Microfinance: op de goede weg

Wat is microfinance?

Microfinance oftewel microfinanciering is een financiele dienst gericht op het verstrekken van veelal kleine leningen aan arme(re) mensen in ontwikkelingslanden. Microfinance bereikt mensen, die behoefte hebben aan kapitaal voor bijvoorbeeld het opstarten van een klein bedrijfje, die de normale banken niet bereiken. Deze banken willen namelijk een formeel onderpand zien. Denk bijvoorbeeld aan een huis of een stuk grond, wat naar de bank gaat als je de lening niet terugbetaald. Armen hebben niet zo n onderpand en krijgen dus geen lening van de bank. Armen wonen meestal ook ver weg van waar de banken gevestigd zijn (vaak in de grote stad), wat het bereiken van deze armen te duur maakt. Armen willen meestal ook maar kleine bedragen lenen, omdat ze geen grote maandbedragen terug kunnen betalen. Dit alles maakt dat er een nieuwe sector is opgekomen Microfinance. De instellingen die de kredieten verstrekken, noemen we MFIs oftewel microfinancieringsinstellingen.

Populair

Microfinance is al eeuwen oud maar de laatste decennia zeer populair. Dhr Muhammed Yunus van de Grameen Bank is daar verantwoordelijk voor. Hij heeft zeer veel succes met zijn MFI Grameen en is een gewild spreker op fora. Hij stelt dat ook armen recht hebben op krediet en dat ook armen terug kunnen betalen. De feiten zijn aan zijn kant. Gemiddeld meer dan 98% van de kredieten worden terugbetaald, wat ze succesvoller maken dan vele bancaire instellingen. De sector groeit explosief, wat heeft geleid tot een commercialisering van de grootste instellingen. Deze ontvangen leningen van investeerders of banken. Het risico van deze commercialisering is dat de microfinanciele instellingen minder belang gaan hechten aan hun sociale doel, namelijk het bestrijden van armoede, en meer aan het maken van hoge winsten. Dit laatste wordt verwacht door de investeerders, die verleidt zijn door de 'double digit returns'.

Succes en kritiek

Het succes van microfinance is makkelijk te zien door te kijken naar haar groeit. Er zijn zeker in dichtbevolkte landen zoals India en Bangladesh inmiddels instellingen met miljoenen klanten. Microfinance is ook relatief schokbestendig gebleken ten opzichte van de financiele crisis vergeleken bij reguliere financiele instellingen. Is het dan allemaal goud wat blinkt? Nee.

Microfinanciering wordt ook fel bekritiseerd. Ten eerste: de interestpercentages op leningen zijn vaak zeer hoog, van 26 tot 28% op jaarbasis gemiddeld. Hoe kan dit nu, zult u zich afvragen, het gaat toch om leningen voor arme mensen? Ja maar....Er zijn diverse factoren die deze kleine kredieten duur maken: enerzijds de transactiekosten en anderzijds de risico's. Ik zal op deze aspecten ruim ingaan in een volgende artikel. Ten tweede: het is geen magisch recept. Net zo min als een krediet hier aan een beginned ondernemer garantie voor succes biedt, is het daar evenmin zo. Naast geld hebben beginnend ondernemers, veel verschillende zaken nodig zoals: scholing en training, een goede infrastructuur, een overheid die ondernemerschap stimuleert, een goed werkend legaal systeem etc. Deze condities zijn niet vanzelfsprekend in veel ontwikkelingslanden.

Tot zover, het eerste gedeelte over microfinanciering. Ik hoop hier een hele serie over te schrijven en zal dat doen onder meer op basis van jullie commentaren. Tot de volgende, uw microfinance reporter.