Hoe werkt het Amerikaanse verkiezingssysteem
Inleiding
Aan de Amerikaanse verkiezingen wordt altijd wereldwijd veel aandacht besteed. Dit omdat de VS een van de machtigste landen ter wereld is. Maar hoe werkt het verkiezingssysteem in Amerika nou precies en hoe worden de kandidaat-presidenten uitgekozen?
Stappen
Eisen kandidaat-president Een kandidaat-president van de VS moet volgens de grondwet van de VS minimaal 35 jaar oud moet zijn, van nature Amerikaans staatsburger moet zijn, minstens 14 jaar in de Verenigde Staten hebben gewoond en een "natural-born" , dus in de VS geboren moet zijn. Vaak is de bestuurlijke ervaring van een presidentskandidaat minder belangrijk dan de mate waarin hij overkomt als een krachtige en betrouwbare leider. Ook de vicepresidentskandidaat moet aan deze eisen voldoen, omdat hij/zij kandidaat is om de eerste te zijn in lijn van opvolging van de president. Om kans te maken op het presidentschap en genomineerd te worden door een serieuze partij is het praktisch om over veel geld, politieke connecties en vrienden te beschikken.
De verkiezing
- De 50 staten van de VS wijzen kiesmannen aan; zij vormen samen het electorale college. Iedere staat mag zelf beslissen hoe de kiesmannen aangewezen worden. Elke staat wijst een kiesman aan voor iedere senator of afgevaardigde die de staat vertegenwoordigt in het Amerikaans congres.
- Het electorale college van iedere staat komt samen. Zij krijgen dan een lijst overhandigd van kandidaten voor het presidentschap en vicepresidentschap in die staat (een persoon hoeft niet in iedere staat kandidaat te zijn). Op de lijst die zij gepresenteerd krijgen, moet tenminste één persoon voorkomen die niet in dezelfde staat woont als de kiesmannen van die staat. De kiesmannen brengen ieder twee stemmen uit op kandidaten van de lijst, een voor president en een voor vicepresident.
- De stemmen voor de president en vicepresident worden geteld en er worden lijsten met de twee uitslagen gemaakt: alle personen die stemmen hebben gekregen voor een post worden opgeschreven op de lijst voor die post, samen met het aantal stemmen dat iedere persoon kreeg. Deze lijsten worden getekend en gecertificeerd, verzegeld en verzonden naar de regeringszetel (Washington D.C.); de enveloppen zijn geadresseerd aan de President van de Senaat (dat is vrijwel altijd de zittende vicepresident).
- Na ontvangst van alle enveloppen, opent de President van de Senaat de enveloppen in een verenigde zitting van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Alle stemmen per kandidaat per post worden geteld.
De uitslag
- Als één kandidaat een meerderheid van de electorale stemmen voor het presidentschap krijgt, is hij president. Het is dus niet zo dat de meeste stemmen tellen: om te winnen moet een kandidaat meer dan de helft van de electorale stemmen krijgen.
- Heeft geen kandidaat een meerderheid van de electorale stemmen voor president, dan gaan de drie kandidaten met de meeste stemmen door naar de "volgende ronde". Deze ronde wordt onmiddellijk gehouden en bestaat eruit dat het Huis van Afgevaardigden per staat stemt om de president te kiezen uit de (maximaal) drie overgebleven kandidaten. Dat wil zeggen: alle afgevaardigden van een staat mogen samen één stem uitbrengen op een kandidaat. Lukt het ze niet om zo voor de eerstvolgende 4e maart een president te kiezen, dan wordt de zittende vicepresident tijdelijk president (de zittende president moet aftreden).
Tips
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, wordt de president van de Verenigde Staten dus niet direct gekozen. De grondwet schrijft niet voor hoe de kiesmannen aangewezen dienen te worden en bindt hen ook niet aan een bepaalde opdracht om voor een kandidaat te stemmen afhankelijk van enige andere stemming. Het is dus feitelijk zo dat de president van de Verenigde Staten (een enkele uitzondering daargelaten) gekozen wordt door een handvol mensen, in aantal gelijk aan de leden van het Amerikaanse congres.
Omdat de aanwijzing van de kiesmannen per staat bepaald, is de praktische invulling van het hele verkiezingssysteem vrij ingewikkeld en maakt het een enorm mediaspektakel.