Hoe werkt de Europese Unie

Inleiding

De Europese Unie is een samenwerkingsverband tussen maar liefst 28 landen in het werelddeel Europa. Zij werken samen op het gebied van economie, politiek, cultuur enzovoorts. Het is niet moeilijk om je in te denken hoe enorm lastig het kan zijn om de hele Europese Unie te organiseren wanneer er zoveel bij komt kijken. Uit welke organen en belangrijke organisaties is de Europese Unie eigenlijk opgebouwd? Met andere woorden: hoe werkt de Europese Unie?

Uitvoerende macht

De Europese Unie werkt volgens het principe van de Trias Politica. Dat betekent dat er drie verschillende machten zijn die onafhankelijk van elkaar opereren. Dit zorgt voor een goede democratie. De eerste macht waarmee de Europese Unie werkt is de uitvoerende macht. Kort gezegd neemt de uitvoerende macht belangrijke beslissingen over wat er precies moet gebeuren in de EU op het gebied van bijvoorbeeld verdediging, het behoud van vrede, het stimuleren van de economie enzovoorts. De uitvoerende macht van de EU bestaat uit de onderstaande drie organen.

Raad van de Europese Unie (Raad van Ministers)

Zoals de naam al doet vermoeden zijn de ministers van ieder land de leden van deze raad. De Raad van Ministers kan op ieder gebied belangrijke beslissingen nemen. Wanneer er in de EU bijvoorbeeld ernstige milieuproblemen zijn, komen de ministers van Milieu van ieder land bij elkaar. Zij gaan dan samen met elkaar in overleg en bedenken wat er moet gebeuren om deze problemen te bestrijden. Aan het eind van het overleg wordt er altijd vóór of tegen een bepaald beleid gestemd. Er moet sprake zijn van een gekwalificeerde meerderheid voordat een bepaald voorstel aangenomen kan worden. Dit is het geval wanneer 2/3 van de lidstaten akkoord is, 73,9% van alle stemmen voor is (grotere landen hebben bijvoorbeeld meer stemmen) en de meerderheid moet omgerekend minimaal 62% van de bevolking in de EU vertegenwoordigen.

Wanneer er over hele belangrijke zaken een besluit genomen moet worden, bijvoorbeeld of een land toegelaten moet worden tot de EU, is besloten dat alle landen ermee akkoord zijn. De Raad van Ministers werkt nauw samen met andere instanties van de EU. Zo stelt deze Raad samen met het Europees Parlement de jaarlijkse begroting vast. Op deze manier is de Raad eigenlijk ook een wetgevend orgaan, en niet alleen een uitvoerend orgaan. Ook kan de Raad van Ministers bepaalde opdrachten (door)geven aan de Europese Commissie. Meer over deze instanties kun je verder in het artikel vinden. Om de 6 maanden is een ander land voorzitter van de Raad van de Europese Unie.

Europese Raad

Een ander uitvoerend orgaan is de Europese Raad. De leden van dit orgaan, dat zijn de presidenten/eerste ministers van alle lidstaten) komen ongeveer vier keer per jaar bijeen. Een belangrijke functie van de Europese Raad is het ondersteunen van de Raad van Ministers. Soms komt het namelijk voor dat er maar geen overeenkomst wordt bereikt ten opzichte van een bepaald onderwerp. Zo’n controversiële kwestie kan dan worden ‘’doorgeschoven’’ naar de Europese Raad. Deze presidenten/eerste ministers van de lidstaten gaan dan ook een poging doen de problemen op te lossen. De Europese Raad kan dus het belangrijkste besluitvormende orgaan in de EU genoemd worden. Verder worden in de Europese Raad algemene beleidslijnen en prioriteiten besproken. Het land dat voorzitter is van de Raad van Ministers is ook gelijk voorzitter van de Europese Raad. Dit voorzitterschap wisselt om het half jaar.

Europese Commissie

Ten slotte is ook de Europese Commissie een deel van de uitvoerende macht van de Unie. De Europese Commissie wordt gezien als het dagelijkse bestuur van de EU, als een drijvende kracht. De leden van de Commissie zijn namelijk het hele jaar door aan het werk en houden zich met allerlei zaken bezig, van hele belangrijke tot minder belangrijke. Ze geven ook opdrachten aan andere instanties, instellingen enzovoorts. Samengevat zijn de 3 belangrijkste taken van de Commissie als volgt:

• Wetsvoorstellen indienen
• Het EU-beleid en de EU-begroting ten uitvoer brengen
• Controleren of het beleid en de wetgeving in elk land wordt nageleefd

De Europese Commissie bestaat uit Commissarissen. Om de vijf jaar benoemt de Europese Raad de leden van de Commissie. Op dit moment zijn er 28 Commissarissen, één uit elke lidstaat. Voor Nederland is dit Neelie Kroes van de VVD en België wordt vertegenwoordigd door Karel De Gucht. Iedere Commissaris heeft ook nog een eigen portefeuille, zoals visserij, plattelandsontwikkeling, handel, digitale agenda en justitie. Ook al zijn de Commissarissen lid van een bepaalde politieke partij en komen ze uit een bepaald land, hun plicht is om volledig onafhankelijk te werk te gaan. Ze zijn in dienst van de Europese Unie en moeten daarbij zaken als hun nationaliteit geen rol laten spelen.

Controlerende en wetgevende macht

De tweede macht die wordt erkend in de Trias Politica is de controlerende/wetgevende macht. Het is duidelijk wat de belangrijkste taken zijn van deze macht: zorgen voor een goede wetgeving en de controle van bepaalde organen. De EU werkt met één controlerend en wetgevend orgaan: het Europees Parlement.

Europees Parlement

Dit is misschien het belangrijkste orgaan van allemaal. Dit is namelijk een volksvertegenwoordiging. De 525 miljoen burgers van de EU kunnen tijdens verkiezingen stemmen op wie zij in het Parlement willen hebben. Dit gebeurt om de 5 jaar, bijvoorbeeld in 2014. Er zitten momenteel 786 mensen in het Europees Parlement. Hoe meer inwoners een land heeft, hoe meer mensen er uit dat land verkozen worden in het Europees Parlement. Met 786 leden is het Europees Parlement het grootste multinationale parlement in de hele wereld. Er zijn drie belangrijke taken voor het Europees Parlement.

• Wetgeving: het Parlement zorgt samen met de Raad van Ministers voor een goede wetgeving. Doordat twee onafhankelijke organen hiermee bezig zijn is een goede democratie verzekerd.
• Controle: het Europees Parlement controleert hoe het er aan toegaat in de andere instellingen van de EU en met name de Europese Commissie. Via een motie van wantrouwen kan het Parlement bijvoorbeeld de gehele Europese Commissie naar huis gestuurd worden, wanneer de Parlementsleden bijvoorbeeld vinden dat de Commissie haar werk niet goed doet of dat er geen democratie is enz.
• Budget: samen met de Raad van Ministers wordt het budget van de EU bepaald. De Parlementsleden kunnen het jaarlijkse budget goedkeuren of afkeuren.

Rechterlijke macht

Tenslotte bestaat de Trias Politica nog uit de rechterlijke macht. Deze macht gaat over rechtspraak, in dit geval op Europees niveau. De EU werkt met het Europees Hof op dit gebied.

Europees Hof

Het Europees behandelt zaken die betrekking hebben op bijvoorbeeld internationale verdragen tussen lidstaten of tussen burgers van verschillende landen. Ook gaat het Europees Hof over zaken met betrekking tot een bepaald orgaan van de EU. Ook afzonderlijke burgers kunnen terecht komen bij het Europees Hof. Dit is het geval wanneer deze persoon alle rechtsmiddelen in eigen land al benut heeft. Als je als Nederlander bijvoorbeeld wilt dat je zaak door het Europees Hof behandeld wordt, zal je eerst tot de Hoge Raad hebben moeten procederen. Dit is de hoogste rechtsprekende instantie van het land. Pas als je hier geprocedeerd hebt, kun je je zaak aan het Europees Hof voorleggen. De uitspraken van het Hof zijn bindend. Je zal het ermee moeten doen, want het is niet meer mogelijk om in beroep te gaan nadat een uitspraak is gedaan.

Conclusie

De Europese Unie is een gigantisch samenwerkingsverband. Het is goed voor te stellen dat het erg ingewikkeld is om zo’n verband goed te laten werken. De EU werkt volgens de Trias Politica, de scheiding der machten. De uitvoerende macht bestaat uit de Raad van Ministers, de Europese Raad en de Europese Commissie. De wetgevende macht bestaat uit het Europees Parlement, een volksvertegenwoordiging gekozen door de burgers van de EU. De derde macht, de rechterlijke macht, is het Europees Hof. 

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, JLogan