Copyright in beeld

Auteursrecht

Iedereen die iets maakt (schrijft, fotografeert, tekent, etc) heeft daar automatisch auteursrecht op. Je hoeft het dus niet te claimen bij een bepaald bureau en je hoeft ook geen ©-symbool te gebruiken. Het bezit van auteursrecht is vergelijkbaar met het bezit van een pak melk. Je kunt auteursrecht verkopen en als je sterft kunnen je kinderen jouw auteursrechten erven (en kunnen zij het eventueel verkopen). De maker is dus niet altijd de rechthebbende (maar meestal (nog) wel). Dat betekent dus dat op de meeste teksten en afbeeldingen die je in de wereld en op internet tegenkomt auteursrecht berust, al zijn er wel uitzonderingen:

Auteursrecht

• Als de maker van het werk meer dan 70 jaar dood is, vervalt het auteursrecht (tijdens zijn leven rust het auteursrecht normaliter bij de maker. De 70 jaar na zijn dood bij zijn erfgenamen). Is de maker onbekend, dan wordt er 70 jaar aangehouden na de eerste openbaarmaking van het werk. Een plaatje van het schilderij "de Aardappeleters" van Vincent van Gogh kun je dus vrij gebruiken en je mag de tekst van Max Havelaar van Multatuli dus ook vrij gebruiken. Als de auteursrechten verlopen zijn, dan spreekt men van werk in het 'publieke domein' (public domain)

• De Amerikaanse overheid ziet af van auteursrechten. Tekst en afbeeldingen op websites van de Amerikaanse overheid zijn van begin af aan in het publieke domein. Afbeeldingen en tekst van de CIA World Factbook kun je dus vrij gebruiken.

• De maker/rechthebbende behoudt het auteursrecht, maar kan een licentie afgeven voor het gebruik van zijn werk. Dit kan een licentie zijn waarvoor de gebruiker moet betalen aan de maker. Maar er zijn ook makers die hun werk onder een vrije licentie plaatsen. In zo'n geval mag de gebruiker het werk zonder kosten gebruiken. Het kan wel zijn dat er nog voorwaarden aan verbonden kunnen zijn zoals:

Vermelding naam maker

De naam van de maker moet vermeld worden - het mag niet gebruikt worden voor commerciële doeleinden - er mogen geen afgeleiden gemaakt worden van het werk. Of: Er mogen juist wél afgeleiden worden gemaakt van het werk, maar alleen als ze door de nieuwe maker onder dezelfde licentie worden geplaatst.

Wikipedia is een voorbeeld van een website waarvan op de teksten auteursrecht zit, maar waarvan de makers het via een licentie (in het geval van Wikipedia: de CC-BY-SA 3.0 licentie) hebben vrijgegeven. Bij Wikipedia hoort ook de afbeeldingendatabase Wikimedia Commons. Hier vind je afbeeldingen waarvan 1. óf het auteursrecht verlopen is (maker is 70 jaar dood) of er nooit geweest is (Amerikaanse overheid) 2. óf wel auteursrecht op berust, maar waarvan de maker het gebruik toestaat middels een vrije licentie (bijvoorbeeld CC-BY-SA of GNU-FDL).

Portretrecht

Los van het auteursrecht bestaat er ook nog portrechtrecht en beeldrecht. Als iemand een foto van iemand anders maak, bezit ik weliswaar het auteursrecht. Maar persoon op de foto bezit als afgebeelde het portretrecht. Daarmee kan de laatstgenoemde, de eerstgenoemde (via de rechter) verhinderen dat die foto in de openbaarheid komt. Iets vergelijkbaars bestaat er voor foto's van kunstwerken.

In Nederland kun je overigens vrij foto's maken van kunstwerken en bouwwerken zolang die in de openbare ruimte (op straat) te vinden zijn. In België ligt dat anders: als je een foto van het Atomium maakt en die op je website zet, krijg je auteursrechtenorganisatie SABAM op je dak (!)