Wat is een taakstraf

Inleiding

Jaarlijks worden zo’n 30.000 mensen in ons land veroordeeld tot het uitvoeren van een taakstraf. In de volksmond ook wel werkstraf genoemd. Reclassering Nederland is verantwoordelijk voor de begeleiding, uitvoering, en de controle van de taakstraf. Ook de Stichting Verslavingsreclassering, Het Leger des Heils en Jeugdzorg kan dit voor haar rekening nemen. Maar wat betekent dit eigenlijk in de praktijk, en waar bestaan die verplichte werkzaamheden dan uit? En wat gebeurd er als de taakstraf niet goed loopt? Deze en andere vragen komen in het onderstaande artikel aan bod.

Waarom een taakstraf in plaats van een celstraf?

Op de eerste plaats heeft het te maken met de hoge kosten die een celstraf met zich meebrengt. In de praktijk is een taakstraf dus gewoon goedkoper. Echter spelen er nog meer zaken een rol. De achterliggende gedachte is dat mensen die de fout in zijn gegaan iets terugdoen voor de samenleving. Als het ware betalen zij de maatschappij terug door nuttige werkzaamheden te verrichten.  Wanneer een veroordeelde een gevangenisstraf krijgt bestaat er een grote kans op het verliezen van de woning. Hierdoor stijgt de kans dat betreffende persoon in herhaling vervalt. Daarnaast voorkomt een taakstraf een isolement van de veroordeelde. Op deze manier zitten ze niet thuis te niksen, maar staan structuur en discipline voorop. Het leren omgaan met collega’s en leidinggevenden kan een goede voorbereiding zijn op een toekomstige baan.

Niet iedereen komt in aanmerking voor een taakstraf. Dit is sterk afhankelijk van de aard van het begane delict, en geestelijke gesteldheid van de delinquent. Alleen voor de relatief lichtere vergrijpen kan men volstaan met een taakstraf. Deze kan een duur hebben van maximaal 240 uur welke kan worden vergelijken met een celstraf van zes maanden. Besluit de rechtbank tot een straf die deze grens overschrijd, dan is een taakstraf niet aan de orde. Overigens is een korte celstraf en daarnaast een aansluitende taakstraf ook mogelijk.

Waar worden de taakstraffen uitgevoerd?

De uit te voeren werkzaamheden hang vooral samen met de plek waar de te werk gestelde aan de slag moet. De reclassering kan de delinquent plaatsen in een zogenoemd groepsproject, of kiezen voor een individueel project.

Binnen het groepsproject komt men diegenen tegen die onberekenbaar gedrag kunnen vertonen en dus meer toezicht nodig hebben. Ook verslaafden en mensen met psychische/lichamelijke problemen komen over het algemeen in een groepsproject terecht. De begeleiding op deze groepsprojecten ligt dagelijks in de handen van minimaal twee medewerkers, welke hier speciaal voor zijn opgeleid.

Bij een individueel project, zoekt de reclassering een plaats binnen de door hen geselecteerde externe werkplekken. Ze proberen hierbij zoveel mogelijk aan te sluiten bij de vaardigheden en persoon van de werkgestrafte. Adressen zijn onder andere keukens van zorginstellingen en ziekenhuizen. De begeleiding ligt hierbij in de handen van mensen die hierop zijn aangewezen binnen de betreffende instelling. Deze medewerkers hebben hiervoor een training doorlopen.

Waar bestaan de werkzaamheden uit?

De locatie waar het groepsproject loopt kan het best worden omschreven als een soort leerwerkplaats. Het is hier voor de binnenploeg mogelijk werkzaamheden te verrichten als; oude meubels opknappen, oud gereedschap schoonmaken, stekjes knippen en plantjes in potten stoppen, fietsen repareren en verschillende schoonmaakwerkzaamheden. De buitenploeg stapt aan het begin van de werkdag in busjes, om vervolgens elders aan de slag te gaan. Dit kan het welbekende “papierprikken” zijn, maar denk hierbij ook aan het schoonmaken van gebouwen, het schoffelen van openbaar groen, of het opknappen van bankjes. In de praktijk lopen er meer gestraften rond dan er werk is. Daardoor worden er regelmatig extra pauzes ingelast, en ligt het werktempo soms erg laag.

Op individuele werkplekken staat vooral schoonmaakwerk centraal. Maar ook bijvoorbeeld het helpen maaltijden verzorgen aan de lopende band in de keuken van een ziekenhuis. Over het algemeen. Worden taakgestraften binnen deze instellingen als “gewone” collega’s behandeld, en is er dus meer ruimte voor vrijheden en minder strikte controle. Daarentegen is er op dit soort werkplekken altijd veel te doen, en verwacht men een aardig werktempo.

Conclusie

Iedere gestrafte tekent na het kennismakingsgesprek, een overeenkomst waar de werkdagen en tijden en de regels in staan vermeld. Komt men te vaak niet opdagen of te laat dan kan de straf alsnog worden omgezet in een celstraf. In de praktijk is er een groot aantal niet volbrachte taakstraffen. Oorzaken hiervan zijn over het algemeen; psychische klachten, lichamelijke klachten, verkeerde instelling en demotivatie. Ook ervaren mensen in de buitengroep het dragen van een fel geelgekleurd reclasseringshesje als vernederend. Het slagingspercentage van de afgeronde taakstraffen is 79,7%