Hoe verloopt een faillissement

Inleiding

Failliet verklaard worden. Een situatie waarin de schuldenaar niet meer in staat is aan betalingen te voldoen. In sommige gevallen is de schuldenaar bewust opgehouden met betalen; misschien heeft hij zelfs wel bewust de schulden gemaakt. Hoe paradoxaal het ook is; het financiele einde van de schuldenaar lijkt getekend maar er is toch een nieuwe fase is aangebroken: de fallietverklaring ofwel faillissement aanvraag.

Dit artikel geeft antwoord op:

Wanneer gebeurt het?
Wie kan het overkomen?
Wie mogen een faillissement aanvragen?
Hoe verloopt de procedure?
Welke regels gelden tijdens de procedure?
Hoe wordt het vermogen verdeeld?

Stappen

Wanneer word je failliet verklaard?

In Nederland wordt men failliet verklaard indien de schuldenaar in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen. De schuldeisers vragen dan, na diverse aanmaningen, het faillissement bij de rechtbank aan.

Wie kunnen failliet verklaard worden?

Twee verschillende soorten personen kunnen failliet verklaard worden:

de privé-persoon
de ondernemer (rechtspersoon)

Daarbij geldt dat als u een eenmanszaak heeft, uzelf persoonlijk failliet wordt verklaard, niet uw onderneming. Als u met een of meer anderen in een maatschap of vof werkt, worden u en uw maten of vennoten failliet verklaard. Ook de vof wordt failliet verklaard. U en uw medefirmanten blijven wel ieder voor zich aansprakelijk voor de gehele schuld.

Als u een BV heeft, dan wordt de BV failliet verklaard, niet uzelf persoonlijk. Als er sprake is van wanbeleid, kunt u als bestuurder van een bv aansprakelijk worden gesteld voor schulden die de BV niet heeft betaald.

Bij de CV zijn er verschillende mogelijkheden. Als u de enige beherende vennoot bent, wordt uzelf failliet verklaard. Zijn er nog andere beherende vennoten, dan worden de CV en alle beherende vennoten failliet verklaard. Ook hierbij geldt: de beherende vennoten zijn ieder voor zich aansprakelijk voor alle ondernemingsschulden.

Welke partijen mogen faillissement aanvragen

Het faillissement kan door vier partijen worden aangevraagd, door :

de schuldenaar zelf
de schuldeisers (bij minimaal twee opeisbare vorderingen)
het Openbaar Ministerie (om redenen van openbaar belang)
de rechtbank. (op basis van de WSNP)

De rechtbank kan ambtshalve het faillissement uitspreken bijvoorbeeld na het intrekken van de surséance van betaling of intrekken van de schuldsaneringsregeling ingevolge de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP).

Hoe verloopt de procedure

De procedure start wanneer een van de 4 boven genoemde partijen een faillissement aanvraagd bij de rechtbank.
Het faillissement wordt uitgesproken door de rechtbank die een curator en een rechter-commissaris aanstelt.
De failliet verklaarde verliest van rechtswege de beschikking en het beheer over het vermogen (prive dan wel van de onderneming)
De curator treedt op in plaats van de failliet verklaarde, die dan handelingsonbevoegd wordt.
De curator beheert de vereffening van de failliete boedel.
De curator behartigt ook de belangen van de schuldeisers.
De curator zorgt voor de openbaarmaking van het vonnis door registratie bij

de faillissementsgriffie en Kamer van Koophandel
de advertentie in de Staatscourant
de advertentie in een landelijk dagblad

Hij onderzoekt de boedel en probeert vast te stellen wat de bezittingen en de schulden van de failliet zijn.
De bedrijfsvereniging neemt alle salarisverplichtingen over vanaf de faillissementsdatum. In uitzonderingsgevallen kan het ook gebeuren dat (een gedeelte van) achterstallig salaris wordt meegenomen.
De curator bereidt in samenwerking met de rechter-commissaris de verificatievergaderingen voor.
Indien nodig ontslaat hij personeelsleden en verkoopt hij de nog aanwezige vermogensbestanddelen (goederen, voorraden, auto’s en onroerend goed). In ieder geval gaan werknemers met een salarisvordering voor op alle concurrente crediteuren.
Indien hij onbehoorlijk bestuur of frauduleus gedrag signaleert neemt hij de daartoe geëigende maatregelen.
De rechter-commissaris houdt toezicht op het beheer en de vereffening van de failliete boedel en de handelingen van de curator.
Voor bepaalde activiteiten moet de curator toestemming vragen aan de rechter-commissaris (bijvoorbeeld: ontslag personeel en verkoop inboedel of goederen). Verder treedt de rechter-commissaris op als voorzitter van de verificatievergaderingen.
Op voordracht van de rechter-commissaris kan de rechtbank de gijzeling bevelen van de failliet. Ook kan de rechter-commissaris getuigen oproepen en horen.
Een faillissement kan op de volgende manieren eindigen:

opheffing wegens gebrek aan baten: Zijn er onvoldoende baten om een bedrag uit te kunnen keren aan anderen dan de boedelschuldeisers, dan wordt het faillissement opgeheven bij gebrek aan baten.
beëindiging wegens homologatie van het aangeboden akkoord:"De failliet kan eenmalig een akkoord voorstellen aan de schuldeisers. Een dergelijk voorstel houdt vaak in dat de failliet een percentage van de betreffende vordering betaalt, waartegenover hij voor het restant wordt bevrijd van zijn schulden.
opheffing wegens het verbindend worden van de slot-uitdelingslijst:Wanneer de boedel niet over voldoende actief beschikt om een uitkering te verrichten aan de concurrente crediteuren, maar de preferente crediteuren wel (deels) kunnen worden voldaan
opheffing vonnis rechtbank in hoger beroep door Gerechtshof
opheffing op verzoek gefailleerde en tegelijkertijd uitspreken van de toepassing schuldsaneringsregeling

Wat zijn de regels tijdens de failliet verklarings procedure?

Doorwerken: het doorwerken van de faillietverklaarde mag alleen na verkregen toestemming van de curator. In vele gevallen is het voordeliger voor de boedel wanneer de activiteiten in de onderneming niet gestaakt worden. De op deze manier verkregen inkomsten kunnen daarmee de schulden compenseren. Dit is niet het geval wanneer de kosten+opbrengsten van opereren lager zijn dan bij stilstand.
Inlichtingenplicht: Als failliet heeft men diverse wettelijk voorgeschreven verplichtingen zoals een inlichtingenplicht aan de:

curator
de rechter-commissaris
de verificatievergadering
de commissie van schuldeisers.

Woonverblijf: Daarnaast mag men zonder toestemming van de rechter-commissaris de woonplaats en het land niet verlaten waarvoor men soms het paspoort moet inleveren. Indien men zich niet aan deze verplichtingen houdt kan men gegijzeld worden.
Prive-vermogen: Wanneer een natuurlijk persoon in staat van faillissement is verklaard vallen ook onder privé-vermogen vorderingen als op koopsompolissen en tegoeden op buitenlandse bankrekeningen.
Duur: ieder faillissement is verschillend en kan variëren van enige maanden tot enkele jaren. Er is een uitzonderlijk geval bekend uit de praktijk dat een faillissement 28 jaar heeft geduurd.
ontlopen aansprakelijkheid: de curator kan de door de bestuurder verrichte rechtshandelingen ten behoeve van vermindering van aansprakelijkheid vernietigen.

Hoe wordt de boedel verdeeld?

Allereerst worden voor zover mogelijk, de boedelschulden betaald. Hieronder vallen het salaris van de curator, huur en salaris na faillissementsdatum.
Het eventuele restant gaat naar de bevoorrechte (preferente) vorderingen, waaronder de aanvraagkosten van het faillissement, rijksbelastingen en premies.
Het eventuele restant gaat naar de concurrente ("gewone") schuldeisers. Indien de concurrenten geheel zijn voldaan, gaat het restant naar de eventuele achtergestelde schuldeisers. (let hierbij ook op leningen bij banken)
Is er zelfs nu nog geld over, dan wordt dit uitgekeerd aan de aandeelhouder(s) indien het een NV of een BV betreft. In het faillissement van een natuurlijk persoon gaat het restant naar de gefailleerde zelf.

Tips

Met bedrieglijke bankbreuk bedoelt men de situatie wanneer iemand, die in staat van faillissement is verklaard, ter bedrieglijke verkorting van de rechten van de schuldeisers, lasten of vorderingen verdicht (verstopt of verzint), baten niet verantwoord, goederen onttrokken heeft of onttrekt, goederen ver beneden de werkelijke waarde heeft verkocht, schuldeisers heeft bevoordeeld en / of de boekhoudverplichting niet nakomt.
Met faillissementsfraude bedoelt me het ontrekken van goederen (ook geld) uit een failliete boedel valt. Het gaat om het benadelen van de boedel en daarmee van andere crediteuren.
De nadelige gevolgen van fraude kunnen enorm zijn:

strafrechtelijk en civielrechtelijk (ontslag) aangepak
schade voor de benadeelde dat lang niet altijd meer te verhalen is op de dader.
risicos voor de onderneming funest zijn als de schade omvangrijk is.
de gevolgschade en de onrust die teweeg wordt gebracht in de organisatie.
ernstige imagoschade, ook voor de slachtoffers..

Bij vorderingen op een prive persoon worden OOK het saldo van spaarrekeningen van minderjarigen opgenomen in het vermogen van de failliet en dus tot de boedel.
Meestal is er bij lange na niet voldoende geld om alle schuldeisers te voldoen. Vaak ontstaan er dan conflicten of zelfs procedures tussen een schuldeiser en de curator, of schuldeisers onderling. Wanneer kleinere bedrijven concurrente schuldeisers zijn, betekent dit vaak dat ze zelf in betalingsnood komen met een keten van faillissementen ten gevolg.

Handige links

http://www.failliet.net/artikelen/faq.htm http://www.belastingdienst.nl/zakelijk/ondernemen_stoppen/ondernemen_stoppen-03.html#P24_2102 http://nl.wikipedia.org/wiki/Faillissement_(Nederland)