Ted Bundy - antisociale persoonlijkheid in actie
Ted Bundy, geëxecuteerd op 24 januari 1989, staat bekend als notoire seriemoordenaar van het eerste uur. Voor de periode dat hij actief was, spraken we van massamoordenaar. De 'nieuwe' term lijkt in het leven geroepen te zijn voor hem. Wie was hij? Wat bewoog hem? Ted had een antisociale persoonlijkheid. Wat is dat en hoe manifesteerde zich dat bij hem?
Ted, de bastaard
Ted Bundy, geboren Theodore Robert Cowell, kwam op 24 november 1946 te Burlington, Vermont ter wereld, als de zoon van Eleanor Louise Cowell.
Zijn moeder raakte op 22 jarige leeftijd ongehuwd zwanger. De vader vertrok met de noorderzon na dat nieuws. Op Ted’s geboorteakte staat zijn status als onbekend geregistreerd. In 1946 was een onwettig kind een schande. Het moest verborgen blijven en daarom deden de ouders van Eleanor zich voor als de ouders van Ted. Eleanor was zogenaamd zijn zus. In zijn jongvolwassenheid kwam de waarheid aan het licht. Zijn moeder heeft door het opwerpen van deze schijn waarheid kans gezien hem in haar leven te houden. Dat was voor die tijd bewonderenswaardig. Ted zag dat anders. Hij heeft ondanks dat het haar (onderhuids) kwalijk genomen.
Ted, de partner
Zijn eerste serieuze relatie was met Stephanie Brooks. Zij heeft grote invloed op zijn karakter en verdere handel en wandel gehad. Stephanie was een vrouw uit een rijke familie. Zij belichaamde het leven en status waarvan Ted vond dat hij die had behoren te hebben. Niet de economische en sociale status die hij werkelijk had. Dat maakte hem onzeker. In die periode was hij nog niet de zelfverzekerde, ietwat arrogante en superieure persoonlijkheid die hij later aan de wereld toonde.
Stephanie beschouwde de relatie niet serieus. Ted had niet de status en potentie die zij wilde in een man. Hij was daarom in eerste instantie niet goed genoeg voor haar. Met het voltooien van haar studie beëindigde ze de relatie. Ted heeft er vervolgens alles aan gedaan het soort man te worden die wel in haar sociale klasse paste. Het werkte. Ze herenigden maar Ted was enkel uit op wraak. Hij wilde haar terug om haar zover te krijgen dat ze met hem wilde trouwen. Vervolgens stuurde hij haar gebroken weg.
Ondertussen had hij al een andere relatie. Met Elizabeth ('Liz') Kloepfer. Zij wist niks van de stiekeme korte verloving tussen Ted en Stephanie. Liz staat in het boek van Ann Rule (The stranger beside me) bekend als 'Meg Anders'. Zij leek van al zijn vriendinnetjes het meest op zijn moeder. Zowel qua voorkomen als qua karakter. Beide kleine frêle vrouwen die teveel accepteerden van Ted. Liz heeft als partner jarenlang aan Ted's zijde gestaan. In die jaren heeft ze diverse vreemde dingen opgemerkt. Zoals een stuk gereedschap met tape vastgemaakt aan de bestuurdersstoel. Ondergoed in de auto. Haar vriendin was allang van mening dat Ted 'de gezochte Ted' was. Uiteindelijk hebben Liz haar vermoedens geleid tot zijn ondergang. Ze heeft diverse malen de politie gebeld en later diverse verhoren afgelegd. Ted nam haar dat niet kwalijk, wat opmerkelijk was. Ieder ander zou kwaad zijn. Hij maakte er totaal geen punt van.
Ted deed het voorkomen alsof zij heel belangrijk was en hij niet zonder haar kon. Dat hij er niet mee zat dat hij dankzij haar voorgoed achter de tralies doorbracht, gaf aan dat haar aanwezigheid in zijn leven van groter nut was dan haar verraad. Het was onderdeel van de facade die hij opwierp voor de maatschappij. Liz heeft later een boek geschreven over haar relatie met Ted onder de naam Elizabeth Kendall. De titel van het boek is: The phantom Prince: my life with Ted Bundy. Haar identiteit werd ondanks het gedeeltelijke pseudoniem daarna bekend doordat journalisten haar volledige naam publiceerden Een tijdlang stond ze volop in de schijnwerpers. Dat had ze zich op voorhand niet gerealiseerd.
De laatste vrouw in zijn leven was Carol Ann Boone. Zij kwam pas in zijn leven toen hij al vastzat. Ze zette hem als centraal punt in haar leven en verhuisde naar een adres vlakbij de plek waar hij gevangen zat. Ze was bij elke rechtszaak en stond hem overal mee terzijde. Zij is zelfs met hem getrouwd terwijl hij al de doodstraf had gekregen. Dit huwelijk voltrok zich op doortrapte wijze tijdens een van de rechtszaken. Op een zelfde manier hebben Ted en Carol kans gezien samen een dochter te maken tijdens een bezoekuur in de gevangenis. Waarschijnlijk had hij Carol nodig om hem bij te staan in zijn laatste jaren in de dodencel en om zijn genetische nalatenschap veilig te stellen.
Tussen zijn derde en vierde 'death warrant' was Carol verdwenen. Ze verhuisde met haar twee kinderen, bezocht hem niet meer en was er niet bij toen hij na vier 'death warrants' dan toch op 'old Sparkey' terecht kwam. Ze veranderde hun namen en ze leven sindsdien in anonimiteit.
Ted, de seriemoordenaar
Over Ted de seriemoordenaar zijn vele boeken geschreven, een aantal films uitgebracht, diverse documentaires gemaakt en websites vol op internet te vinden. Een van die films: The deliberate stranger, geschreven door Richard Larsen, een journalist, is tijdens Ted's leven uitgebracht als boek en als film. Mark Harmon speelde Ted in de film. Hij portretteerde Ted als de zelfverzekerde charismatische sexy Ted. Het zorgde er mede voor dat veel vrouwen een romantisch beeld van Ted hadden. Ze waren zijn groupies tijdens rechtszaken. Ze realiseerden zich niet dat zij in andere omstandigheden evengoed zijn slachtoffer hadden kunnen zijn.
Het aantal slachtoffers, hun namen en foto's zijn allemaal bekend en eenvoudig via Google te vinden. De meeste van zijn slachtoffers hadden een sterke gelijkenis met Stephanie. Mooie jonge vrouwen met lang (donker) haar in een scheiding. Alsof hij haar keer op keer wilde vernederen en vermoorden. Het exacte aantal slachtoffers is onduidelijk omdat Ted slechts een deel bekend heeft en een deel in het ongewisse heeft gelaten. Bepaalde 'bewijsstukken', zoals een tape van een deel van een verhoor, zijn geweigerd in rechtszaken. Daarom zullen we nooit alle informatie weten die hij daarover losliet en hoeveel moorden Ted nu werkelijk pleegde.
De werkwijze is wel bekend: meerdere slagen op het hoofd, verkrachting en vervolgens verwurging. Soms drong hij huizen en studentenhuizen binnen. Zo wist hij bij de moorden in het Chi Omega Sorority House precies welke kamers hij moest hebben. Later bleek dat hij het wist omdat er beneden in de hal een plattegrond hing. Welke vrouw welke kamer had. Die bewuste dag was overdag niemand thuis. Het sterke vermoeden bestaat dat hij daar overdag al binnen gedrongen is en zich wegwijs heeft gemaakt. Om 's nachts terug te keren en toe te slaan.
Soms sprak hij vrouwen aan met een poging ze mee te lokken onder valse voorwendselen. Een aantal 'smoesjes':
- Hij presenteerde zich als hulpbehoevend gewonde man - arm in de mitella, krukken
- Hij deed zich voor als een agent - Officer Roseland
Hij had een 'rapekit c.q. inbrekerskit' in zijn kofferbak zodat hij op elk moment van de dag of nacht zijn slag kon slaan, als zich een gelegenheid voordeed.
Hij maakte vaak gebruik van een volkswagen van een bepaald type, waarbij je de stoel van de medepassagier kon verwijderen. Zo kon hij makkelijker bewusteloze slachtoffers vervoeren.
Hij moordde in tenminste vijf staten. Zelf beweerde hij dat het zes staten waren. In elke staat liet hij de slachtoffers vaak in hetzelfde gebied dood achter. Alsof hij zijn eigen kerkhof creëerde. Hij zou ook seks met de dode slachtoffers hebben gehad (necrofilie) en keerde daarvoor terug naar die plek. Een aantal slachtoffers is nooit teruggevonden.
Antisociale Persoonlijkheidsstoornis
ASP valt onder de persoonlijkheid stoornissen uit het B cluster. Tezamen met Borderline, de theatrale persoonlijkheid en de narcistische persoonlijkheid. Het hebben van zo'n stoornis betekent instabiliteit in denken, voelen en gedrag.
Het leidt tot:
- Sterk wisselende stemmingen
- Instabiele relaties
- Impulsiviteit
- Nastreven van korte termijn behoeftebevrediging
ASP wordt volgens het DSM-IV model gekenmerkt door:
Een diepgeworteld patroon van gebrek en achting voor anderen. Rechten van anderen worden voortdurend geschonden. Meestal vanaf het 15e jaar wat blijkt uit ten minste drie van de volgende zeven kenmerken:
- Niet in staat zich te conformeren aan de maatschappelijke norm om zich aan de wet te houden: het herhaaldelijk plegen van strafbare handelingen
- Oneerlijkheid: herhaaldelijk liegen, gebruik van valse namen, bezwendelen ten behoeve van eigen voordeel of plezier
- Impulsiviteit of onvermogen 'vooruit te plannen'
- Prikkelbaarheid en agressiviteit: herhaalde vechtpartijen of geweldpleging
- Roekeloze onverschilligheid ten aanzien van eigen of andermans veiligheid
- Constante onverantwoordelijk gedrag: niet in staat zijn geregeld werk te behouden of financiële verplichtingen nakomen
- Geen spijt gevoel: na het kwetsen, mishandelen of bestelen van mensen
Aanwijzingen voor een gedragsstoornis beginnend voor het vijftiende jaar wat blijkt uit minstens drie van de volgende kenmerken:
- Pest, bedreigt of intimideert vaak anderen
- Neemt vaak het initiatief tot vechtpartijen
- Heeft een (voorwerp als) wapen gebruikt dat anderen ernstig letsel kan toebrengen
- Heeft mensen mishandeld
- Heeft dieren mishandeld.
- Heeft in direct of indirect contact een slachtoffer bestolen
- Heeft iemand tot seks gedwongen
- Was betrokken bij opzettelijke brandstichting
- Vernielde met opzet eigendommen van anderen
- Heeft ingebroken in iemands huis, gebouw of auto
- Liegt veel
- Blijft vaak, ondanks verbod van ouders, 's nachts van huis weg
- Is minstens tweemaal van huis weggelopen en 's nachts weggebleven
- Spijbelt vaak
Het antisociale gedrag komt niet uitsluitend voor tijdens episodes van schizofrenie of manie.
Ted, de antisociale persoonlijkheid
Ted had vermoedelijk genetisch gezien aanleg voor een antisociale persoonlijkheid. Deze aanleg kan mede door de combinatie van zijn niet legitieme status en de breuk met Stephanie tot bedreigende uiting voor anderen zijn gekomen. Van daaraf ging het meer en meer bergafwaarts. Zijn compulsieve drang om vrouwen te vernederen en te vermoorden nam steeds meer de overhand op hem.
Het nam zijn leven over waardoor het dunne laagje menselijkheid afgleed. Het laagje wat hij gebruikte als masker zodat de buitenwereld een man kreeg te zien die een lot uit de loterij leek. Zeer intelligent, charismatisch, aantrekkelijk uiterlijk, welbespraakt, in staat veel te bereiken.
In werkelijkheid was hij een man die weinig menselijks had. Een man zonder geweten. Een man die mensen en met name vrouwen gebruikte voor zijn eigen doeleinden. Een gevaarlijk persoon die niet te genezen was. Meer een biologische robot die de sociale gedragingen van andere mensen imiteerde. Empathie kon hij niet voelen, enkel imiteren. De enige die belangrijk was in Ted's leven was Ted zelf. De gevoelens die hij had, betroffen hem zelf.
Daarnaast was hij zijn eigen ergste vijand. Hij wilde absoluut niet als incompetent of juridisch mentaal gek te boek staan. Hij liet zich liever ter dood veroordelen. Het blijkt uit het constant ontslaan van goede advocaten en het verscheuren van een deal die hij kon sluiten om de doodstraf te ontlopen. Het blijkt ook uit het feit dat hij ontsnapte uit de gevangenis en naar Florida vertrok om daar nieuwe moorden te plegen. Een staat waar de doodstraf mogelijk is. De staat waar hij eerst was, had deze niet.
Uit bovenstaand genoemde kenmerken valt goed te halen dat Ted duidelijk voldoende kenmerken had om te zeggen dat hij een antisociale persoonlijkheid had. Vermoedelijk in dermate sterke mate dat behandeling nutteloos was.
Bronnen
The stranger beside me - Ann Rule (true crime writer en destijds bevriend met Ted)
Foto's komen van Serienkiller.net
Trimbos intituut
Link
Meer artikelen over misdaad - Weblog van de schrijver van dit artikel