Wanprestatie!

Nakoming van verbintenissen

Wat is een verbintenis? Wat kunt u doen wanneer uw wederpartij zijn of haar verbintenis niet nakomt? Op welke manier kunt u dit doen? In dit artikel zal ik de nakoming van verbintenissen behandelen.

Wat is een verbintenis?

Een verbintenis is een vermogensrechtelijke rechtsbetrekking tussen twee of meer personen, waarbij de schuldenaar tot een bepaalde prestatie verplicht is terwijl de schuldeiser tot die prestatie gerechtigd is. Een verbintenis kan rechtstreeks uit de wet voortkomen. Partijen scheppen dan door het sluiten van een overeenkomst één of meerdere verbintenisse. Een overeenkomst komt, op grond van artikel 217 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek, tot stand door een aanbod en een aanvaarding van dit aanbod. Wanneer de verplichtingen die over en weer voortvloeien uit de verbintenis is nagekomen, dan komen beide verbintenissen ten einde.

Niet nakoming van verbintenissen

Het komt vaak voor dat verbintenissen niet nagekomen worden door de schuldenaar. Op grond van artikel 74 eerste lid boek 6 van het Burgerlijk Wetboek wordt er ook wel gesproken van wanprestatie. Er is sprake van een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis. De vraag rijst dan hoe er gereageerd kan worden wanneer een overeenkomst niet wordt nagekomen.

In de eerste plaats kan er nakoming gevorderd worden van de op de schuldenaar rustende verplichting. In de tweede plaats kan er vervangende schadevergoeding worden gevorderd.

Om van een wanprestatie te kunnen spreken dienen aan enkele voorwaarden te zijn voldaan. In de eerste plaats moet er sprake zijn van een tekortkoming. Een terkortkoming omvat alle gevallen waarin hetgeen de schuldenaar verricht in enig opzicht achterblijft bij hetgeen de verbintenis vergt. Er zijn twee soorten verbintenissen te onderscheiden. De eerste is een resultaatsverbintenis. In een resultaatsverbintenis wordt bepaald hoe het resultaat tot stand moet worden gebracht. De tweede is een inspanningsverbintenis. In een inspanningsverbintenis wordt een bepaalde inspanning verplicht gesteld. Voor een tekortkoming is het ook noodzakelijk dat de verbintenis opeisbaar is. Dit houdt in of de termijn tot voldoening al is verstreken of niet.

In de tweede plaats moet de tekortkoming toegerekend kunnen worden aan de schuldenaar. Een tekortkoming is toerekenbaar indien zij te wijten is aan schuld (van de schuldenaar), indien zij krachtens de wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor rekening komt van de schuldenaar. Indien een tekortkoming niet op grond van deze vereisten toerekenbaar is, dan is er sprake van overmacht, op grond van artikel 75 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek, en kan de schuldenaar niet aansprakelijk gesteld worden voor de uit de tekortkoming voortvloeiende schade.

In de derde plaats moet er sprake zijn van schade. U als schuldeiser moet schade hebben geleden door de tekortkoming in de nakoming.

In de vierde plaats dient er, op grond van artikel 98 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek, een causaal verband te bestaan tussen de tekortkoming en de geleden schade, tenzij de tekortkoming niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend (in het geval van overmacht).

Tot slot moet de nakoming niet blijvend onmogelijk zijn. Dit houdt in dat uw schuldenaar nog de mogelijk heeft om zijn of haar verbintenis na te komen. Wanneer de nakoming niet blijvend onmogelijk is, dan dient uw schuldenaar, zoals hierboven uitgelegd, in verzuim te zijn op grond van artikel 74 tweede lid boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Op grond van artikel 81 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek is de schuldenaar in verzuim gedurende de tijd dat de prestatie uitblijft, nadat deze opeisbaar is geworden. U moet uw schuldenaar hiervoor wel in gebreke stellen op grond van artikel 82 eerste lid boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Dit houdt in dat u uw schuldenaar een aanmaning stuurt met een termijn tot voldoening van de verbintenis. Indien nakoming binnen deze termijn uitblijft dan kan er gesproken worden van verzuim. Op grond van artijel 83 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek kan het verzuim ook intreden zonder ingebrekestelling. Een ingebrekestelling is niet nodig wanneer voor voldoening een bepaalde termijn verstrijkt, zonder dat de verbintenis is nagekomen, tenzij blijkt dat de termijn een andere strekking heeft. Wanneer u als schuldeiser uit een mededeling van de schuldenaar kunt afleiden dat deze in de nakoming van zijn verbintenis zal tekortschieten, is een ingebrekestelling ook niet vereist.

Het gevolg van verzuim is dat de vordering tot schadevergoeding toewijsbaar wordt. Het kan dan gaan om de volgende soorten schade:

a. Het ontstaan van de verplichting tot vergoeding van vertragingsschade op grond van artikel 85 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. b. De schuldeiser is bevoegd om de verbintenis om te zetten in een verbintenis tot vervangende schadevergoeding op grond van artikel 87 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek.

Is nakoming nog mogelijk nadat het verzuim is ingetreden?

Hierbij zijn twee vragen van belang:

1. Kan de schuldenaar, nadat hij in verzuim is geraakt, alsnog zijn verbintenis nakomen en zijn verzuim zuiveren?
2. Kan de schuldeiser nadat hij een ingebrekestelling heeft uitgebracht en de schuldenaar de daarin vermelde termijn voor nakoming heeft laten verlopen, alsnog nakoming vorderen in plaats van vervangende schadevergoeding?

Aan de vraag of er sprake is van nakoming of schadevergoeding wordt een einde gemaakt door een schriftelijk mededeling van de schuldeiser dat hij schadevergoeding in plaats van nakoming vordert. De verbintenis tot nakoming wordt dan omgezet in een verbintenis tot vervangende schadevergoeding ex artikel 87 boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Heeft de schuldenaar een dergelijke mededeling ontvangen, dan is hij niet langer bevoegd om alsnog na te komen en zo zijn verzuim te zuiveren.

Slot

Kortom, als u als schuldeiser te maken heeft met een niet presterende schuldenaar, dan kunt u op grond van de bovengenoemde voorwaarden in aanmerking komen voor nakomning van uw verbintenis of schadevergoeding. Het is daarom een goede zaak om na te gaan of uw situatie voldoet aan de genoemde voorwaarden.