Kritiek hebben zegt vooral iets over jezelf
Kritiek krijgen
Mensen hebben ontzettend veel moeite met kritiek van anderen. Nu kun je daar een aantal redenen achter zoeken, maar de belangrijkste is waarschijnlijk toch ons onbewuste gevoel dat we perfect moeten zijn en zijn. Kritiek betekent dan een aanslag op ons zelfbeeld van perfectie. Maar waar we zelden naar kijken is wat kritiek zegt over de gever van de kritiek, zo sterk als we plots op onszelf zijn gericht door de kritiek die we krijgen.
Kritiek
Als we eerlijk naar kritiek zouden kijken, dan zouden we moeten toegeven dat het handig is dat we haar krijgen. Het geeft ons namelijk inzicht in onszelf en wat we doen en het effect van ons gedrag op anderen. Maar wat we vaak vergeten bij kritiek van anderen is dat het ons ook inzicht geeft in de ander en wat hij of zij belangrijk vindt. Er zitten dus twee kanten aan kritiek. We leren iets over onszelf en we leren iets over de ander. Helaas wordt ons leren van kritiek door anderen vaak gehinderd door hoe we aankijken tegen het krijgen van kritiek. We zien kritiek vaak als een aanval op ons persoonlijke zelfbeeld. Waarbij het er op neerkomt dat we vinden dat de kritiek onterecht is, omdat we het zien als kritiek op onszelf in plaats van op ons handelen. We vereenzelvigen ons dus met wat we doen en zien kritiek op wat we doen als kritiek op onszelf.
Inzicht in onszelf
Het eerste nut van kritiek is dus dat het ons inzicht geeft in onszelf. We krijgen bijvoorbeeld te zien dat we ondanks het feit dat we ons best doen, we vergeten de puntjes op de i te zetten. We maken alles net niet af. Dit zie je vaak bij mannen die hebben geklust. Na afloop ligt het gereedschap overal en ligt overal stof of 
zitten er overal zwarte vegen. Kritiek op de rommel maakt ons dan duidelijk dat een klus pas af is als het er weer net zo uitziet als voordat we begonnen. Daarnaast maakt kritiek ons ook duidelijk dat we lui zijn in ons denken. We hebben namelijk niet het gehele proces overzien en doordacht, maar slechts een deel. Blijkbaar maken we onderscheid ten aanzien van de waarde van de verschillende onderdelen. Zo vinden mannen die rommel achterlaten na het klussen, het klussen zelf belangrijk en waardevol. Maar het opruimen en schoonmaken is minderwaardig werk. Daarnaast blijken rommelige klussers te hopen dat de partij die kritiek heeft kan gedachten lezen of begrijpt dat het opruimen nog gaat gebeuren. Kritiek van anderen is dus heel nuttig om inzicht te krijgen in onszelf, tenminste als we bereid zijn om de kritiek te zien als een leermoment voor een toekomstige handeling.
Inzicht in de ander
Naast het inzicht in onszelf geeft kritiek ons ook inzicht in anderen. Kritiek laat namelijk zien wat anderen belangrijk vinden. Zo vindt een rommelige klusser het bijvoorbeeld helemaal niet erg als er overal rommel ligt. Wat bijvoorbeeld kan betekenen dat een klusser die zijn rommel achter zich laat liggen, niet ziet dat anderen hun rommel achter zich laten liggen. Maar iemand die kritiek heeft op de manier waarop een rommelige klusser zijn rommel laat liggen, laat dus zien dat hij of zij het belangrijk vindt dat het opgeruimd is na een klus. Kritiek geeft je dus de mogelijkheid om iets te leren over de ander, bijvoorbeeld dat de ander opgeruimder is of kritischer of een project ruimer opvat.
Nadeeltje
Je kunt door kritiek jezelf en de ander beter leren kennen. Maar gezien het feit dat dezelfde kritiek voort kan komen uit meerdere motieven, zul je eerst nog wat onderzoek moeten doen naar het motief achter de kritiek. Want de kritiek kan ook een uiting zijn van een behoefte om te laten zien dat de kritiek gever beter is. Of de kritiek wordt gegeven omdat de gever een slechte bui heeft en op die manier zijn frustratie uit. Of de kritiek komt voort uit een overdreven gevoel van rechtvaardigheid. Verder willen mensen ook nog wel eens kritiek geven om wraak te nemen voor een keer dat ze zelf kritiek ontvangen hebben. Soms wordt kritiek ook gegeven omdat de gever vindt dat de ontvanger moet leren wat zijn plaats is. Terwijl er ook kritiek wordt gegeven omdat men vindt dat dat nu eenmaal hoort bij de functie die men uitvoert.
Leren
Op deze manier wordt het natuurlijk ietsje moeilijker om iets te leren over jezelf en de ander te leren. Je zult eerst moeten vaststellen wat de motivatie is achter de kritiek. Pas daarna kun je iets leren over de ander. Zo is iemand die kritiek geeft om wraak te nemen, natuurlijk gewoon kleinzielig en kleinzerig. Eigenlijk is het iemand die vanuit zijn emoties reageert en niet vanuit de inhoud, ook al lijkt het om de inhoud te gaan. Iemand die kritiek heeft omdat hij vindt dat je je plaats moet leren is natuurlijk ook niet erg ontwikkeld. Want hij of zij begrijpt niet dat het niet gaat om je plaats in de hiërarchie, maar om wat je als mens bijdraagt aan je omgeving. Daarnaast laat zo’n persoon zien dat het hem of haar eigenlijk niet gaat om jouw als mens, maar dat het gaat om de status die je krijgt door je plaats in de hiërarchie. Als iemand kritiek geeft omdat hij vindt dat hij beter is, dan kun spreek je natuurlijk van verwaandheid. Zeker als iemand nooit iets bijzonders heeft laten zien. Een gefrustreerd persoon die kritiek geeft laat zien dat hij niet instaat is om te gaan met zijn eigen emoties. Eigenlijk vergelijkbaar met iemand die wraak neemt, omdat hem hetzelfde is overkomen in het verleden. Een criticus met een sterk rechtvaardigheidsgevoel laat in zekere zin zien dat hij niet erg flexibel is. Rechtvaardigheid moet tenslotte in evenwicht zijn met menselijkheid. Iemand die vanuit zijn functie kritiek geeft, is om te beginnen natuurlijk een dienstklopper of iemand die een wit voetje wil halen bij zijn baas. Het kan natuurlijk zijn dat juist omdat hij of zij vanuit zijn functie kritiek geeft, de kritiek zeer bruikbaar is. Maar dat is natuurlijk altijd afwachten.
Conclusie
Kritiek krijgen is niet leuk, het maakt duidelijk dat je iets verkeerd hebt gedaan, tenminste als de kritiek niet voortkomt uit frustratie, wraak of een meerderwaardigheidsgevoel. Het bijzondere van kritiek is echter dat je er iets van kunt leren over jezelf en anderen. Over jezelf kun je van kritiek leren hoe je omgaat met kritiek. Verder kun je leren hoe je je werk doet en of het misschien beter kan. Over de gever van kritiek kun je pas iets leren als je weet vanuit welke motivatie de kritiek gegeven wordt. Is de persoon bijvoorbeeld een pietje precies of gewoon heel erg goed in zijn werk. Komt de kritiek van de ander voort uit frustratie over zijn eigen leven of omdat hij vindt dat het hoort bij zijn functie. Of wordt de kritiek gegeven omdat de ander vindt dat je je plaats moet weten. Uiteindelijk kun je dus twee dingen met kritiek. Je kunt er je voordeel mee doen om je werk in de toekomst naar een hoger niveau te brengen. Maar je kunt het daarnaast gebruiken om iets over jezelf en de kritiekgever te leren.