De enige nog levende vrouw met de Militaire Willems Orde

Algemeen

Sinds de invoering van de Militaire Willems Orde op 30 april 1815 zijn er meer dan 6.000 onderscheidingen uitgedeeld. Vanaf 1815 tot aan de wetswijziging in 1940 was deze onderscheiding alleen voorbehouden aan militairen. Na 1940 konden ook burgers in aanmerking komen voor een onderscheiding van betoonde moed. Tot op heden zijn er maar 2 vrouwen die zich ridder mogen noemen. De ene is koningin Wilhelmina, de andere is mevrouw Jos Gemmeke – Mulder.

Jos Gemmeke-Mulder

Vlak voordat de Tweede Wereldoorlog uitbracht was mevr. Gemmeke vrijwilliger in het Westeinde ziekenhuis. Gedurende de Tweede Wereldoorlog zat zij in het verzet, haar verzetsnaam was “Els van Dalen”. Zij stencilde en verspreidde de (mede door haar opgerichte) illegale krant “Je maintiendrai”. Dit deed zij samen met een vriend van haar, Cock van Paaschen. De krant had op een gegeven moment een oplage van 25.000 stuks in Geldrop. Ook is ze betrokken geweest bij de illegale krant “Burgerlijk Contackt” in Santpoort met een aanzienlijk grotere oplage de dan eerste genoemde krant.

In een later stadium fungeerde ze als verbindingsofficier. Ze bracht radiozenders en ander materiaal (beiden uit Engeland) naar de diverse Nederlandse verzetsgroepen.

Microfilms en Brussel

In oktober 1944 bracht zij microfilms en foto’s vanuit Groningen naar het hoofdkwartier van Prins Bernhard in Brussel. België was toen al bevrijdt, en met de microfilms verstopt in haar schoudervullingen en achter de spiegel van haar poederdoos, fietste mevr. Gemmeke door de vijandelijke linies. De informatie die zij moest overbrengen had onder andere betrekking op de hoeveelheid manschappen van de bezetter alsmede waar de lanceerplaatsen van de V-1 en de V-2 waren ondergebracht.

Bij Gorinchem moest zij de veerpont over, er ontstond een vuurgevecht tussen de geallieerde troepen en de bezetter. Ook bij de brug bij Heusden ontstonden problemen, de geallieerde luchtmacht voerde een aanval op de brug uit. De bezetter vluchtte van de brug af, maar mevr. Gemmeke fietste zo snel zij kon de brug over, terwijl de luchtaanval doorging.

De snelste manier om terug te komen in Nederland was via Engeland.

Voordat zij in Nederland (in Nieuwkoop) aankwam op 10 maart 1945, had zij in Engeland een opleiding gehad tot geheim agent, en verkreeg de codenaam “Sphinx” . Door de dropping kwam ze in een sloot terecht, kreeg een infectie, herstelde, maar hield een permanente rugbeschadiging aan over. Tijdens de dropping werden ook wapens en een enorm vermogen aan geld gedropt (fl. 100.000,--).

Mevrouw Gemmeke is er nog steeds van overtuigd dat zij door haar voorzichtigheid de oorlog heeft overleefd. Zij zorgde er altijd voor dat zij een vluchtroute voor handen had, als zij ergens een afspraak had.

Na de oorlog

Jos Mulder trouwde in 1947 en kreeg twee kinderen (zoon en dochter). Ze heeft heel lange tijd nooit gesproken over haar ervaringen in de oorlog en haar rol hierin. Geen verhaal heeft ze op papier gezet, geen contact heeft zij aangehouden met haar kornuiten uit het verzet. Pas na 20 jaar kwam zij met haar verhalen naar buiten en is inmiddels aanwezig bij de meest belangrijkste herdenkingen.

Zo is ze aanwezig bij de herdenking voor de slachtoffers van de “Englandspiel”. Op 5 mei is ze aanwezig in Wageningen, waar veel veteranen elkaar ieder jaar weer terugzien. In het najaar is mevrouw Gemmeke aanwezig op de Ginkelseheide. Ze is zelfs voorzitter van de Vereniging van Ridders in de Militaire Willems Orde geweest.

In 1961 leerde zij Joop Mulder (ook gedecoreerd met de Militaire Willems Orde) kennen, hij wordt haar derde echtgenoot. Het lijkt bijna een onwerkelijk verhaal. Het echtpaar Mulder ontdekte dat Jos in oktober 1944 haar gevaarlijke missie naar Brussel ondernam en dat Joop bij de geallieerden was die de luchtaanval uitvoerde, het was zijn squadron dat Jos heeft beschoten.

Op 22 juli 1955 kreeg zij de Militaire Willems Orde 4e klasse. Zij is:

• Samen met koningin Wilhelmina de enige vrouw die deze onderscheiding kreeg
• Samen met haar echtgenoot het enige echtpaar met beide deze onderscheiding