Een paard naar water voeren

Paarden leiden

Het is natuurlijk wat vreemd om te praten over een paard naar water voeren, maar het niet kunnen dwingen te drinken. Of zoals dat zo mooi in het Engels gezegd wordt: You can lead a horse to water, but you can not make it drink. Zeker als dit gezegde eigenlijk slaat op mensen. Namelijk het feit dat je alles voor een mens kunt regelen, maar niet ervoor kunt zorgen dat een mens ook werkelijk gebruik maakt van je aanbod.

¥ Index

Aanbieden

Er wordt nogal wat aangeboden in onze mensenwereld. Van de winkelier die zijn producten zo mooi mogelijk uitstalt en van de “juiste” reclame boodschap voorziet tot de leerkracht die zijn lessen perfect voorbereid. Het zijn allemaal bronnen waar je als mens gebruik van kunt maken.

Het probleem ontstaat echter zodra je je aanbod hebt gecreëerd en de ander moet gaan kiezen om wel of geen gebruik te maken van je aanbod. We kunnen anderen niet dwingen te kiezen voor wat wij hebben aan te bieden. Vandaar natuurlijk ook die vergelijking met paarden. Ook bij paarden geldt nu eenmaal dat je ze misschien wel kunt wijzen waar het water is, maar dat betekent nog niet dat ze er van zullen drinken. Je bent zelfs niet fysiek sterk genoeg om een paard te dwingen te drinken.

Nu is het verbazingwekkende ook nog eens dat je een paard misschien niet kunt dwingen, maar je kunt het wel motiveren. Als je wilt dat een paard drinkt terwijl het laat merken dat het niet wil dan is het enige waar je voor moet zorgen een ander paard dat wel drinkt van het water dat je aanbiedt. Een gevolg van het feit dat paarden sociale wezens zijn. Bij mensen zie je dit effect terug in gapen en bij eten. Zet een aantal mensen bij elkaar aan tafel, laat er eentje van beginnen met eten en voor je het weet zit iedereen te eten. Die invloed van andere etende mensen op menselijk gedrag gaat zelfs zover dat iemand een half uur eerder gegeten kan hebben en vol zit. Zet je de persoon echter bij iemand aan tafel die zit te eten, dan krijgt hij vanzelf zin om te eten. Met als gevolg dat mensen teveel eten.

¥ Index

Waarom

Nu zou je ervoor kunnen kiezen om die techniek van het sociale voorbeeld overal toe te passen. In zekere zin gebeurt dat dan ook vaak. Veel reclames over eten gaan altijd over gezamelijk eten en worden vaak uitgezonden rond etenstijd. Verder wordt er in reclame het liefst gebruik gemaakt van mensen die het product gebruiken en niet het product staan aan te prijzen. Gebruik zet tenslotte aan tot nadoen, aanprijzen zet tenslotte alleen maar aan tot aanprijzen. Daar heb je als verkoper natuurlijk niet veel aan. Je wilt niet dat mensen je producten aanprijzen, je wilt dat ze ze kopen.

¥ Index

Continuïteit

Maar dan komt de vraag op waarom willen we eigenlijk dat mensen ons aanbod kiezen. Nu zal het antwoord per economische sector verschillen. In een bedrijf gericht op winst zal het antwoord zijn, dat er winst gemaakt moet worden om de continuïteit van het bedrijf en de werkgelegenheid zeker te stellen. Maar waarom zijn deze winstgerichte ondernemers dan toch teleurgesteld als ze nog steeds winst maken, maar minder exemplaren verkopen van hun product. De continuïteit en werkgelijkheid is veilig, maar toch is er teleurstelling over het feit dat blijkbaar niet iedereen van hun aanbod gebruik wil maken.

¥ Index

Ontwikkeling

In het onderwijs of in de wereld van het advies zie je vaak dat de aanbieders teleurgesteld zijn als de leerlingen of de geadviseerde niets hebben geleerd. Terwijl als je ze vraagt waarom ze het jammer vinden dat er niets gedaan wordt met hun aanbod je het antwoord krijgt dat ze de ander graag helpen om zich voor te bereiden op een complexe maatschappij of de winstgevendheid van hun bedrijf te vergroten. Deze groep aanbieders blijkt dus begaan met de toekomst van de personen die ze helpen.

Je zou echter van deze groep aanbieders verwachten dat zij nog beter dan wie ook begrijpen dat je anderen niet kunt dwingen om te doen wat je wilt. Wat er in iemands hoofd gebeurt, ligt tenslotte volledig buiten het bereik van alle omstanders. Dus hoe kun je teleurgesteld zijn over wat anderen doen met je hulp. Het is toch niet jouw schuld als je hulp niet wordt gebruikt.

¥ Index

Waardering

Eigenlijk is de enige verklaring voor alle teleurstelling die aanbieders ervaren het begrip waardering of erkenning. Alle aanbieders hebben hun waarde als persoon gekoppeld aan dat wat ze aanbieden. Dus als anderen hun aanbod niet gebruiken, dan is er iets niet goed met hun. Zij worden niet erkend door anderen. Dus als het paard niet van het door mij aangeboden water drinkt dan zegt dat iets over mij. Ik heb iets verkeerd gedaan. Waarbij we vergeten dat het heel goed mogelijk is dat het paard, met zijn veel betere neus ruikt dat het water niet goed is. Tja, dan kun je jezelf wel veroordelen voor het feit dat je het paard niet kunt dwingen, maar je vergeet dat er misschien een andere reden is waarom het paard niet wil.

Waar het dan op neerkomt is dat je door je persoonlijke waarde te kopppelen aan de vrije keuze van anderen je jezelf waardeloos maakt. Je maakt dat wat je doet onbelangrijk, omdat anderen het niet belangrijk vinden en daarom ben jij niet belangrijk. Dat is natuurlijk wel heel vreemd, zeker als er nog heel veel mensen zijn die wel dankbaar gebruik maken van wat je doet. Maar is iemands persoonlijke waarde wel gekoppeld aan wat anderen vinden van wat hij doet? Is het zelfs wel zo dat onze persoonlijke waarde gekoppeld is aan wat we doen?

¥ Index

Doen of zijn

Uiteindelijk kun je de vraag dus stellen:

Wordt iemands waarde bepaald doordat hij bestaat of omdat hij iets doet?

Waarbij je nog een vraag zou mogen stellen:

Is wat iemand doet pas waardevol als een ander daar een mening over geeft of is het waardevol omdat iemand het doet?

Dus mag ik dat wat ik doe waardevol vinden omdat ik het doe of is het pas waardevol als iemand anders laat blijken dat hij het waardeert?

Iedere keer dat je er voor kiest om iemand anders te laten beslissen over de waarde van wat je doet, zeg je eigenlijk dat wat je doet waardeloos is. Terwijl het voor jou heel veel waarde kan hebben, bijvoorbeeld omdat het je een goed gevoel geeft. Of het heeft waarde voor je omdat je er iets van hebt geleerd. Hoe kan het dan dat het pas waardevol wordt als iemand anders zegt dat het waarde heeft of door het te gebruiken laat merken dat hij het waardevol vindt? Eigenlijk zeg je dan als maker of aanbieder dat je zelf het recht niet hebt om te bepalen of iets waarde heeft. Waarmee je dus aangeeft dat je minder bent dan anderen, hoe kan dat in een wereld waarin iedereen gelijkwaardig is? We worden tenslotte allemaal naakt geboren en vertrekken weer zonder ook maar iets mee te nemen van wat we hier in het materiële verzameld hebben. Het enige waardevolle dat we dus bezitten is onszelf.