Wat is een vliegdekschip

Inleiding

Moderne vliegdekschepen zijn er in allerlei soorten en maten. De bekendste zijn de Amerikaanse "supercarriers": de Nimitz-carriers. Op deze pagina uitleg over wat vliegdekschepen zijn, de geschiedenis van het vliegdekschip en de verschillende types vliegdekschepen.

Het vliegdekschip

Het vliedekschip, vroeger ook wel vliegkampmoederschip genoemd is een (meestal) groot schip met een vlak dek (in tegenstelling tot fregatten, kruisers, destroyers etc.). Vanaf dit vlakke dek kunnen gevechtsvliegtuigen gelanceerd worden. Dit gebeurt tegenwoordig met stoomkatapulten. In een paar seconden accellereert een vliegtuig van 0 tot 200 knopen waarna het in feite van het dek "af valt". Als het genoeg kracht heeft stijgt het op. Vliegdekschepen worden ook wel "drijvende vliegvelden" genoemd.

Hier een zij- en bovenaanzicht van een vliegdekschip:

De moderne vliegdekschepen van de Amerikanen, de Nimitz-klasse vliegdekschepen (in het Engels: Aircraft Carrier of gewoon Carrier) kunnen maximaal 85 vliegtuigen en helikopters vervoeren. Meestal zijn er echter slechts 65. Ter vergelijking: de Nederlandse Luchtmacht heeft ongeveer 85-90 F-16 gevechtsvliegtuigen. De Amerikaanse carriers zijn op dit moment de grootste marineschepen ter wereld. Ze zijn even lang als een het Empire State Building: 333 meter.

Nederland heeft op dit moment geen vliegdekschepen. De kans dat Nederland een vliegdekschip aanschaft en beheert is zeer klein: de kosten van een vliegdekschip zijn gigantisch. Zo kosten de Amerikaanse carriers 4,5 miljard dollar om te bouwen en 160 miljoen dollar om ze in de vaart te houden. Het Nederlandse Defensie-budget is hier niet op berekend.

Voortstuwing

De Amerikaanse vliegdekschepen hebben 4 kernreactors om genoeg kracht te ontwikkelen voor de normale operaties. Denk hierbij aan stoom voor katapulten om de vliegtuigen af te schieten, elektriciteit voor alle system en kracht voor de voortstuwing.

Landen met vliegdekschepen

Op dit moment hebben de volgende landen vliegdekschepen:

Brazilië
China
Frankrijk
India
Italië
Rusland
Spanje
Thailand
Engeland
Verenigde Staten

Typen vliegdekschepen

Vliegdekschepen zijn er in verschillende soorten en maten. De traditionele "carrier" is steeds meer aangepast op de moderne conflicten. Zo kunnen Amerikaanse landingsschepen voor mariniers ook lichtere gevechtsvliegtuigen (EA-8B Harriers, binnenkort vervangen door F-35 Joint Strike Fighters) lanceren ter ondersteuning van de mariniers. Tegenwoordig zijn ook de helikopter-carriers populair: dit zijn kleine vliegdekschepen die zich puur op helikopters richten. Het voordeel hiervan is dat de schepen met een kleiner dek kunnen: ze hebben geen landing/opstijgbaan nodig voor vliegtuigen.

Anekdotes

Er zijn enkele anekdotes over vliegdekschepen. Zo zou de Amerikaanse President bij een crisis als eerste vraag stellen: waar is de crisis, en als tweede vraag: waar zijn de vliegdekschepen. De vliegdekschepen zijn namelijk een belangrijk politiek/diplomatiek middel om te laten zien dat het de Amerikanen ernst is.

Een mooie Nederlandse anekdote is dat de Karel Doorman, het enige Nederlandse vliegdekschip dat Nederland ooit gehad heeft in Indië arriveerde en wilde aanmeren terwijl de havenwerkers staakten. Er waren dus geen sleepboten beschikbaar. De bevelhebber van de Doorman heeft toen de vliegtuigen haaks op het dek vastgezet en met de stuwkracht van de vliegtuigen het schip tegen de kade aan gestuwt. In plaats van rechtdoor voer het schip dus zijwaarts.