Ontwikkelingshulp in Nederland: wie helpt wie

Ontwikkelingshulp

Er loopt op dit ogenblik zelfs een reclamespot op TV die aandacht vraagt voor ontwikkelingshulp. Dat is niet verwonderlijk: in de kerstperiode is er veel armoede op de televisie. Het is dan ook de jaarlijkse periode bij uitstek om in te spelen op luxe, overdaad, decadentie en hoe goed we het met zijn allen hebben tegenover de armsten ergens ver weg. Malaria, kindersterfte, voedselhulp, daklozen in eigen land, kortom: tijd voor bezinning!

Ontwikkelingshulp en de overheid

Ontwikkelingshulp: het woord is voorbij gestreefd!

Tegenwoordig heet dat ontwikkelingssamenwerking en de hele organisatie daarvan valt onder het ministerie van Buitenlandse Zaken. En laat dit duidelijk zijn: hoe je het ook noemt, het kost geld, veel geld en we doen goed ons best: als je in 2008 tot de werkende mens behoorde, kwam de rekening uit op EUR 642 per actieveling per jaar.

Wie heeft er een vinger in de pap?

Nogal wat instellingen: ambassades, partnerlanden, internationale en maatschappelijke organisaties. Zoals? In het algemeen leiden 3 wegen naar de armsten onder ons:

• Het geld gaat rechtstreeks naar een land waarmee Nederland een zogenaamde partnerrelatie heeft en dat zijn er nogal wat: 36 in 2008 en die krijgen ongeveer de helft van de totale pot!

• Dan geven we ook nog een bedrag aan internationale organisaties zoals de Verenigde Naties, de Wereldbank en de Internationale Organisatie voor Migratie: die krijgen nog eens ongeveer een kwart van het overblijvende budget.

• De rest gaat naar zogeheten Niet-Gouvernementele Organisaties (NGO's) en kennisinstellingen. Te denken hierbij: Oxfam Novib, Cordaid of Artsen zonder grenzen.

Criteria

Het belangrijkste doel van de Nederlandse ontwikkelingshulp is structurele hulp om armoede te bestrijden. Nederland geeft in principe alleen hulp aan landen die een goed sociaal-economisch beleid voeren. Ook wordt gekeken of het land de mensenrechten respecteert.

Uitgaven

♦ Europa zou graag zien dat elk land 0,7% van het BNP aan ontwikkelingssamenwerking besteedt. We mogen trots zijn: we zijn één van de weinige landen die dat percentage haalt en alleen Noorwegen, Zweden, Luxemburg en Denemarken doen nog beter.

♦ In de begroting voor 2009 werd 4,7 miljard euro gereserveerd voor ontwikkelingshulp (waarschijnlijk wordt dit bedrag verminderd met zo'n 370 miljoen vanwege de economische recessie).

Discussie: hoe effectief is onze hulp?

De uitkomst van deze discussie is niet moeilijk: je doet het nooit goed voor iedereen! De voornaamste tegenargumenten, al of niet terecht, zijn:

1. Het schiet niet op!? Na jarenlange hulp zitten de Afrikaanse landen die toch veel hulp kregen, nog steeds in de miserie!

1. De corruptie viert hoogtij! Machthebbers en ambtenaren zien de zak met centen voorbij komen en pikken maar al te graag een centje mee! Er moet een veel strengere controle komen op de besteding van de hulp.

1. De tussenstations: organisatiekosten, salarissen, auto’s en dergelijke. Alle geld dat hieraan wordt besteed, komt niet terecht bij de armen. Men heeft berekend dat 10% van de hulp op deze manier gewoon verloren gaat!

De oplossing?

► Er is een eenvoudige en makkelijk te organiseren vorm van ontwikkelingssamenwerking: de één op één formule. Hierbij neemt elk ‘rijk’ land één ‘arm’ land onder zijn hoede. Bijvoorbeeld Nederland ontfermt zich over Mali, België over Zaïre en Duitsland helpt Sudan enz…

► Dan zou het veel overzichtelijker en meer controleerbaar zijn of het geld goed wordt besteed en zo niet dan stopt de hulp! Dat is toch logisch: in plaats van de aandacht, geld, controle, instanties, taal, organisaties, politieke situaties, gewoonten, plaatselijke problemen, politici, wetgeving, vertalingen, wetteksten en wat komt er allemaal bij kijken te verdelen over 36 landen kan je je toch beter richten op één land!

Afschaffen?

Dat zou wel erg drastisch zijn alhoewel er meer en meer stemmen opgaan om in deze barre tijden deze ontwikkelingshulp in eigen land te besteden, of althans een groter deel daarvan. Door de economische crisis zitten meer mensen dan vorige jaren hier in Nederland (en België) in de problemen en moeten we daar niet eerst voor zorgen?