Wat is een Cultureel Jongeren Paspoort (CJP)

Door het persbericht dat de Tienertoerkaart weer terug was van weggeweest werd mijn aandacht ook getrokken door de nieuwe initiatiefnemer van deze kaart de Stichting Cultureel Jongeren Paspoort, beter bekend als CJP. Wie of wat is de Stichting Cultureel Jongeren Paspoort?

Ontstaansgeschiedenis

Onderzoek levert navolgende overzicht:

Amsterdamse Jeugdraad, 1961 “Het is op zijn minst gewenst, voor de Amsterdamse jeugd het contact met het culturele leven te vergemakkelijken, zowel voor die jeugd, als voor het culturele leven. Immers: de jongelui van nu vormen het publiek voor de toekomst. De veel genoemde “drempelvrees” is in eerste instantie een angst voor het onbekende – en onbekend maakt onbemind - , maar heeft bovendien vaak een financiële oorzaak, in die zin, dat zaken als schouwburg, concert of museum veelal een lage plaats op de behoefteschaal innemen en daarom niet zo snel tot het doen van uitgaven verleiden.”

Deze uitspraak van de Amsterdamse Jeugdraad leidde in 1961 tot de totstandkoming van Stichting Cultureel Jongeren Paspoort. Na de 2e wereldoorlog maakte men zich in Amsterdam, net als in de rest van Nederland, ernstige zorgen over de ‘verwildering van de jeugd’. Door de komst van de massacultuur zou de kunst met een grote K in het gedrang komen. Volgens de Amsterdamse jeugdraad moest de jeugd “leren beseffen dat het leven nog door iets anders gevuld kon worden, dan door een sigaret of door een goedkope film!” Dus werd in 1961 een kortingskaart, het CJP, in het leven geroepen die jongeren duidelijk moest maken dat cultuur een leuke en boeiende vorm van tijdsbesteding was. Vooral de ‘arbeidersjongeren’, de jongeren die geen kunst en cultuur van huis uit meekregen moesten dit weten. De kortingskaart die aan te schaffen was voor slechts fl. 1,25 ( 0,50 euro), was aanvankelijk alleen bestemd voor jongeren in Amsterdam. In 1967 kreeg CJP landelijke dekking.

Ondanks dat het CJP de hogere kunsten wilde promoten onder jongeren, ging deze vlieger niet altijd op. ‘De jeugd ging niet voor een kwartje naar een klassiek concert, dat haar niet interesseerde, maar legde wel fl. 15,- (7 euro) neer voor een soulavond van Nina Simone.’ Het aanbod van CJP moest dus uitgebreid worden: amusement moest een plaats krijgen en van daaruit kon een brug geslagen worden naar de kunsten. Zo gezegd, zo gedaan. Eind jaren ‘60 kregen CJP-leden ook korting op films, ijsrevues, circus, Artis, tijdschriften, creatieve cursussen, rijwielhandels, fotozaken, kappers, juweliers en voetbal! Hans Wiedeman, die gezien wordt als de uitvinder van CJP (ondanks dat hij pas in 1962 secretaris werd), zegt hierover: “Voetballen is tenslotte ook een vorm van dramatiek.” En het bleef niet bij voetbal. Ook het reizen werd voordeliger: In 1967 wilde een jongen uit Zaandam van India naar Nepal reizen. Op vertoon van zijn CJP-pas kon hij goedkoper reizen.

Europees

Het concept CJP werd al snel in andere Europese landen geïntroduceerd. In 1969 deed de kaart zijn intrede in België. Kort daarna volgden ook Duitsland, Oostenrijk en vele andere landen. CJP initieerde in 1993 een koepelorganisatie voor de jongerenkaarten: the European Youth Card Association (EYCA). Inmiddels zijn meer dan 38 landen aangesloten bij deze koepelorganisatie.

Tot 1996 heeft CJP subsidie ontvangen. Toen dat in die tijd stopgezet werd, moest er gezocht worden naar andere manieren om te kunnen bestaan. CJP is toen gaan samenwerken met ABN AMRO. Hierbij kreeg ieder rekeninghouder een gratis CJP-pas. Nadat deze samenwerking was stopgezet, is CJP een andere koers gaan varen: jongeren echt centraal stellen binnen de organisatie.

In 2000 is het CKV-project gestart, een project dat jongeren centraal stelt en bovendien uniek is in de Nederlandse subsidiestructuur. CJP verzorgt het logistieke traject van de miljoenen CKV-bonnen die worden verstrekt aan jongeren in het middelbaar onderwijs. Deze CKV-bonnen kunnen jongeren uitgeven bij bijvoorbeeld bioscopen, theaters, musea en workshops. Daarbij krijgen zij ook een gratis CJP-pas.

Terugblik

Overzien we de geschiedenis van de CJP, dan moeten we constateren dat het een gevecht om de jongeren is geweest en minder om het (subsidie)geld. De Stichting bestaat inmiddels 50 jaar en dat feit alleen al geeft aan dat ze zich goed staande heeft te weten te houden in de elkaar snel opvolgende interesseveranderingen van hun doelgroep. Het nieuwste initiatief, de herintroductie van de tienertoerkaart, vormt hiervan een prima bewijs. Het ledental bedraagt momenteel 300.000 en ze kunnen financieel rondkomen, zonder (overheids)subsidie, door de verkoop van het jongerenpaspoort.

Bronvermelding

De informatie van de geschiedenis is afkomstig van de scriptie van Annemieke Weisscher. Een culturele club die fijn is, Universiteit Amsterdam (Culturele Studies), 3 juni 1992