Minderjarigheid; Definitie en meerderjarig verklaring

Definitie minderjarigheid

In artikel 233 boek 1 BW (Burgerlijk Wetboek) wordt de definitie gegeven wie minderjarig is:

Minderjarigen zijn zij, die de ouderdom van achttien jaren niet hebben bereikt en niet gehuwd of geregistreerd dan wel gehuwd of geregistreerd zijn geweest of met toepassing van artikel 253ha meerderjarig zijn verklaard.

Uitleg definitie en meerderjarigverklaring

Deze definitie lijkt een duidelijke. Zodra een persoon de leeftijd van achttien (18) jaar nog niet heeft bereikt, is deze persoon minderjarig. Maar als men beneden de achttien jaar is, kan deze toch nog 'meerderjarig' zijn geweest, met betrekking tot het handelen, indien deze getrouwd is (geweest) of een geregistreerd partnerschap is aangegaan (dan wel in het verleden aangegaan is). Dit valt impliciet in artikel 1:233 BW te lezen, 'Niet gehuwd of geregistreerd dan wel gehuwd of geregistreerd zijn geweest.' Bovendien kan er nog sprake zijn van een situatie zoals omschreven in artikel 1:253ha BW.

Het huwelijk

Artikel 1:30 BW bepaalt dat twee personen, van gelijk danwel van verschillende geslacht, een huwelijk aan kunnen gaan. Artikel 1:31 BW bepaald echter:

(lid 1) Om een huwelijk te mogen aangaan moeten een man en een vrouw de leeftijd van achttien jaren hebben bereikt. (lid 2) Het in het vorige lid vermelde huwelijksbeletsel bestaat niet wanneer zij die met elkander een huwelijk willen aangaan de leeftijd van zestien jaren hebben bereikt en de vrouw een verklaring van een arts overlegt dat zij zwanger is, dan wel haar kind reeds ter wereld heeft gebracht.

Dit artikel bepaalt dus dat een zwangere, of net bevallen, zestienjarige, overigens zonder de in andere gevallen vereiste ouderlijke toestemming van artikel 1:35 BW , een huwelijk mag aangaan. Zodra het huwelijk is gesloten is de zestienjarige wettelijk meerderjarig. Ook zodra er sprake is van het einde van het huwelijk, artikel 1:149 e.v. BW, blijft de (voormalig) zestienjarige wettelijk meerderjarig.

Geregistreerd partnerschap

Artikel 1:80a BW bepaalt, kort gezegd, dat geregistreerd partnerschap een soort samenlevingsverband is, maar het belangrijkste punt is dat het is geregistreerd bij de burgerlijke stand. Bovendien wordt artikel 1:31 BW van toepassing verklaard, hetgeen inhoudt dat ook hier het vereiste van meerderjarigheid geldt, tenzij er sprake is van een zwangere, of net bevallen, zestienjarige die een geregistreerd partnerschap overeenkomt. Ook hier geldt dat zodra het geregistreerd partnerschap wordt beëindigd, artikel 1:80c BW , er nog steeds sprake is van wettelijke meerderjarigheid.

Artikel 1:253ha BW

Artikel 1:253ha BW luidt als volgt:

(lid 1) De minderjarige vrouw die als degene die het gezag heeft, haar kind wenst te verzorgen en op te voeden kan, indien zij de leeftijd van zestien jaar heeft bereikt, de kinderrechter verzoeken haar meerderjarig te verklaren

In de overige leden van dit artikel wordt bepaald dat het verzoek tot meerderjarig verklaring kan ook geschieden door de Raad voor de Kinderbescherming. Verder kan het verzoek worden ingediend door de vrouw, of ten behoeve van de vrouw (een ander dient het verzoek in). Het artikel bepaald ook wanneer de kinderrechter het verzoek inwilligt. En ten slotte stelt het artikel dat de minderjarige vrouw die meerderjarig is verklaard krachtens dit artikel bekwaam is om in rechte op te treden en tegen een uitspraak beroep in te stellen. Hier is overigens het eerste lid het belangrijkste. Dit eerste lid zegt eigenlijk dat zodra een meisje van zestien jaar zwanger of bevallen is, en dit kind wil verzorgen en opvoeden, zij zich tot de kinderrechter kan wenden om zich meerderjarig te laten verklaren.

Korte samenvatting

Minderjarig is men dus als men onder de achttien jaar is, en nog nooit getrouwd is (geweest) of een geregistreerd partnerschap is aangegaan (of in het verleden is aangegaan). Meerderjarig kan men derhalve worden door te trouwen indien een kind op komst is, door een geregistreerd partnerschap aan te gaan indien een kind op komst is, of door een verzoek in te dienen bij de kinderrechter indien een kind op komst is.

Bijzondere gevallen

Toch zijn de hierboven gestelde manieren niet de enige wijzen waarop men wettelijk meerderjarig kan worden verklaard. Er zijn situaties waarin men zich meerderjarig kan laten verklaren, zonder dat er een kind op komst is. Een goed voorbeeld hiervan is de handlichting van artikel 1:235 BW.

(lid 1) Handlichting waarbij aan een minderjarige bepaalde bevoegdheden van een meerderjarige worden toegerekend, kan wanneer de minderjarige de leeftijd van zestien jaren heeft bereikt, op zijn verzoek door de kantonrechter worden verleend. (lid 2) [...] (lid 3) Bij het verlenen van handlichting bepaalt de kantonrechter uitdrukkelijk, welke bevoegdheden van een meerderjarige aan de minderjarige worden toegerekend.[...] (lid 4) Hij kan ter zake van de handlichting zelf en van handelingen, waartoe hij krachtens de verkregen handlichting bekwaam is, eisende of verwerende in rechte optreden''

Dit hele lange artikel is eigenlijk best simpel. Dit artikel bepaalt dat, zodra de leeftijd van zestien jaar is bereikt [een voorwaarde die overigens hierboven ook werd gesteld] een verzoek kan worden ingediend bij de kantonrechter om met betrekking tot bepaalde bevoegdheden meerderjarig te worden verklaard. Een voorbeeld hiervan is als bijvoorbeeld een zestienjarige zoon, al dan niet tijdelijk, de 'plaats' van zijn vader wil innemen in het familiebedrijf omdat deze [momenteel] niet voor de zaken kan zorgen. De kantonrechter kan dan dit verzoek inwilligen en bepalen dat de zoon meerderjarig is voor het verrichten van alle, of bepaalde, handelingen en in welke mate. Zo zou de zoon bijvoorbeeld meerderjarig kunnen worden verklaard voor het aannemen van nieuw personeel.

Conclusie

Zodra men voldoet aan de impliciete vereisten van artikel 1:233 BW is men meerderjarig. In andere gevallen kan men zich, indien de leeftijd van zestien jaar is bereikt, meerderjarig laten verklaren indien er sprake is van bijzondere omstandigheden.