Auteursrecht voor elke schrijver en in het bijzonder voor studenten!

Auteursrecht en studenten

Auteursrecht is moeilijke materie. Toch moeten we onszelf niets wijsmaken: de wetgeving rond dit onderwerp staat breed uitgesmeerd op internet. Probleem daarbij is meestal dat de materie te moeilijk wordt uitgelegd. Dit artikel probeert door middel van twintig vragen en antwoorden een eenvoudig antwoord te geven.

Auteursrecht 20 vragen en antwoorden

1. Hoe krijg ik auteursrechtelijke bescherming op mijn werk?

Het auteursrecht op een werk ontstaat vanzelf op het moment dat het werk tot stand komt. In tegenstelling tot een patent hoeft auteursrecht niet aangevraagd te worden: er hoeven geen formulieren ingevuld te worden, er hoeft niets geregistreerd te worden.

2. Is het vermelden van het copyright notice(©) verplicht om mijn werk auteursrechtelijk te beschermen?

Nee: het vermelden van het copyright notice(©) is niet verplicht.

3. Moet ik mijn werk ergens deponeren om het auteursrechtelijk te beschermen?

Nee: u hoeft uw werk niet te deponeren om het auteursrechtelijk te beschermen. Sterker nog: een dergelijk depot bestaat helemaal niet.

4. Wordt met het toekennen van een ISBN-nummer mijn werk auteursrechtelijk beschermd?

Het ISBN is een unieke, internationale bestelcode voor boeken en wordt als zodanig gebruikt door boekhandels. Het vermelden van een ISBN-nummer in een boek heeft niets te maken met de auteursrechtelijke bescherming van het boek.

5. Wie heeft het auteursrecht van een werk dat in dienstverband is gemaakt?

Als een werk in dienstverband is gemaakt en de maker is aangesteld om bepaalde werken te maken of hij heeft hiervoor een opdracht gekregen, is de werkgever de maker en dus de auteursrechthebbende.

6. Wie heeft het auteursrecht van 'n academisch/wetenschappelijke publicatie?

Er is jurisprudentie die stelt dat als het gaat om een academische publicatie die in dienstverband bij een universiteit is gemaakt (proefschrift, wetenschappelijk artikel) het auteursrecht bij de maker rust en niet bij de werkgever (universiteit).

7. Wie heeft het auteursrecht van werken gemaakt voor universitair onderwijs?

Als het gaat om onderwijsmateriaal dat in dienstverband bij een universiteit is gemaakt, rust het auteursrecht bij de werkgever (universiteit).

8. Ik ben een freelancer en krijg een opdracht een bepaald werk te vervaardigen. Ik word er goed voor betaald. Het auteursrecht berust dan zeker bij de opdrachtgever?

Nee: niet de opdrachtgever maar de uitvoerende auteur heeft het auteursrecht. De opdrachtgever dient aan de auteur toestemming te vragen om het werk te publiceren en te verveelvoudigen.

9. Wie heeft het auteursrecht van een werk dat onder leiding en toezicht van een ander is gemaakt?

Als het werk is gemaakt naar het ontwerp van een ander en onder diens leiding en toezicht, rust het auteursrecht bij die ander.

10. Wie heeft het auteursrecht van een afstudeerverslag of -scriptie?

Er is jurisprudentie die stelt dat het auteursrecht van een afstudeerverslag rust bij de student die afstudeert. Dus niet bij de instelling waar hij afstudeert of zijn begeleidende docent of, indien er niets geregeld of afgesproken is, het bedrijf waar hij zijn onderzoek heeft uitgevoerd. Bij verslagen die het resultaat zijn van een onderzoek uitgevoerd bij een bedrijf, is het belangrijk vooraf duidelijke afspraken te maken over bij wie het auteursrecht berust.

11. Wie heeft het auteursrecht van een artikel dat in teamverband is gemaakt?

Als er een duidelijke scheiding aan te brengen is tussen de afzonderlijke bijdragen dan heeft iedere maker op zijn onderdeel zijn eigen auteursrecht. Is ieders aandeel niet duidelijk dan krijgen de makers een gemeenschappelijk auteursrecht op het geheel.

12. Kan ik een eerder gepubliceerd artikel opnemen als hoofdstuk in mijn proefschrift?

Ja: dat mag mits u nog steeds het auteursrecht op het artikel bezit. Is dat niet het geval dan zult u toestemming moeten vragen aan de auteursrechthebbende. Meestal is dat de uitgever van het tijdschrift. Er zijn uitgevers die (her)gebruik van artikelen in proefschriften uitdrukkelijk toestaan aan auteurs, ook al hebben zij het auteursrecht aan de uitgever overgedragen. Is dat het geval dan staat dat vermeld in de bepalingen van het 'copyright transfer form'.

13. Mag ik een hoofdstuk uit mijn proefschrift later als artikel publiceren?

Ja: dat mag mits u nog steeds het auteursrecht op uw proefschrift bezit. Wees er echter op bedacht dat sommige tijdschriften een embargo voorschrijven op hun artikelen. Dit houdt in dat er voorafgaand aan de publicatie van het artikel in het tijdschrift geen aandacht aan (het onderwerp van) het artikel mag worden besteed.

14. Mag ik mijn proefschrift als een boek uitgeven bij een commerciële uitgever nadat ik de digitale versie ervan geplaatst heb op mijn eigen website of die van de iniversiteit waar ik studeer?

Ja: dat mag. U bezit immers nog steeds het auteursrecht van uw proefschrift. Wel dient de commerciële uitgever er mee in te stemmen dat uw proefschrift eerder al digitaal gepubliceerd is op uw eigen website of die van uw instelling.

15. Heeft het bedrijf waarmee ik voor mijn promotie- of afstudeeronderzoek heb samengewerkt het publicatierecht op mijn proefschrift of afstudeerverslag?

Indien u hierover niets heeft afgesproken, blijft het publicatierecht bij u als auteur.
Proefschriften en afstudeerverslagen kunnen informatie bevatten die geheimhouding vereist, bijvoorbeeld omdat het bedrijfsbelang geschaad kan worden of in verband met een aanvraag voor model- of octrooibescherming. Het is belangrijk dat u hierover vooraf afspraken maakt met het bedrijf.

16. Wat is een creative commons licentie?

Met een creative-commonslicentie geeft u als auteur zelf expliciet aan wat anderen met uw werk mogen doen. Dit heeft voor u het voordeel dat anderen u niet lastig vallen met de vraag onder welke voorwaarden zij uw publicatie mogen gebruiken.

17. Wanneer mag ik werk van anderen gebruiken (publiceren of verveelvoudigen) zonder dat ik toestemming van die ander nodig heb?

Voor een wetenschappelijk onderzoeker of docent zijn onderstaande gevallen waarbij u andermans werk (gedeeltelijk) mag gebruiken zonder toestemming van die ander, van belang: 1. U mag een digitale of papieren kopie maken van een werk (verveelvoudigen) als dat voor eigen gebruik of studie is; 2. U mag korte stukken uit een werk van een ander citeren (openbaar maken) in uw eigen werk. Wel dient het citaat relevant te zijn en moet de bron en naam van de schrijver vermeld worden; 3. U mag gedeelten van een werk ter toelichting gebruiken in het onderwijs. Ook hier geldt de plicht van een duidelijke bronvermelding. Wel moet er voor overname betaald worden ('readervergoeding'). 4. 'Kale' wetteksten en andere overheidsinformatie zijn vrij van auteursrecht en mag u dus zonder toestemming gebruiken in uw werk.

18. Mag ik op mijn website of in de digitale leeromgeving van mijn vak een hyperlink aanbrengen naar beschermd werk?

Ja: hyperlinken is toegestaan.

19. Mag ik een papieren artikel van een ander scannen en op mijn computer opslaan?

Ja: u mag een artikel van een ander scannen en op uw computer opslaan mits het gaat om privégebruik, dit is gebruik voor eigen oefening of studie.

20. Mag ik een papieren artikel van een ander scannen en per mail doorsturen aan een collega?

Nee: weliswaar mag u een papieren artikel van een ander scannen en op uw computer opslaan maar u mag dit artikel niet per mail doorsturen aan uw collega.