Wat is een indexsprong

Indexsprong

Een indexsprong geeft een vals beeld aan de Belgen. Een indexsprong betekent dat de indexaanpassing wordt overgeslagen. Ondanks het veel belovende woordje sprong is een indexsprong dus geen goede zaak. Want die aanpassing is juist nodig om het leven dat elke week toch al duurder wordt sinds de crisis, op te vangen. De  regering Di Rupo denkt eraan een indexsprong over te slaan. Er moet immers bezuinigd worden. De begroting is heilig verklaard de komende jaren.

Wat is een indexsprong

Belangrijkste woorden van dit artikel: indexaanpassing en indexsprong.

1. Laat ons beginnen met de indexaanpassing.

We hebben in ons land 2 indexen: 

1) de index van de consumptieprijzen en

2) de gezondheidsindex/spilindex.

De index van de consumptieprijzen volgt de ontwikkeling van de prijs van goederen die belangrijk en representatief zijn voor het consumptiepatroon van een gezin. Met andere woorden: alles wat een gemiddeld gezin gedurende het laatste half jaar koopt, zit in deze index. Met ingewikkelde rekenformules komt daar dan een index van de consumptieprijzen. De algemene levensduurte om zo te zeggen.

De gezondheidsindex is een variant op deze consumptie-index. Deze index wordt ook spil-index genoemd. De gezondheidsindex wordt berekend door een aantal producten uit de korf van het indexcijfer van de consumptieprijzen te halen (ingreep uit 1994), met name alcoholische dranken (in de winkel gekocht of in een café geconsumeerd), tabakswaren en (motor)brandstoffen (benzine, diesel maar geen LPG). Schrik niet dan blijven er toch nog zo'n 500 gevolgde diensten en producten over. 

Als de spilindex wordt overschreden, is het gevolg een indexaanpassing. Waarom? Omdat we in België een automatische koppeling hebben van de spilindex aan de sociale uitkeringen en de lonen. Dit wordt het indexmechanisme genoemd. Dit systeem bestaat alleen in België.

Wat houdt het in? Een indexaanpassing is goed nieuws voor diegenen met een sociale uitkering (werkloos, invaliden, pensioenen om de voornaamste te noemen) en loontrekkenden. Een indexaanpassing is dus goed en slecht nieuws tegelijk. Want omdat het leven duurder (slecht nieuws) is geworden, krijg je een hogere uitkering of loon (goed nieuws). Aan het einde van de rit lever je dus geen koopkracht in. Een indexsprong is dus voor elke Begl een welkome maatregel.

Zo was er begin 2009 een indexsprong van maar liefst 4,5%. In april 2011 gebeurde het ook.

Ook dit jaar was er al een indexaanpassing in januari. Dit keer van 2%. Vanaf februari 2012 krijgen  mensen met een uitkering (werklozen, gepensioneerden en invaliden om de grootste groep te noemen) 2% opslag. De ambtenaren moeten altijd een maandje langer wachten op hun aanpassing. Reden voor stijgende levensduurte waren de gestegen prijzen van benzine/diesel, huisbrandolie, vaste telefonie, groenten, teledistributie, buitenlandse reizen, waterverbruik en de brandverzekering.

Ter informatie: De gezondheidsindex stond op 118,25 punten. Sinds september 2012 staat hij op 119,52.

!

2. We leggen nu de indexsprong uit.

Niet iedereen is blij met de indexaanpassing. Europa is er tegen, onze regering is er af en toe tegen en de werkgevers zijn ook tegen. Waarom? Elke indexaanpassing kost geld. De regering moet dan volgende maand (bijvoorbeeld) 1,5% meer uitkeringen betalen. Europa is tegen omdat wij het enige land zijn dat zo'n automatische koppeling heeft. Hun argument is eigenlijk hetzelfde als dat van de werkgevers: de lonen stijgen bij elke indexaanpassing. Hoezo de lonen? Omdat de werkgever de indexaanpassing moet toepassen op de lonen van de werknemers. Ze krijgen dus opslag in 2013. Een indexaanpassing is dus niet alleen van belang voor diegenen met een uitkering (niet werkenden) maar ook voor diegenen die elke dag gaan werken. Dat heeft dan weer als gevolg dat de lonen stijgen en we blijken in België toch al aan de hoge kant te zitten met onze uurlonen. Het gevolg daarvan is dan weer dat we te duur worden ten opzichte van de ons omringende landen en dat is niet goed voor onze concurrentiekracht. We krijgen dan geen werk meer toegespeeld uit het buitenland. 

Gooi al die redenen op een hoop en je zult begrijpen dat het overslaan van een indexaanpassing een goedkope oplossing is: voor regering en werkgevers en Europa is (misschien) tevreden. Alhoewel Europa wil een volledige afschaffing van ons indexmechanisme! Of het ooit zo ver komt, is nog maar de vraag.

Want wie is voorstander van de autmatische indexaanpassing?

De vakbonden en oppositie zijn vanzelfsprekend grote voorvechters van deze automatische indexatie. Voor hen is prutsen eraan onbespreekbaar. Het is een verworven recht waar naar hun mening iedereen zijn handjes af moet houden.

De regering denkt eraan om de volgende indexaanpassing NIET door te voeren. Dat is dus een indexsprong. Eenvoudig gezegd: om geld te besparen wil ze een indexaanpassing overslaan. Ze maken dus een sprong. De gevolgen zijn uiterst negatief voor onze portemonnee. Geen extraatje voor mensen met een uitkering. Geen loonsverhoging. We leveren dus met zijn allen koopkracht in. De regering hoeft dus niets extra uit te geven. Dat scheelt al gauw enkele honderden miljoenen euro’s. Volgens sommige bronnen zelfs tot 2,5 miljard euro. Dat is niet niks toch?

Toch heeft een indexsprong ook een nadeel voor de overheid. Ze ontvangt minder belastingen én sociale zekerheid. Het mes snijdt dus aan twee kanten. Wat is wijsheid?

Indexsprong overslaan: nog gebeurd in het verleden?

Ja, om te beginnen in de jaren 80. Toen werden er zo maar even 3 indexsprongen gemaakt. In dezelfde geest werd in 1993 de gezondheidsindex ingevoerd: van de bestaande index werden ‘ongezonde’ elementen zoals alcohol en rookwaren maar ook benzine, afgevoerd. De keuze voor alcohol, tabak en brandstof was een bewuste keuze!

Conclusie

Wordt de volgende indexaanpassing overgeslagen waardoor de regering een indexsprong maakt? Of kiest de regering ervoor om aan het systeem een beetje te prutsen zodat én de staatskas én de burgers er beter van worden? En de Belgische overheid heeft ook verplichtingen tegenover Europa. Bezuinigen en de begroting onder controle houden is de absolute boodschap. Niemand kan in de toekomst kijken.