Waarom bestaat in Nederland geen doodstraf

1870: afschaffing van de doodstraf

In Nederland is de doodstraf officieel afgeschaft in het jaar 1870. De enige uitzondering was de doodstraf als gevolg van het oorlogsrecht. Pas in 1983 werd ook deze vorm van de doodstraf afgeschaft in de Grondwet. De laatste officiele executie vond overigens al plaats in 1952, toen twee oorlogsmisdadigers werden geëxecuteerd door een vuurpeloton.

Herinvoering absoluut taboe

Binnen de politiek is de herinvoering van de doodstraf absoluut onbespreekbaar. Een enkele Nederlandse politicus of kleine politieke partij durft de herinvoering van de doodstraf zo nu en dan voor te stellen. Maar het gaat dan vaak om een formaliteit. Het is ondenkbaar dat de herinvoering van de doodstraf in Nederland ooit zal komen. Dit zou immers betekenen dat een meerderheid van de Tweede Kamer en van de Eerste Kamer hiermee zou moeten instemmen. Momenteel vindt alleen de SGP dat de doodstraf weer ingevoerd moet worden. Deze partij heeft 2 zetels in beide kamers.

De Nederlandse bevolking is niet zo stellig in het afwijzen van de doodstraf. Uit peilingen blijkt dat de minderheid die de herinvoering wil is gegroeid tot 42%. Of er tijdens bijvoorbeeld een referendum ook daadwerkelijk 42% van de stemmers 'ja' zou zeggen is nog maar de vraag. Het gaat dan immers daadwerkelijk om mensenlevens. Bovendien blijft het gevaarlijk om mensen ter dood te veroordelen, omdat de kans op fouten aanwezig blijft. In Amerika worden jaarlijks meerdere mensen onschuldig ter dood veroordeeld. Voor sommigen van hen komt het ontdekken van hun onschuld te laat.

Methoden van executie

Als de doodstraf ooit terugkeert in Nederland, dan zou je je meteen de vraag kunnen stellen hoe dit dan moet gebeuren. In de Middeleeuwen, toen de doodstraf vaak werd opgelegd, gebeurde dat op barbaarse wijze. De meest barbaarse manieren van de doodstraf waren ongetwijfeld het klieven (doorzagen van de veroordeelde vanaf het kruis tot aan het hoofd), levend koken (ook in Nederland toegepast) of steniging (nu nog toegepast in verschillende landen). De meest 'beschaafde' manier is waarschijnlijk de dodelijke injectie.

Doodstraf in andere landen

Hoewel de doodstraf in Nederland dus een taboe is, geldt dit niet voor alle landen. In de hele wereld zijn er nog ongeveer 90 landen waar de doodstraf officieel nog bestaat. Dit zijn lang niet altijd kleine staatjes. De VS en China zijn voorbeelden van grote landen waar de doodstraf nog wordt toegepast. Een lijst met aantallen executies in 2010:

Voorstanders van de doodstraf

Voorstanders van de doodstraf geven vaak aan dat moordenaars, oorlogsmisdadigers enz. hun mensenrechten hebben verspeeld. Bovendien zouden de huidige methoden van executie veel 'beter' zijn dan vroeger. Het wordt niet langer automatisch gezien als een barbaarse straf. Ook zijn veel voorstanders ervan overtuigd dat de herinvoering van de doodstraf zal leiden tot minder criminaliteit. Tot slot is 'wraak' ook een veel voorkomende reden.

Tegenstanders van de doodstraf

Tegenstanders van de doodstraf kunnen een aantal van de argumenten van voorstanders cijfermatig weerleggen. Uit cijfers van de Verenigde Naties blijkt dat er nauwelijks verschil is tussen landen of staten waar de doodstraf geldt en landen waar dit niet zo is. Daarnaast vragen tegenstanders zich af waarom je iemand zou moeten doden die iemand anders gedood heeft, om aan te geven dat het doden van mensen fout is?

Conclusie

De doodstraf wordt al bijna 60 jaar niet meer voltrokken in Nederland. Simpelweg omdat Nederland een beschaafd land is en de doodstraf niet als een beschaafde straf wordt gezien. Hoewel het aantal voorstanders voor de herinvoering van de doodstraf groeit, is het onwaarschijnlijk dat de doodstraf ooit wordt ingevoerd. Dat betekent dat een levenslange gevangenisstraf in Nederland de allerzwaarste straf blijft.