Pesten op het werk

Inleiding

Eén op de zes werknemers wordt het slachtoffer van ‘bossing’, het pesten van de werknemer door de baas. Dat blijkt uit onderzoek in het onderwijs, de zorgsector en bij de overheid. Opmerkelijk genoeg blijkt dat vooral productieve medewerkers worden weggepest.

“Het zijn werknemers die zeer betrokken zijn bij hun werk, academici vaak, die er door prestaties altijd uitspringen. Juist daarom komen zij in het nauw bij hun leidinggevenden die bij inkrimpingen als eerste deze gedreven slimme kracht eruit proberen te pesten”. “Die werknemers zelf snappen ook nooit waarom het hen als redelijke, rationele mensen overkomt”, stelt hij. „Het zit meestal ook niet in henzelf maar juist in hun baas.”

Wat is bossing?

Bossing is de in Duitsland bedachte term voor het pesten door de baas. Eerder werd de term mobbing ook voor dit fenomeen gebruikt. Mobbing gaat echter over het pesten van één persoon door een groep (denk aan collega’s) terwijl bossing specifiek gaat over het pesten door de baas.

Motieven

In een tijd van economische teruggang grijpen sommige managers naar het middel van bossing om op een goedkope manier van personeel af te komen. De bedoeling is vaak dat de medewerker uit zichzelf een andere baan gaat zoeken. In de praktijk belanden echter veel medewerkers thuis met een burnout, met hoge kosten voor het bedrijf tot gevolg.
Uit onderzoek blijkt dat vooral succesvolle, productieve medewerkers het slachtoffer worden van bossing. Dit wijst op jaloezie en een gevoel door de medewerker bedreigd te worden bij de manager. Bossing treft hierdoor vaak juist de mensen die het bedrijf het slechtste kan missen.
Bossing kan ook gemotiveerd worden door gevoelens van haat omdat de werknemer zich onderscheidt van anderen. Dat kan gaan over prestaties (hij is de beste), competenties (kennis, talent, creativiteit), opleidingsniveau, opvattingen, etnische herkomst, huidskleur, seksuele geaardheid, handicap, sociaal onvermogen, hoogbegaafdheid of leeftijd. In deze gevallen is er sprake van discriminatie.

Soort baas

Lang niet elke baas is een pestkop of heeft aanleg om dit te worden.
In de meeste gevallen mankeert er iets aan de psyche van de manager: soms is hij een milde psychopaat. Er zijn onder managers veel psychopaten blijkt uit onderzoek omdat deze beschikken over eigenschappen die van managers gevraagd worden, en sollicitatiecommissies vaak de stoornis niet herkennen.
De pestende manager kan ook ‘gewoon’ een machtswellusteling zijn of iemand die op een andere manier een probleem tussen de oren heeft.
Vormen van bossing zijn onder meer:

1. Sociaal isoleren

Een medewerker negeren, in een kamertje veraf van collega's plaatsen, niet meevragen voor de lunch en/of niet groeten.

2. Werken onaangenaam of onmogelijk maken

Bestanden van computers wissen, belangrijke telefoontjes niet doorgeven, vergaderingen zo plannen dat één persoon niet mee kan doen, iemands arbeidsresultaten manipuleren, iemand zijn werk afnemen, iemand alleen nog onbelangrijke klusjes geven of dingen die hij niet leuk vindt.

3. Bespotten

Bijvoorbeeld om iemands uiterlijk, gedrag, manier van praten of lopen of seksuele voorkeur.

4. Roddelen/geruchten verspreiden

Iemand zwart maken om zijn reputatie te schaden.

5. Dreigementen

Veel functioneringsgesprekken houden, (daarbij) de medewerker bedreigen met vage insinuaties, altijd ontevreden zijn over goed gedaan werk, dreigen met ontslag.

6. Lichamelijk geweld

Iemand wordt bijvoorbeeld opgesloten of krijgt een duw.

7. Seksuele intimidatie

Met gebaren, verbaal of fysiek.