Tweede Kamer Wat is verantwoordingsdag

Parlementaire democratie

Omdat Nederland een parlementaire democratie is, zijn er minimaal ééns in de vier jaar verkiezingen voor nieuwe volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer. Het woord democratie komt uit de Griekse taal (dèmos = volk; krateo = heersen, regeren.) Met andere woorden het betekent dat het volk regeert. In Nederland kiezen we volksvertegenwoordigers. Als je het Nederlandse volk wilt vertegenwoordigen, kun je je aansluiten bij een politieke partij, maar dat is niet verplicht. Ook particulieren kunnen zich verkiesbaar laten stellen voor de Tweede Kamer.

De taak van het parlement

Het woord parlement is afgeleid van het Franse woord voor 'praten', parler. Het parlement in Nederland bestaat uit de Eerste en Tweede Kamer, deze beide kamers worden de Staten Generaal genoemd.

De leden van de Tweede Kamer (150 leden) hebben als taak het controleren van de regering. Ook kunnen zij wetsvoorstellen indienen. Als de regering een wetsvoorstel heeft ingediend, hebben de tweede kamerleden het recht om een wijzigingsvoorstel in te dienen. Als een minister of staatssecretaris door de Tweede Kamer ter verantwoording wordt geroepen is hij of zij verplicht aan die oproep gehoor te geven.

De leden van de Eerste Kamer (75 leden) zijn medewetgever. Zij mogen zelf geen wetsvoorstellen indienen en ook geen wijzigingsvoorstellen, maar keuren wetsvoorstellen goed of af. Pas na goedkeuring door Tweede Kamer en de Eerste Kamer kan een wetsvoorstel wet worden. De leden van de Eerste Kamer worden door de leden van de Provinciale Staten gekozen die op hun beurt weer door de bevolking worden gekozen. Dit heet getrapte verkiezingen.

Verantwoordingsdag

Iedereen weet wat Prinsjesdag inhoudt. Op de derde dinsdag van september worden de regeringsplannen voor het volgend jaar gepresenteerd. De koningin leest de troonrede voor en de minister van Financiën presenteert de miljoenennota. Maar wat is Verantwoordingsdag?

Minder bekend is de derde woensdag in mei. De minister van Financiën heeft dan ook zijn koffertje bij zich, maar nu zitten daar de verslagen in van wat er in het afgelopen jaar van de regeringsplannen terecht is gekomen. Deze derde woensdag in mei wordt Verantwoordingsdag genoemd. Elk ministerie brengt apart verslag uit. De minister van Financiën biedt tevens het "Financieel Jaarverslag van het Rijk" aan. Dit is een overkoepelend verslag over de financiën van de centrale overheid als geheel. De Rekenkamer kijkt ook mee. Controleert of de regering de wettelijke regels heeft gevolgd en geeft commentaar op de verslagen. De president van de Algemene Rekenkamer biedt een rapport hierover aan de Tweede Kamer aan. Op Verantwoordingsdag worden de ministers stevig ondervraagd over het door hen gevoerde beleid. De dag wordt , in de wandelgangen, dan ook wel gekscherend 'woensdag gehaktdag' genoemd. Verantwoordingsdag is voor het eerst in 2000 ingevoerd en is een hulpmiddel van de Tweede Kamer om haar taak, controle van de regering, uit te voeren.

Voorbeeld:

Prinsjesdag 2009 worden plannen ingediend, die in 2010 worden uitgevoerd. In mei 2011 wordt er op Verantwoordingsdag verslag over uitgebracht.

Debat

Nadat de Tweede Kamerleden de jaarverslagen hebben doorgenomen en er overleg over is geweest, wordt er half juni een debat met de ministers erover aangegaan. Ook de Eerste Kamer behandelt de jaarverslagen. De ministers kunnen dan bij het maken van de volgende begroting rekening houden met het commentaar van de Staten Generaal en zo nodig hun beleid aanpassen.