Wat is een grensarbeider
Ook grensarbeider?
Modern kan je de titel grensarbeider niet noemen. Bijvoorbeeld in Nederland is het onderscheid tussen een arbeider en bediende al jaren afgeschaft. In België daarentegen bestaat dit verschil nog steeds. Toch gebruiken beide landen de term grensarbeider nog steeds voor één en hetzelfde begrip: wonen in lidstaat A en werken in lidstaat B of omgekeerd.
Begrip
- Men noemt dit ook het afhankelijk zijn van zijn woon- of werkland en dit is geen eenvoudige materie. Mede door de uitgebreide mogelijkheden: als we alleen maar België en Nederland beschouwen heb je al 4 mogelijkheden: wonen in NL en werken in BE met de NL nationaliteit, wonen in NL en werken in BE met de BE nationaliteit.
- Omgekeerd: wonen in BE en werken in NL met de BE nationaliteit en wonen in BE en werken in NL met de NL nationaliteit. Voeg daar nog bij de, vooral in Nederland, zeer regelmatig veranderende nationale wetgeving terzake dan kan je beter niet onder de grenstoestanden vallen tenzij je goed wordt begeleid door een accountant die van wanten weet.
Probleem
- Ook al zijn de grenzen tussen de lidstaten van de Europese Unie in de loop der jaren 'opgeheven' diegenen die in de ene lidstaat van de EU wonen en in een andere lidstaat werken, worden in de alledaagse praktijk nog steeds met problemen geconfronteerd.
- Voor deze werknemers en/of zelfstandigen gelden naast de Europese wetgeving ook nog, afhankelijk van hun woon-en werkland, diverse soms niet op elkaar afgestemde nationale regels en wetten.
- Grens'arbeiders': kaderleden, expats met 30%-regeling, sportbeoefenaars, artiesten, internationale transportwerknemers, luchtvaartpersoneel, freelancers, ondernemers, dubbelgepensioneerden, Nederbelgen enz...
- De belangenbehartiging kent moeilijk succes omdat de groep te klein is: men schat het aantal grensarbeiders op zowat 50.000 mannen en vrouwen.
- Instroom van België naar Nederland: voornaamste trekpaarden zijn/waren hier tot nu toe: Philips en Daf. Ook door het nieuwe belastingverdrag van 2003 in Nederland en eerder ook al door wijzigingen in de interne Nederlandse belastingwetgeving waardoor het steeds interessanter lijkt om te wonen in België en te werken in Nederland. Dat ontdekken overigens nog steeds meer Nederlanders die in toenemende mate de Nederlandse woning verlaten om in België te gaan wonen. Zij combineren wonen in het bourgondische België met het fiscaal aantrekkelijke werken in Nederland.
- Ook het prijsverschil in de woningsector (ca. 25%) is zeker niet vreemd aan deze ontwikkeling!
- Problemen situeren zich op het terrein van de fiscaliteit, sociale verzekeringsrechten, ziektekosten en pensioen. Zowel Nederland als België hebben op dit vlak geen al te beste reputatie.
Een voorbeeld uit de praktijk: ontslag
- Als een werknemer die in België woont maar in Nederland werkt, om welke reden dan ook, ontslagen dient te worden, valt diens ontslagregeling onder de Belgische wetgeving. Dit betekent dat enkel een Belgische rechter bevoegd is om de arbeidsovereenkomst te ontbinden.
- Probleem is echter dat de Belgische wetgeving GEEN ontbinding van een arbeidsovereenkomst kent zoals die in Nederland is geregeld. Waarom? Omdat in België iedereen heel simpel kan worden ontslagen door eenvoudige opzegging. Daar zijn wel enkele regels aan verbonden zoals het respecteren van de wettelijke opzegtermijn (afhankelijk van o.a. aantal dienstjaren) maar er is geen toestemming nodig van een CWI of kantonrechter (zoals in Nederland wel het geval is).
- Ontbinding in Nederland kan dus op 2 à 3 maanden in orde zijn: de werkgever (of diens advocaat) dient een verzoekschrift in, de werknemer reageert en na een mondelinge behandeling doet de kantonrechter een uitspraak (binnen een paar weken). Hoger beroep is niet mogelijk.
- Voor de Nederlandse ontslagprocedure in België wordt eerst een dagvaarding uitgebracht. Daarna volgen 3(!) schriftelijke reacties en pas dan beslist de Belgische rechter of hij de ontbinding al dan niet toestaat. Tegen deze uitspraak is ook nog eens hoger beroep mogelijk.
- Het grote verschil is dus de tijd die de hele ontslagprocedure inneemt... en al die tijd blijft de werknemer in (Nederlandse) dienst en dient dus betaald te worden.
- Er zijn mogelijkheden om de Nederlandse ontslagprocedure in België in te ruilen voor de Nederlandse gang van zaken maar deze mogelijkheden zijn zeer beperkt!
Update: april 2009
Er wordt gewerkt om de betaling van de 'dubbele' gemeentebelasting die de Belgen in Nederland èn België betalen, recht te zetten. Dit is misschien een verkiezingsstunt maar het zou wel weer een stap vooruit zijn in de goede richting. Omdat de gemeentebelasting rechtstreeks in Nederland wordt afgehouden (doordat zij daar hun belasting betalen) wordt op deze manier de eerste keer gemeentebelasting betaald. Daar echter de (meestal Vlaamse) grensarbeider ook nog eens, via zijn belastingbrief in België) wordt verplicht om Belgische gemeentebelasting te betalen (één van de laatste regels op de belastingbrief) en dat toch, afhankelijk van de gemeente, om zo'n 6, 7 tot 8% gaat) kan deze nieuwe maatregel toch zo'n paar honderd eurootjes opbrengen. Hopelijk komt deze maatregel zo snel mogelijk...!
Zie in verband met ontslagperikelen voor de in België wonende en in Nederland (Duitsland?) verdienende grensarbeider ook het artikel: