Wat is het Kabinet

Inleiding

Nederland kent een constitutionele monarchie. Dat wil zeggen dat er sprake is van een Koning(in), maar dat deze niet de vrije hand heeft in het uitoefenen van zijn/haar ambt. Constitutionele monarchie betekent dat er een regeringsstelsel is waarin de Koning(in) gebonden is aan de Grondwet.

In ons regeringsstelsel heeft de Koning(in) te maken met het kabinet, de regering en het parlement. Maar wat is het kabinet en wat doet het kabinet nu precies?

De opbouw van het kabinet

Kort gezegd is het kabinet de samenwerking tussen de ministers en de staatssecretarissen. Onder de ministers bevind zich ook de minister-president, die de voorzitter van het kabinet is.

De Koning(in) maakt geen deel uit van het kabinet, wel van de regering.

De kabinetsformatie

Zoals gezegd bestaat het kabinet uit de ministers en de staatssecretarissen. Deze worden benoemd door de Koning(in). Het proces voorafgaand aan deze benoemingen noemt men de kabinetsformatie. Hierin heeft de Koning(in) de leiding.

De Koning(in) begint een kabinetsformatie door het spreken met neutrale adviseurs. Dit kunnen bijvoorbeeld ex-minister-presidenten zijn met een goede staat van dienst, de voorzitter van de Eerste Kamer, de voorzitter van de Tweede Kamer en de vice-voorzitter van de Raad van State. Na met neutrale adviseurs gesproken te hebben, gaat de Koning(in) gesprekken aan met de voorzitters van de Tweede Kamer fracties. Deze personen hebben een direct belang in de keuze van de Koning(in) en zijn dus niet neutraal.

Doorgaans benoemt de Koning(in) na deze gesprekken een informateur en geeft deze de opdracht om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om een kabinet te kunnen vormen. De informateur informeert alleen, hij formeert niet dat doet een formateur. Nadat de informateur de Koning(in) geïnformeerd heeft dat een kabinet mogelijk is, dan benoemt deze een formateur. Deze formateur krijgt de opdraagt om het kabinet daadwerkelijk te vormen.

Nadat het kabinet gevormd is, krijgt deze de naam van de lopende minister-president. Heeft deze al in meerdere kabinetten gezeten dan komt er een nummer achter zijn naam. Minister-president Balkenende bijvoorbeeld heeft zitting genomen in vier kabinetten. Zijn vierde kabinet wordt dan Balkenende IV genoemd.

Tevens gaan alle benoemde mensen na het vormen op audiëntie bij de Kongin(in) en worden zij officieel benoemd. Hiermee is de kabinetsformatie ten einde.

Korte geschiedenis

Het eerste kabinet werd in 1848 gevormd. Vanaf 1945 (het einde van de Tweede Wereldoorlog) zijn er 26 kabinetten geformeerd. Deze bestonden uit 14 verschillen minister-presidenten. De langst zittende minister-president is Ruud Lubbers (CDA). Hij zat van 4 november 1982 tot en met 22 augustus 1994 3 verschillende kabinetten voor.

Overzicht kabinetten vanaf 1945

Tips

Links

• http://www.minaz.nl|www.minaz.nl