Is dat wel eerlijk
Wat is eerlijk?
Hoe vaak denken we niet bij allerlei zaken die we tegenkomen in dit leven of het eerlijk is? Is het bijvoorbeeld eerlijk dat iemand die in de publieke dienst is een salaris kan verdienen dat 50 keer zo hoog is als een bijstandsuitkering. Een uitkeringstrekker is tenslotte ook een soort ambtenaar geworden door zijn uitkering. Of is het eerlijk dat iemand die boven een bepaald bedrag verdient plots geen overuren vergoed mag krijgen. Maar is het bijvoorbeeld ook eerlijk dat het verleden van een volk meegenomen wordt in de beoordeling van dat volk in het heden. Zo zijn er veel zaken waarvan je je kunt afvragen of het wel eerlijk is.
Eerlijk
Om te beginnen is het eigenlijk best wel moeilijk om te definiëren wat nu eigenlijk eerlijk is. Is eerlijk een toestand waarin iedereen gelijk behandeld wordt. Of is eerlijk een situatie waarin ieder mens afhankelijk van zijn behoeftes en noden behandeld en geholpen wordt door zijn omgeving.
Intelligentie
Is het dus eerlijk dat iemand die intelligenter is dan veel andere mensen, zich net zo moet ontwikkelen als die andere mensen. Is het bijvoorbeeld eerlijk dat mensen die minder intelligent zijn langer moeten werken en geestdodender werk moeten doen om genoeg geld te verdienen voor hun levensonderhoud. Of is het eerlijker als iemand die intelligenter is de kans krijgt om zich in zijn eigen tempo te ontwikkelen en mensen die dommer zijn eerlijk betaald krijgen voor hun werk.
Verzorging
Zo zijn er nog vele andere vragen te bedenken over ‘wat eerlijk is’. Is het bijvoorbeeld eerlijk dat ik een betere medische behandeling krijg omdat ik de behandelende arts persoonlijk ken. Of dat ik eerder behandeld word omdat ik bij het grote publiek bekend ben. Of is het eerlijk dat ik niet goed voor mezelf kan zorgen, omdat ik vind dat ik eerlijk moet zijn tegenover mijn medemens. Terwijl iemand die vindt dat leugens gerechtvaardigd zijn om jezelf een goed leven te bezorgen in alle vrijheid mag genieten van zijn rijkdom.
Opvoeding
Is het bijvoorbeeld ook eerlijk dat kinderen blootgesteld worden aan ouders die zelf geen opvoeding hebben gehad en daardoor niet weten hoe ze met kinderen moeten omgaan. Waardoor de kinderen of een kind het slachtoffer kan worden of wordt van kindermishandeling. Terwijl andere kinderen in luxe kunnen leven en een kinderoppas krijgen zodat hun incompetente opvoeders buitenshuis veel geld kunnen verdienen.
Hulp
Maar is het bijvoorbeeld ook eerlijk dat iemand die niet goed voor zichzelf kan zorgen alle hulp krijgt als dat beperkte vermogen zichtbaar is. Terwijl iemand die geestelijk gehandicapt is pas hulp krijgt als iemand anders volgens een norm vaststelt dat hij hulpbehoevend is. Maar dat ze geen van tweeën hulp krijgen in de vorm van leren wat je nog wel kunt met je beperkingen.
Derde wereld
Of is het eerlijk dat een hulpbehoevende in een derde wereldland vooral voedselsteun krijgt in tijden van nood. Maar dat als er een grotere ramp ergens anders op de wereld plaatsvindt, die steun minimaal wordt. Terwijl hij niet op een gelijke manier kan deelnemen aan de wereldeconomie om voor zichzelf te zorgen omdat zijn voorouders door koloniale machten gedwongen werden hun economie op een monocultuur te baseren. Terwijl hij nu niet mee kan doen aan de wereldeconomie omdat de voormalige koloniale machten hun interne markten met allerlei overdreven regels beschermen tegen goedkope importen. Waardoor een inwoner van een derde wereldland niet genoeg geld kan verdienen om zijn kinderen te helpen een goede opleiding te krijgen.
Schaamte
Of is het eerlijk dat iemand die zich schaamt voor zijn ellende en deze verbergt geen hulp krijgt. Maar dat iemand die zijn ellende als een kans ziet om hulp te krijgen, hulp krijgt die misschien helemaal niet nodig is als hij leert wat hij anders zou kunnen doen om uit de ellende te blijven.
Oneerlijkheid
Nu zullen de meeste mensen zeggen dat het allemaal voorbeelden zijn van oneerlijkheid. We vinden namelijk allemaal dat we eerlijk moeten handelen en behandeld moeten worden.
Gedwongen arbeid
Maar hoe kan het dan dat mensen in een uitkering gedwongen worden om te werken voor hun uitkering. Alsof ze hun vrijheid zijn kwijtgeraakt omdat ze een uitkering krijgen.
Terwijl de overheid zelf ze geen werk wil aanbieden dat past bij hun niveau. Waar de overheid wel van het bedrijfsleven verwacht dat ze uitkeringstrekkers werk aanbieden onder hun niveau. Waardoor de ondernemer weet dat de uitkeringstrekker slecht werk zal leveren, of ziek wordt of een baan op zijn eigen niveau zal aannemen als die kans zich aanbiedt. Wat betekent dat de ondernemer gedwongen wordt kosten te maken, die de overheid zelf niet wil maken. Wat is er eerlijk aan deze situatie voor de ondernemer en de uitkeringstrekker? Of is dit gewoon oneerlijk omdat de overheid naar zichzelf toerekent. Want door zowel de uitkeringstrekker te dwingen als de ondernemer, bespaart de overheid aan de ene kant uitkeringen en verdient ze aan de andere kant inkomstenbelasting.
Ontwikkelingshulp
Of hoe kan het dat derde wereldlanden nog steeds van noodhulp en ontwikkelingshulp overleven. Terwijl er sinds de invoering van de ontwikkelingshulp vele biljoenen Euro’s naar de derde wereld zijn gegaan. Zijn de overheden in die landen zo corrupt dat negentig procent van de ontwikkelingshulp en noodhulp terecht komt in de portemonnee van ministers en hun families. Of zijn wij westerlingen gewoon veel te vriendelijk tegenover die arme mensen in de derde wereld die onze hulp nodig hebben, maar vooral tegenover onszelf. Waardoor we het goed vinden dat noodhulp en ontwikkelingshulp voor een groot deel terugkomt in onze zakken of in de zakken van hoge overheidsdienaren blijft hangen. Gebruiken wij de noodhulp en ontwikkelingshulp die we geven misschien wel om een mooi beeld van onszelf te creëren. Waarna we vervolgens vinden dat we genoeg gedaan hebben. Zodat we door kunnen gaan met ons leven zoals het is, zonder na te hoeven denken over hoe het anders moet.
De wet
Hoe kan het dan dat als je maar genoeg geld hebt je makkelijker toegang hebt tot het juridische systeem? Maar ook dat iedereen meteen klaar staat met adviezen als jij vertelt dat je problemen hebt die je waarschijnlijk juridisch moet oplossen. Terwijl als je arm bent je er maar genoegen mee moet nemen dat je advocaat jouw verdedigen ziet als een verplichting en niet een recht. Maar dat ook niemand je uit zichzelf vertelt wat je rechten en plichten zijn en hoe je die via of buiten het juridische systeem kunt oplossen.
Of dat iedere Nederlander geacht wordt de wet te kennen, maar dat hij maar zelf moet uitzoeken hoe hij leert wat die de wet dan is. Maar dat het tegelijkertijd bijna onmogelijk wordt om die wet te kennen, omdat zo langzamerhand iedere uitzondering in de maatschappij wel is vastgelegd in een wetsregel of ministeriële regeling of een algemene maatregel van bestuur.
Wat te doen
We vinden allemaal dat eerlijk belangrijk is. Kinderen moeten niet liegen. Dieven moeten niet stelen. Oplichters moeten niet frauderen. Toch zijn er nog genoeg voorbeelden van zaken waar die eerlijkheid volledig ontbreekt. Wetgeving die onbegrijpelijk is voor mensen die niet rechten hebben gestudeerd. Ouders die kinderen kunnen mishandelen, omdat ze niet weten hoe je opvoedt.
Voor een groot deel zouden deze problemen eenvoudig op te lossen zijn als we vooral eerlijk naar onszelf toe zouden kunnen zijn. Als we eerlijk zouden kunnen toegeven dat niet iedereen gelijk is en dat de ene persoon hulp nodig heeft bij opvoeden, terwijl de ander hulp nodig heeft bij het op orde houden van zijn financiën. Als we eerlijk zouden kunnen toegeven dat we het niet leuk vinden dat de ene slimmer is en de andere dommer en een derde intelligenter. Als we eerlijk zouden kunnen zijn over het feit dat we ons schamen voor bepaalde kanten van onze menselijkheid. Terwijl we aan de andere kant trots zijn op bepaalde aspecten van onze menselijkheid. Zoals we het bijvoorbeeld geweldig vinden dat we mensen in nood die we niet kennen aan de andere kant van de wereld kunnen helpen met geld en middelen. Maar dat we het tegelijkertijd verschrikkelijk vinden dat iemand uit een derde wereldland misschien wel economisch slimmer kan zijn dan wij.
Of als we zouden kunnen toegeven dat we vooral werken voor het geld en niet omdat we iets willen doen dat ons echt inspireert en uitdaagt om het beste uit onszelf te halen. Of dat we ondernemer zijn omdat we willen bewijzen beter te zijn dan anderen of om de waardering te krijgen van onze familie.
Conclusie
In zekere zin kan een wereld waarin we eerlijk belangrijk vinden en eerlijk zijn, pas bestaan als we leren om eerlijk te zijn tegenover onszelf. Maar vooral als we gaan begrijpen dat eerlijk zijn betekent dat je niet iedereen gelijk kunt behandelen, want niemand is hetzelfde. Dus is iedereen hetzelfde behandelen niet eerlijk.
