Biologische landbouw

Wat is biologische landbouw?

Biologische landbouw is het verbouwen van gewassen op een milieuvriendelijke manier. Hierbij mag je geen chemische bestrijdingsmiddelen, medicijnen gebruiken ook mag het product niet genetisch gemanipuleerd zijn. De biologische landbouw lijkt op een duurzame vorm van landbouw, waarin natuurlijke processen een grote rol spelen Als je over biologische landbouw praat kun je het hebben over ecologische landbouw en biologisch – dynamische landbouw, dit leggen we later uit in het onderwerp hoe is biologische landbouw ontstaan. Beide landbouwmethoden worden gecontroleerd door de Skal(Certificatie Biologische Productie) en krijgen het EKO- keurmerk.

Hoe is biologische landbouw ontstaan?

De biologische landbouw wordt verdeeld in 2 groepen: de biologisch-dynamische landbouw en de ecologische landbouw.

Biologisch-dynamische landbouw De biologisch-dynamische landbouw is ontstaan toen Justin von Liebig rond 1840 de kunstmest uitvond. De kunstmest was een oplossing voor de boeren met ziekte in hun gewassen en uitgeputte gronden. Niet iedereen was het eens met deze chemische oplossing. In 1924 werd Rudolf Steiner door een aantal Duitse boeren gevraagd om lezingen te houden over de landbouw. Rudolf Steiner hield acht lezingen met als titel: ‘Geesteswetenschappelijke grondlagen voor een vruchtbare ontwikkeling van de landbouw’. Deze lezingen werden ook wel ‘De landbouwcursus’ genoemd. Ze worden beschouwd als de basis van de biologisch-dynamische landbouw. Bij de biologisch-dynamische landbouw wordt tijdens het verbouwen van gewassen rekening gehouden met de samenhang van plat, dier, bodem en kosmos. De stand van de maan en sterren heeft ook een belangrijke rol. Volgens Rudolf Steiner is de belangrijkste voorwaarde voor gezonde gewassen en vee, de verzorging en de vruchtbaarheid van de grond.

Ecologische landbouw De ecologische landbouw is pas later ontstaan, rond 1960. Steeds meer mensen werden bezorgd over de gevolgen van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Onder andere werden de nuttige organismen door de bestrijdingsmiddelen gedood en kwamen er vaak resten op de gewassen. Veel boeren startte eigen boerderijen waar ze gewassen verbouwden zonder chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Het verschil tussen biologisch-dynamische landbouw en ecologische landbouw, is dat er bij de biologisch-dynamische landbouw veel meer rekening word gehouden met de stand van de sterren en maan.

Waarom biologische landbouw?

Na de tweede wereldoorlog is er vooral veel in de landbouw veranderd. Dat kwam omdat de bevolking tijdens de oorlog bang was geworden van een hongersnood. Dat wilde de bevolking voor altijd voorkomen. Met het doel een hongersnood te voorkomen bouwden de mensen grote gespecialiseerde boerenbedrijven. Het lukte de mensen hogere opbrengsten op te halen door kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. De hoge opbrengsten duurde niet lang. Het milieu en het dieren welzijn werd verwaarloosd door de hoge opbrengsten. Door proberen sneller maken van de groeiprocessen van de voedingsgewassen raakten de dieren en de bodem letterlijk uitgeput. Hier bedachten de mensen een oplossing voor omdat te voorkomen: biologische landbouw.

Biologische landbouw algemeen

Net als bij de gewone landbouw wordt biologisch landbouw verdeeld onder 3 soorten: akkerbouw, tuinbouw en veeteelt.

Biologische akker- en tuinbouw De biologische akker- en tuinbouw wordt vaak gecombineerd. Zo kan er een ruimere vruchtwisseling plaatsvinden. Dit is het afwisselen van gewassen om ziekten door organismen in de bodem tegen te gaan. Zo zijn er geen monoculturen nodig. Door de monocultuur wordt de kans op insectenplagen kleiner of breiden ziekten zich minder snel uit, omdat er verschillende soorten gewassen op kleine stukken grond worden verbouwd. Maar door de vruchtwisseling worden de ziekten in de bodem tegen gegaan. Ook wordt er geen kunstmest gebruikt, maar alleen mest van biologische dieren. En er wordt niet meer bemest op de planten dan dat de planten kunnen opnemen. Chemische bestrijdingsmiddelen komen ook niet van toepassing. De groenten en het fruit zijn onbespoten.

Veeteelt In de biologische landbouw wordt veel rekening gehouden met het vee. Zo hebben de dieren de ruimte om los te lopen. Het zogenoemde scharrelen. De dieren krijgen biologisch geteeld veevoer, en komen de geneesmiddelen pas tevoorschijn als een dier pas echt ziek is. Verder wordt er ook nog rekening mee gehouden dat de dieren een goede stal hebben die natuurlijk geventileerd wordt en voldoende daglicht krijgen. De natuurlijke levenswijze van het vee is een belangrijk onderdeel in de biologische landbouw.

Kenmerken van biologische landbouw

Biologische landbouwmethoden:

proberen zoveel mogelijk rekening houden met het milieu
het leveren van goede en gezonde producten
ze houden rekening met de diervriendelijkheid

Biologische akkerbouw:

ze maken geen gebruik van kunstmest om het leven in de bodem zo gezond mogelijk te houden
ze gebruiken alleen mest van de biologische veeteelt
ze mesten niet meer dan dat de planten kunnen opnemen
ze passen geen monoculturen toe
ze gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen

Voedingsgewassen worden op verschillende manieren beschermd tegen ziekten en plagen:

ze passen vruchtwisseling toe, dat betekent dat er wordt nooit 2 jaar achterelkaar op hetzelfde stukje grond een gewas verbouwd
op kleine stukken grond verbouwen ze verschillende soorten voedingsgewassen
ze kiezen verschillende soorten voedingsgewassen uit die goed bestemd zijn tegen ziekten
ze zorgen voor een gezond bodemleven met een gezonde bodemstructuur
ze proberen insectenplagen met natuurlijke vijanden te bestrijden

Biologische landbouw:

ze geven de dieren genoeg ruimte zodat ze los kunnen lopen
ze geven de dieren eigen geteeld biologisch veevoer
ze houden rekening met het welzijn van de dieren
ze gebruiken pas als het dier echt ziek is diergeneesmiddelen om het dier te genezen

Biologische producten:

resten van chemische bestrijdingsmiddelen bevatten ze niet
chemische kleurstoffen, smaakstoffen en geurstoffen bevatten ze ook niet
aan het EKO-keurmerk of het ISC-keurmerk zijn de biologische producten te herkennen

Doelen van biologische landbouw

De praktische doelen van biologische landbouw zijn:

het produceren van natuurlijk en evenwichtig gegroeid voedsel met een hoge voedingskwaliteit.
zorgen dat de bodemvruchtbaarheid behouden of herstelt worden.
zorgen dat de erfelijkheid (genetische diversiteit) van de dieren en gewassen niet word aangetast.
met bedrijfseigen middelen werken om de kringloop gesloten te houden en zo te zorgen dat het milieu niet verder wordt aangetast.
zorgen dat het eigen gebruik van grondstoffen (aardolie) zo klein mogelijk is.
zorgen bij het houden van dieren voor een diervriendelijke omgeving voor het vee.
op een plantaardige manier gewassen verbouwen
zorgen dat met de opbrengst van het biologische voedsel een reële prijs wordt verdient
zorgen dat er geen grondstoffen uit de Derde Wereld landen komen om mee te produceren

Biologische producten

Het onderwerp biologische producten splits ik op een 2 deelonderwerpen:

biologische voedsel
waar zijn biologische producten te koop

Biologisch voedsel

Bij de productie van biologisch voedsel wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met het milieu, dier en mens.. Als je biologische landbouwproducten wilt verwerken mag er alleen gebruik worden gemaakt van natuurlijke hulpstoffen. Als een biologisch product niet voldoende vanuit de biologische landbouw beschikbaar is, mag het worden vervangen door een ingrediënt uit de gangbare landbouw, maar alleen als dit goedgekeurd is. De biologische producten bevatten meer vitamine C, mineralen en anti-oxidanten dan de producten uit de gangbare landbouw. Hierdoor zijn deze producten ook gezonder. Vooral kleine kinderen kunnen beter biologische voeding eten, omdat je hier minder resten van hebt bestrijdingsmiddelen.

Waar zijn biologische producten te koop?

De meeste biologische producten zijn te koop in natuurvoedingswinkels, supermarkten en groentespeciaalzaken. Veel winkels op het platteland bieden de mogelijkheid een abonnement te nemen op een groente- of fruittas met biologische producten. Biologisch vlees is verkrijgbaar in de supermarkt, slagerijen en in natuurvoedingswinkels. Je kunt ook je biologische producten thuis laten bezorgen. 33 gemeentes in Nederland houden wekelijks een boerenmarkt, waar de boeren hun producten kunnen verkopen. De meeste biologische boerenbedrijven verkopen hun producten aan huis, hebben een bezorgdienst.