Wat is een coalitiepartij

Inleiding

Een coalitiepartij is een politieke partij die deel uitmaakt van de "coalitie" binnen de volksvertegenwoordiging. De coalitie is een samenwerking tussen verschillende partijen, die samen (een groot deel van) het bestuurlijke orgaan (bijvoorbeeld: de regering) vormen.

Coalitie in de tweede kamer

Het beste kan dit worden duidelijk gemaakt als we kijken hoe de landelijke politiek in Nederland op dit moment is geregeld.

Om te beginnen heb je in Nederland een parlement. Dit zijn de direct gekozen volksvertegenwoordigers. In Nederland bestaat het parlement uit de eerste kamer en de tweede kamer.

Vervolgens heb je in Nederland een regering. De Nederlandse regering bestaat uit het staatshoofd (de koningin) en de ministers. De facto worden de meeste beslissingen echter gemaakt binnen het kabinet, dat zijn al deze ministers en de staatssecretarissen.

Dit kabinet heeft steun nodig van een meerderheid van de tweede kamer om te kunnen blijven regeren. Nu is het voor een kabinet mogelijk om voor ieder politiek besluit een andere meerderheid bij elkaar te zoeken. Het is echter handiger voor de stabiliteit van dit kabinet als er een vaste meerderheid is. In Nederland wordt er daarom al jaren geregeerd via een coalitie-kabinet. Dit betekend dat het kabinet niet wordt samengesteld door een enkele politieke partij, maar door twee of meer. Deze partijen samen vormen de coalitie.

Parlementaire partijen die geen deel uitmaken van de coalitie vormen de "oppositie". Deze partijen worden dus ook wel de oppositiepartijen genoemd.

Voorbeeld

Op het moment dat ik dit artikel schrijf is het kabinet Balkenende IV aan de macht. Dat kabinet wordt gevormd door een coalitie van drie partijen in de tweede kamer, namelijk: het CDA, de PvdA en de Christenunie (CU). Zo heeft het CDA de minister-president geleverd in de persoon van Balkenende en hebben de PvdA en de CU beide een viceminister-president geleverd (in respectievelijk de personen van Bos en Rouvoet). Alle overige ministers en staatssecretarissen zijn eveneens geleverd door deze drie partijen.

Het CDA, de PvdA en de CU zijn dus momenteel in Den Haag de coalitiepartijen.

Gemeentelijk en Provinciaal

Ook op gemeentelijk en provinciaal niveau spreekt men van coalities.

Gemeentelijk

De coalitie binnen de gemeenteraad wordt gevormd door de partijen die de wethouders voor het "college van burgemeester en wethouders"(B&W) leveren. Hierin is het B&W het bestuurlijke orgaan van de gemeente en dus te vergelijken met de regering op landelijk niveau. De gemeenteraad is in deze analogie te vergelijken met het parlement.

Provinciaal

Ook binnen de volksvertegenwoordiging van de provincie, de Provinciale Staten worden coalities gevormd om het dagelijks bestuur van de provincie, de Gedeputeerde Staten te vormen.