Wat is een koopovereenkomst

Inleiding

De Koopovereenkomst. De koopovereenkomst staat geregeld in boek 7 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Koop is, volgens lid 1 van artikel 7, een overeenkomst waarbij de een zich verbindt een zaak te geven en de ander om daarvoor een prijs in geld te betalen.

Stappen

Koop is zoals gezegd een overeenkomst. Het is bovendien een bijzondere overeenkomst. Dit laatste betekent dat er bijzondere regels voor zijn opgenomen in het wetboek. Andere bijzondere overeenkomsten zijn bijvoorbeeld huur- en arbeidsovereenkomst.

Een bijzondere overeenkomst betekent dat de overeenkomst niet per se vrij is van vormvereisten. In tegendeel, om een geldige koopovereenkomst te sluiten moet men aan bepaalde vereisten voldoen die hierna besproken worden.

In het wetboek zijn de bepalingen omtrent deze bijzondere overeenkomsten gelaagd gestructureerd. Dat betekent dat men op verschillende plaatsen in het wetboek moet zoeken om te zien of er sprake is van een geldige koopovereenkomst. (Zo is de koopovereenkomst een rechtshandeling in de zin van boek 3 titel 2 BW. Ten tweede is koop een overeenkomst in de zin van boek 6 titel 5 BW, en ten derde een bijzondere overeenkomst in de zin van boek 7 en 7a BW. Wilt u dus het een en ander weten dan moet u op deze plaatsen in het Burgerlijk Wetboek kijken.)

Nu gaan we kijken uit welke bestanddelen een koopovereenkomst ten minste moet bestaan.

Of er sprake is van een rechtsgeldige koopovereenkomst hangt kort gezegd af van de volgende omstandigheden:

1: Er is sprake van wilsovereenstemming tussen de partijen. Het is dus belangrijk dat partijen weten wat ze afspreken.

De koopovereenkomst is van korte duur. Zodra de eigenaar zijn zaak heeft geleverd is de koopovereenkomst ten einde. Koop kan mondeling maar ook schriftelijk totstandkomen. Belangrijk is dat er consensus tussen de partijen bestaat en er sprake is van een wilsovereenstemming. Natuurlijk zijn er voor koopovereenkomst van huizen of andere registergoederen regels met betrekking tot aanbod en aanvaarding en de levering.

2: De verkoper is beschikkingsbevoegd. Dit houdt in dat men het te verkopen goed in eigendom moet hebben. Men kan niet rechtsgeldig andersmans goederen verkopen. Ten aanzien van bijvoorbeeld zaken die uit diefstal verkocht worden, zoals een fiets, heeft de verkoper de plicht te bewijzen dat het zijn fiets is, en de koper heeft de plicht hier onderzoek naar te doen, dus de verkoper naar zijn rechtmatige eigendom te vragen.

Belangrijk is ook dat de koper of verkoper handelingsbekwaam is om de koopovereenkomst aan te gaan. Minderjarigen en curandi zijn niet zonder meer bekwaam tot het verrichten van rechtshandelingen, en dus het aangaan van een koopovereenkomst. Rechtspersonen zijn steeds handelingsbekwaam.

Handelingsbekwaamheid is iets anders dan handelingsonbevoegdheid of beschikkingsonbevoegdheid, of feitelijk onbekwaamheid. Handelingsonbevoegd betekent dat men in principe handelingsbevoegd is maar in bijzondere gevallen niet. Bijvoorbeeld rechters mogen niet een goed kopen waarover zij op dat moment een uitspraak moeten doen.

Beschikkingsonbevoegd betekent dat de zaak niet aan de verkoper toebehoort. Denk hierbij dus aan heling.

Feitelijk onbekwaam, zijn personen die op grond van een geestelijke stoornis niet in staat zijn hun wil te bepalen.

3: Het verkochte goed is of zal worden geleverd aan de koper.

Als laatste is het belangrijk dat de levering tot stand komt door de zaak over te dragen aan de koper. Er moet dus bezitsoverdracht plaatsvinden. (Dat kan op verschillende manieren gebeuren. In een later artikel komen de verschillende vormen van levering uitgebreider aan de orde.)

Belangrijkste is dat het goed ter hand gesteld wordt aan de koper. Zo levert men een vaas door hem te overhandigen, een auto door de sleutels af te geven, en een huis door een akte op te laten maken bij de notaris en deze in te laten schrijven in de openbare registers.

Wat u vooral moet onthouden is dat de betaling van het goed geen eigendomsoverdracht tot stand brengt. Als u dus betaalt heeft, maar het goed is u niet geleverd, dan is het goed ook niet overgegaan in uw eigendom. Als de eigenaar de zaak verkoopt aan een derde dan heeft u slechts recht op uw geld terug. Met name bij mondelinge overeenkomstenzorgt dit aspect van de koopovereenkomst nogal eens voor problemen. Voorwaarde voor de eigendomsoverdracht is dus de levering, dus zorg dat u het goed krijgt alvorens u betaalt!