met deze honden kunnen kroelen, stoeien en knuffelen zonder problemen.
♦ Een uitzonderlijk reukvermogen: Dit maakt ze zulke goede snuffelaars dat ze worden gebruikt bij het zoeken naar truffels in Frankrijk en Italië. De aanleg voor truffels zoeken schijnt genetisch te zijn en die wordt nog eens gestimuleerd door de smaak en de geur van truffels mee te geven aan de moedermelk door de tepels van de moeder in te smeren met truffelolie.
Deze eigenschap maakt de Lagotti ook uitermate geschikt voor hetgeen waar ze in Zweden voor gebruikt worden, namelijk bij de douane als opsporingshond voor drugs.
♦ De specifieke vachteigenschappen van de Lagotti zouden er ook voor zorgen dat ze veel minder hondengeur afgeven of naar “natte hond” ruiken.
Uiterlijk
De Lagotto is een robuuste, kleine tot middelgrote hond met een rustiek voorkomen en wordt samen met de Barbet beschouwd als schakel tussen de prehistorische en de moderne hond. Het zijn lichte maar stevige en gespierde honden met een kort en compact lichaam. De ideale Lagotto zou ongeveer vierkant moeten zijn, oftewel de lengte van de romp zou gelijk moeten zijn aan de schofthoogte.
De oorspronkelijke Lagotto was bruin-wit (pezzato-maronne). De kleuren die we hiernaast vinden zijn: wit (bianco), vuilwit (arancio), wit-vuilwit (bianco-arancio), bruin (maronne) en roodschimmel (roano-maronne).
Tijdens de groei kan de vachtkleur van een pup geleidelijk veranderen.
Ze hebben een stoer aandoende, ruwharige maar zachte dubbele vacht (met ondervacht), die enigszins aan poedelhaar doet denken. Omdat het haar doorgroeit, verharen Lagotti niet. Door deze vachtkenmerken zijn de honden goed beschermd tegen alle weertypen en kunnen lange tijd in het water doorbrengen.
Vanwege het vachttype en de haardoorgroei moet de Lagotto 1 maal in de week geborsteld en gekamd worden. Verzorg je hun vacht niet goed, dan gaat deze klitten en vervilten.
Drachtige teefjes worden geschoren om de verzorging te vergemakkelijken en de pups beter te laten drinken. Pups krijgen hun eerste scheerbeurt op ongeveer 3 à 4 maanden om hun vacht te helpen krullen. Daarna schrijft de rasstandaard voor de Lagottovacht 1 tot 2 maal per jaar af te scheren om de krul te verbeteren. Twee tot vier maanden na scheren heeft de krullengte opnieuw de lengte van 4 cm bereikt, zoals voorgeschreven in de standaard.
Lagotti die als truffelzoekers werken worden geschoren opdat ze niet door hun vacht gehinderd worden bij het werk.
Karakter
De belangrijkste karaktereigenschappen, met daaraan gekoppeld adviezen voorde eigenaars, op een rijtje:
⇒De Lagotto wordt gezien als een uitermate geschikte familiehond vanwege het feit dat ze vriendelijk, zachtaardig, aanhankelijk, betrouwbaar en zeer sociaal zijn. Ze zijn vrolijk en enthousiast maar vanwege hun fijnbesnaardheid gevoelig voor nieuwigheden. Een goede socialisatie en opvoeding is dan ook iets waar veel aandacht aan besteed moet worden om stabiele honden te krijgen. Rond de leeftijd van een jaar kan een terugval optreden in de vorm van terughoudendheid, maar vanaf een jaar of 2 worden de honden gemakkelijker. Ze gaan goed om met kinderen en andere dieren, en houden van stoeien en kroelen.
⇒Ze zijn slim en leergierig en makkelijk te trainen en te corrigeren. Door hun snelheid, wendbaarheid en het graag willen werken voor hun baas en hun beloning, zijn ze zeer geschikt voor behendigheidswedstrijden.
⇒Lagotti zijn energieke buitenhonden die veel beweging nodig hebben. Vanwege hun retriever-achtergrond kan het niet anders dan dat ze dol op water zijn, op lange wandelingen en dat het goede apporteurs zijn. Het zijn waakzame honden die luid kunnen aankondigen.
Met de juiste gezonde stamboom gecombineerd met een goede voeding en verzorging kan een Lagotto gemakkelijk een leeftijd van 12 jaar behalen.
Erfelijke aandoeningen
Door berichten en feiten uit o.a. het buitenland kunnen we vastellen dat, zoals vaak het geval is bij zeldzamere rassen, er ook bij de Lagotto Romagnolo een aantal erfelijke afwijkingen voorkomt vanwege de hoge graad van verwantschap en de beperkte genen-pool.
Wilt u een Lagotto Romagnolo kopen dan is het belangrijk dat deze getest is op Heupdysplasie en op PRA/Cataract. Voor wat meer informatie over deze twee ziekten verwijzen we u naar het artikel van de Portugese Waterhond
Rasvereningingen
Er zijn in Nederland twee rasverenigingen bekend en ze zijn beiden erkend door de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied.:
- Lagotto Romagnolo Club
- Lagotto-club.nl