Het huishoudboekje van het Rijk
Je zult zo'n vader hebben
Adam Smith, hoogleraar in de moraalfilosofie en de vader van de moderne economie, leefde van 1723 tot 1780. In zijn werk uit 1776 “An inquiry into the wealth of nations”. Boek V, hoofdstuk I, par. V.1.55 zegt hij, dat voorzover de overheid is ingesteld om het eigendomsrecht te beschermen, ze in werkelijkheid is ingesteld om de rijken tegen te armen te beschermen. Of zij die weinig bezitten te beschermen tegen diegenen die helemaal niets bezitten.
Enkele begrippen
De wetenschap Economie houdt zich bezig met het produceren en verdelen van schaarse goederen en diensten.
BBP = Bruto Binnenlands Product
Het Bruto Binnenlands Product is wat wij allemaal bij elkaar opgeteld verdienen. In 2010 was het Bruto Binnenlands Product in Nederland bijna € 600 miljard.
Financieringsbehoefte en financieringstekort
Een financieringstekort is het bedrag dat je moet lenen om iets te kopen waar je geen geld voor hebt. Je wilt bijvoorbeeld een nieuwe computer van € 700 kopen, maar je hebt maar € 500. Je financieringsbehoefte is dan € 700, helaas je financieringstekort (of begrotingstekort) is € 200. In het huishoudboekje van het Rijk loopt het financieringstekort in de miljarden. In 2010 was het financieringstekort 5,8% van het Bruto Binnenlands Product. Dat komt neer op bijna € 36 miljard.
Zo zie je dat de benaming miljoenennota eigenlijk heel ouderwets is. Het gaat al lang niet meer over miljoenen maar over miljarden € 1 miljard = € 1.000 miljoen. Een miljard, een 1 met negen nullen: 1.000.000.000.
Staatsleningen
Het Agentschap van het ministerie van Financiën heeft tot taak het aantrekken van geld om te voorzien in de financieringsbehoeften van het Rijk. Er zijn meerdere manieren om dit te doen. Eén ervan is het uitgeven van staatsobligaties. Per jaar wordt er een rentepercentage vergoedt en aan het einde van de looptijd wordt de schuld afgelost.
Er staat ook een schuld in het huishoudboekje van het rijk
Omdat het Rijk al geruime tijd leent, is de staatsschuld aanzienlijk. In 2010 bedroeg de schuld van het Rijk 65 % van het Bruto Binnenlands Product. Je kunt zelf uitrekenen hoeveel miljard euro die schuld bedraagt.
Vermogen
Je vermogen is het verschil tussen je bezittingen en je schulden. Je hebt bijvoorbeeld een huis gekocht dat nu € 200.000 waard is. Je hypotheekschuld is € 100.000. Je vermogen bedraagt dan € 100.000. Heb je echter voor datzelfde huis een hypotheekschuld van € 220.000, dan heb je een NEGATIEF vermogen van € 20.000.
Terug naar Adam Smith
Het ziet er naar uit dat de ideeën van Adam Smith in de loop van de tijd zijn uitgevoerd. Het totale vermogen van 7,2 miljoen Nederlandse huishoudens bedraagt in 2010 € 1250 miljard. Echter, 8 % van die huishoudens bezit 49 % van die € 1250 miljard. Aan de andere kant staan 49 % van de huishoudens met een gemiddeld NEGATIEF vermogen van 3 % van € 1250 miljard.
Gaan we bezuinigen of uitgeven?
Hoe bescherm je de economie van het land? Door bezuinigen of uitgeven? De mensen die ons land regeren moeten moeilijke keuzes maken. Wie moet je ontzien bij je beslissingen is zo één van de vragen die ze moeten beantwoorden. En iedereen verwacht dat ze het goed doen. Het huishoudboekje van het Rijk beheren kan een ondankbare taak zijn.