Beleid maken
Beleid
In het Nederlands gebruiken we het woordje beleid op verschillende manieren. Zo betekent het beleid vaak niet veel meer dan een verzameling regels. “Dat is ons beleid.” Wat zoveel betekent als: “Zo doen wij dat hier.” Maar we hebben het bijvoorbeeld ook over iets doen met beleid. Dan bedoelen we ermee dat we er over nagedacht hebben of voorzichtig te werk gaan. “Hij doet zijn werk met beleid.” Maar beleid is ook een mooi woord voor de plannen die de overheid heeft. “Het overheidsbeleid op het gebied van onderwijs is geen succes gebleken.”
Beleid maken
Het begrip beleid kent meerdere betekenissen, maar de meest gebruikte is die van het maken van plannen. Zeker in de publieke sector van overheden, zorg en onderwijs, worden toekomstplannen altijd beleid genoemd. Vaak gaat het dan om de situatie dat een bepaald probleem is ontstaan waarvoor een oplossing gevonden moet worden. Deze oplossing
wordt eerst op papier gezet en besproken en nadat iedereen zijn goedkeuring er aan gegeven heeft, wordt het beleid.
In die laatste zin lijkt het nu net alsof het beleid regels zijn geworden, maar dat is dus niet zo. Het feit dat een plan beleid wordt betekent alleen maar dat alle partijen hebben aangegeven het te willen realiseren. Het beleid dat men nu aanhangt heeft nog helemaal niets te maken met de werkelijkheid. Want er is nog niet bekend wie het gaat uitvoeren. Er is alleen maar bekend dat iedereen het er mee eens is dat dit de oplossing is en dat er iemand verantwoordelijk is voor het realiseren van het beleid. Maar de werkelijkheid is nog steeds de oude situatie die de aanzet vormde voor het schrijven van nieuw beleid.
Beleid van overheid of het management van een zorginstelling is dus een papieren opsomming van ideeën en middelen die ertoe bij moeten dragen dat bepaalde doelen gehaald worden. In het bedrijfsleven zou zoiets een investeringsplan of bedrijfsplan heten.
Beleidsplan
Beleid moet dan ook aan dezelfde eisen voldoen als een bedrijfsplan. Het moet doelen stellen. Het moet duidelijk maken welk probleem er in welke situatie opgelost wordt. Het moet aangeven hoeveel het kost en hoeveel het daardoor opbrengt. Het moet duidelijk maken welke middelen naast financiële er nodig zijn om de doelen te realiseren. Het moet aangeven wie de verantwoordelijkheid draagt voor het realiseren van het plan. Hoe moet een realisatie datum voor de doelen melden.
Maar naast punten als doelen, middelen, tijd en verantwoordelijken moet een beleidsplan ook duidelijk maken wat de huidige situatie is. Dat heet in veel beleidskringen de Ist und Soll van het plan of de situatie. Maar een echt goed beleidsplan geeft ook aan of de uitvoerende organisatie over de mogelijkheden bezit om de doelen te realiseren of dat er externe middelen gezocht moeten worden. Een goed beleidsplan is dus realistisch naar de eigen organisatie toe. Want het moet de problemen in de huidige situatie oplossen en de organisatie in de gewenste situatie die het beleidsplan voorstelt brengen. Dat kan echter alleen als het plan op de realiteit van de organisatie is gebaseerd.
Beleidsmakers
Een goede beleidsmaker kent dus boven alles zijn eigen organisatie en weet wat deze kan. Een goede beleidsmaker schrijft dan ook geen theoretische beleidsplannen gebaseerd op wat er volgens managementguru’s geldt voor bepaalde typen organisaties. Een goede beleidsmaker weet de theoretische modellen van managementguru’s te vertalen naar zijn eigen organisatie.
Helaas is dat ook vaak precies waar het bij de meeste schrijvers of makers van beleid misgaat. Ze baseren hun plannen niet op hun eigen situatie, maar op wat zij willen bereiken geïnspireerd door de ideeën van managementguru’s. Maar vergeten vaak dat je een bepaalde gewenste situatie alleen met bepaalde middelen kunt bereiken. Het is dus niet voldoende om te schrijven dat je winst wilt maken. Je moet ook schrijven wat je denkt nodig te hebben om die winst te maken en hoe je die benodigdheden gaat gebruiken. Helaas blijven veel beleidsmakers steken in mooie zinnen over de doelen die gerealiseerd moeten worden, zonder dat ze gekoppeld zijn aan de werkelijkheid van de situatie. Alsof het voldoende is om te wensen dat je winst maakt om winst te maken.
Dan is het natuurlijk ook wel logisch dat veel uitvoerders zich steeds weer beledigd voelen als een beleidsmaker gefeliciteerd wordt met het realiseren van zijn beleidsplannen. Terwijl het aan de uitvoerders te danken is dat de plannen ook werkelijkheid zijn geworden.
Extra
Afbeeldingen
Index van koppen
⇋ Beleid
⇌ Beleid maken
⇄ Beleidsplan
⇆ Beleidsmakers
↹ Extra
⥨ Afbeeldingen
⥦ Index van koppen