Eigendom

In dit artikel zal ik de algemene goederenrechtelijke eigendom behandelen.

Art. 5:1 Burgerlijk Wetboek (BW)

“(1) Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben.

(2) Het staat de eigenaar met uisluiting van een ieder vrij van de zaak gebruik te maken, mits dit gebruik niet strijd met rechten van anderen en op de wettelijke voorschriften en regels van ongeschreven recht gegronde beperkingen daarbij in acht worden genomen.

(3) De eigenaar van de zaak wordt, behoudens rechten van anderen, eigenaar van de afgescheiden vruchten.”

Lid 1: Eigendom is de volledige macht over een zaak. Krachtens art. 3:2 BW zijn zaken alle voor de menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten (zoals bijvoorbeeld een stoel).

Lid 2: De eigenaar is ten alle tijden bevoegd gebruik te maken van de zaak, tenzij dit strijd met beperkte rechten van anderen. De eigenaar kan namelijk bijvoorbeeld met zijn buurman afspreken dat deze alle appels die van zijn boom vallen mag hebben.

Lid 3: De eigenaar van een zaak is eigenaar van al hetgeen dat voortvloeit uit de eigendom van een zaak (de afgescheiden vruchten), tenzij hij een beperkt recht heeft gevestigd op hetgeen wat uit de eigendom voortvloeit. Zijn er geen beperkte rechten gevestigd op een zaak dan rust het eigendomsrecht op de zaak als geheel (het eenheidsbeginsel).

Voor zover de wet niet anders bepaalt, is de eigenaar van een zaak eigenaar van al haar bestanddelen, art. 5:3 BW.

Art. 3:4 BW bepaalt wat bestanddelen zijn

“(1) Al hetgeen volgens verkeersopvatting onderdeel van een zaak uitmaakt, is bestanddeel van die zaak.

(2) Een zaak die met een hoofdzaak zodanig verbonden wordt dat hij daarvan niet kan worden afgescheiden zonder dat beschadiging van betekenis wordt toegebracht aan een der zaken, wordt bestanddeel van de hoofdzaak.”

Heeft A bijvoorbeeld een fiets zonder trappers en worden de trappers van B aan de fiets gemonteerd, dan worden de trappers bestanddeel van de fiets, omdat deze volgens verkeersopvatting behoren tot een fiets.

Revindicatie, art. 5:2 BW

“De eigenaar van een zaak is bevoegd haar van een ieder die haar zonder recht houdt, op te eisen.”

Een voorbeeld om dit te verduidelijken: A heeft een fiets die wordt gestolen door B. Als A erachter komt dat B de dief is kan A zijn fiets revindiceren (oftewel terugvorderen) omdat het zijn fiets is.

Revindicatie komt eveneens toe aan de beperkt gerechtigde die bevoegd is de zaak onder zich te mogen hebben.

Grenzen eigenaarsbevoegdheid

Toch zijn er bepaalde grenzen aan de bevoegdheden van een eigenaar. De eigenaar mag zijn rechtniet op dusdanige wijze uitoefenen dat er sprake is van misbruik van bevoegdheden, art. 3:13 BW, of onrechtmatige hinder, art. 5:37 BW.

Misbruik van bevoegdheid, art. 3:13 lid 2 BW

“(2) Een bevoegdheid kan onder meer worden misbruikt door haar uit te oefenen met geen ander doel dan een ander te schaden of met een ander doel dan waaroor zij is verleend of in geval men, in aanmerking nemende de onevenredigheid tussen het belang bij de uitoefening en het belang dat daardoor wordt geschaad, naar redelijkheid niet tot die uitoefening had kunnen komen.”

De eigenaar heeft alle beschikking over zijn zaak, maar mag deze bevoegdheid niet gebruiken als deze een ander schaadt, een ander doel dient dan waarvoor de bevoegdheid bestaat of als de bevoegdheid wordt uitgeoefend terwijl dit redelijkerwijs niet op die wijze had kunnen geschieden.

Onrechtmatige hinder, art. 5:37 BW

“De eigenaar van een erf mag niet in een mate of op een wijze die volgens artikel 162 Boek 6 onrechtmatig is, aan eigenaars van andere erven hinder toebrengen zoals door het verspreiden van rumoer, trillingen, stank, rook of gassen, door het onthouden van licht of lucht fo door het ontnemen van steun.”

Er is alleen sprake van hinder indien de gedragingen onrechtmatig zijn zoals bedoeld in art. 6:162 BW. De rest van dit artikel is mijns inziens duidelijk.

Tot slot

Eigendom houdt in dat de eigenaar van een zaak hiermee mag doen wat hij wil zolang hij geen misbruik van zijn bevoegdheid maakt of onrechtmatige hinder veroorzaakt.

Indien deze eigendom wordt geschaad door bijvoorbeeld diefstal, kan de eigenaar de zaak revindiceren.