Hoe CO vergiftiging voorkomen

Inleiding

Koolstofmonoxyde-of CO-vergiftiging maakt jaarlijks duizenden slachtoffers, waaronder honderden met dodelijke afloop. Wat is nu precies CO-vergiftiging en wat zijn de verschijnselen van dit sluipend gif? Wat veroorzaakt een koolmonoxydevergiftiging en wat kunnen we er zélf aan doen om ons er doeltreffend tegen te beschermen?

Weekenddoder

Zowel in België als in Nederland en Frankrijk, is CO de meest voorkomende oorzaak van dodelijke ongevallen door vergiftiging. De meerderheid van alle CO-vergiftigingen gebeuren tijdens het weekend. Deze worden hoofdzakelijk veroorzaakt door slecht werkende waterverwarmingstoestellen of door verwarmingstoestellen waar een vlam aan te pas komt. Op slachtoffers van koolmonoxydevergiftiging staat geen leeftijd. Iedereen kan er dus slachtoffer van worden, maar de meeste ongevallen met dodelijke afloop doen zich toch voor bij de 65-plussers. Kolenkachels zijn hier de grootste boosdoeners.

Slachtoffers worden jonger

Onderzoekers merken de jongste jaren nochtans een opmerkelijke verschuiving van de leeftijd van de slachtoffers, die steeds jonger worden. Vandaag zijn opvallend veel veertigers het slachtoffer van dit sluipend gif. De oorzaken daarvan moeten niet ver gezocht worden. Onder deze bevolkingsgroep bevinden zich heel wat vreemdelingen en kansarmen, die meestal in oudere en slchet geventileerde woningen gehuisvest zijn.

Wat is CO?

CO of koolmonoxyde is een kleuloos, reukloos, smaakloos en niet irriterend gas. Het is daarom zo gevaarlijk. Koolmonoxyde komt vrij bij elke onvolledige verbranding van hout, kolen, gas, mazout enz. Dat betekent meteen dat elk verwamings-of heetwaterwatertoestel een potentiële bron van CO is. Is het betrokken toestel niet goed afgesteld of slecht onderhouden, en is onze woning niet goed verlucht, dan lopen we gevaar.

Wat zijn de risicofactoren?

Koolstofmonoxyde komt ook in ons leefmilieu voor als gevolg van vulkaanuitbarstingen en bij bosbranden. Ook bij tal van industriële activiteiten komt er CO in het milieu. Ook het alsmaar drukker wordend autoverkeer is hier mede-verantwoordelijk. Risicofactoren bij het gebruik van verwarmingstoestellen en waterverwarmers zijn slecht werkende schoorstenen of een slecht werkende afvoer, het niet afvoeren van de verbrandingsgassen, een slecht geregeld of slecht geïnstalleerd toestel, een verkeerd gebruik ervan, onvoldoende ventilatie van onze woningen en een slecht functionerende schouw.

Symptomen van CO-vergiftiging

De goede kwaliteit van een verwarmingstoestel of van een boiler, sluit koolstofmonoxydevergiftiging niet uit. In onze super geïsoleerde woningen kan bijvoorbeeld een wasemkap er de oorzaak van zijn dat een schoorsteen niet goed functioneert. Wanneer we ons onwel voelen in onze badkamer waar het heetwatertoestel is geïnstalleerd, moeten we onmiddellijk aan een co-vergiftiging denken en alle ramen en deuren open gooien. Andere symptomen van CO-intoxicatie zijn braken, duizeligheid, moeheid en hoofdpijn.

Intoxycatie voorkomen

Om vergiftiging te voorkomen, laat men verder alle verwarmingstoestellen en waterverwarmers steeds door een erkend installateur aansluiten. Ze moeten daarbij steeds aangesloten worden op een schouw of op een rechtstreekse afvoer naar buiten. Meerdere toestellen mogen niet op dezelfde schouw worden aangesloten. Verder laat men al deze toestellen én de schoorsteen jaarlijks onderhouden. Er bestaan ook CO-detectoren, maar volgens deskundigen zijn ze vandaag weinig betrouwbaar en geven ze ons een vals gevoel van veiligheid.

Temperatuursinversie extra risico

Naast de verwarmingstoestellen met vlam en de boilers, zijn de weersomstandigheden een extra risico op vergiftiging. Deze doet zich dikwijls voor bij temperatuursinversie, de atmosferische toestand waarbij een warmere luchtlaag over een koude luchtlaag aan het aardoppervlak schuift. Daardoor stijgt de temperatuur met de hoogte, terwijl dit in normale weersomstandigheden juist het tegenovergestelde is. Bij een temperatuursinversie werkt de warmere luchtlaag als een soort deken, waaronder zich alle uitgestoten gassen, dus ook CO, ophopen. In dergelijke weersomstandigheden is het meestal ook windstil én mistig.

Wat is CO-vergiftiging

Koolmonoxyde wordt via de longen zeer snel opgenomen in ons bloed. Daar hecht het zich vast aan de rode bloedcellen, waarbij het de zuurstof verdringt. Zelfs bij een geringe aanwezigheid van CO in de lucht, kan er toch veel van deze stof in ons bloed terecht komen, en kunnen er vergiftigingsverschijnselen optreden. De ernst van de vergiftiging hangt af van de hoeveelheid koolstofmonoxyde in de ruimte, de duur van de blootstelling en van het aantal rode bloedlichaampjes die verzadigd zijn met CO. Kinderen zijn het gevoeligst voor CO-vergiftiging. Bij hen zijn de gevolgen meteen ook veel ernstiger. Is men toch het slachtoffer van een vergiftiging, dan moeten onmiddellijk ramen en deuren open gezet worden, de verantwoordelijke toestellen moeten worden uitgeschakeld en moet men het slachtoffer uit de getroffen ruimte verwijderen. Afhankelijk van de ernst van de situatie, moet men kunstmatige ademhaling toepassen in afwachting van de komst van de ziekenwagen.

Behandeling

Slachtoffers van een CO-vergiftiging, moeten zo vlug mogelijk geconcentreerde zuurstof krijgen toegediend. Deze zuurstofbehandeling wordt in alle gevallen minstens zes uur lang aangehouden. In ernstige gevallen worden de slachtoffers overgebracht naar een ziekenhuis dat over een speciale hyperbare zuurstofkamer beschikt. Dat is zeker noodzakelijk wanneer slachtoffers het bewustzijn hebben verloren, bij zwangerschap of bij bestaande hart-en/of longaandoeningen. Tot verschillende weken na de vergiftiging, kan een nawerkingssyndroom ontstaan. Dat zou het gevolg zijn van de aantasting van de witte hersenstof. Daarom wordt één maand na het gebeuren een NMR-scan van de hersenen gemaakt.