Om wie gaat het
Strafwetgeving
Strafwetgeving is voor de meeste mensen een vreemd iets. We hebben het gevoel dat wetgeving er voor ons is, om ons te beschermen, maar als we eenmaal in de rechtbank aanwezig zijn dan blijkt het opeens te gaan over de dader. Voor ons als slachtoffers is dat een vreemde gewaarwording, want hoe kan het nu over de dader gaan, als wij het slachtoffer zijn. Maar eigenlijk zijn er twee redenen waarom het niet over ons als slachtoffer gaat.
Dader wetgeving
Om te voorkomen dat strafwetgeving te breed en te vaag wordt, wordt zij zoveel mogelijk geschreven vanuit twee principes. Het eerste principe is dat iedereen die beschuldigd wordt van een misdrijf beschreven in een wet onschuldig is tot zijn schuld bewezen is. Dit is overigens iets anders dan hoe wij tegenwoordig omgaan met overtredingen. Bij overtredingen gaat de overheid er eerst vanuit dat je schuldig bent en heb je vervolgens als overtreder de mogelijkheid om je onschuld te bewijzen. Deze aanpak zie je bijvoorbeeld terug bij het uitdelen van verkeersboetes. De vraag wat het verschil is tussen een misdrijf en een overtreding is dan weer een onderwerp voor verdere discussie en definitie.
Misdrijf
Bij een overtreding ligt de bewijslast bij de dader, maar bij een misdrijf ligt de bewijslast bij de beschuldiger in de persoon van de officier van justitie. Overigens komt hier het tweede principe naar voren om te werken met een misdrijf beschrijvende wetgeving en niet een op gevolgen gebaseerde wetgeving. Het tweede principe gaat namelijk over het voorkomen van het veroordelen van onschuldigen. Als je namelijk uitgaat van het feit dat iedere beschuldiging waar is en de dader zijn onschuld moet bewijzen, dan krijg je een probleem dat vergelijkbaar is met bewijzen van het bestaan van god. Of wat zou u zeggen van de poging om te bewijzen dat er ergens in ons zonnestelsel in een baan rond de zon een theepot zweeft. Hoe wilt u dat bewijzen? Onschuld bewijzen is vaak een probleem, bijvoorbeeld omdat iemand op een bepaald moment alleen was op het moment van het misdrijf. Als we dan zouden uitgaan van het principe dat iedere beschuldiging waar is tot de onschuld is bewezen, dan zouden heel veel mensen in principe schuldig kunnen zijn, namelijk iedereen die niet kan bewijzen ergens anders geweest te zijn dan op de plaats delict. Daar komt dan meteen een derde reden uit naar voren om te werken met bewijzen dat iemand schuldig is in plaats van onschuldig. Als iedereen die mogelijk schuldig kan zijn veroordeeld wordt voor het misdrijf dan heb je de gevangenis al vol na één misdrijf, want er zijn per misdrijf wel een paar duizend mensen die hun onschuld niet kunnen bewijzen, omdat ze op dat moment alleen waren. Dat zou tevens leiden tot rechtzaken die jaren duurden voordat de slachtoffers genoegdoening zouden krijgen. Waarna je vervolgens ook allerlei rechtzaken zou krijgen van onschuldig veroordeelden die nadat de echte dader gepakt is een schadevergoeding zouden eisen.
Onschuld
Een systeem gebaseerd op het bewijzen van onschuld zou leiden tot een onhoudbaar en onbruikbaar rechtssysteem. Het is dus niet alleen goedkoper om uit te gaan van bewijzen voor schuld, maar je voorkomt ook nog eens dat je teveel onschuldigen veroordeelt. Een derde voordeel is dat je voorkomt dat iedereen die ruzie heeft met iemand anders of bijvoorbeeld af wil van zijn buurman onterechte beschuldigingen gaat doen. Iets wat wel handig is om te doen als de vermeende dader zijn onschuld moet bewijzen, het is namelijk moeilijker om je onschuld te bewijzen dan iemands schuld.
Slachtoffers
Voor slachtoffers is de gekozen werkwijze binnen ons rechtssysteem echter zeer pijnlijk. Het kan namelijk betekenen dat de dader op basis van te weinig bewijs van schuld vrijkomt. De oorzaak daarvoor ligt echter niet in het feit dat ons systeem faalt, maar dat we willen voorkomen dat een onschuldige onterecht veroordeeld wordt voor een misdrijf dat hij niet heeft gepleegd. Als slachtoffer vergeten we dat echter vaak, omdat onze pijn groter is dan ons vermogen om logisch redenerend tot de conclusie te komen dat onze pijn nog groter wordt als blijkt dat iemand onterecht veroordeeld is voor wat ons is aangedaan. Want dan zijn wij plots van slachtoffer dader geworden.
Iedere dag
Het probleem van slachtoffers zit dan ook vaak niet in het feit dat de dader niet veroordeeld wordt voor zijn daad. Maar in het feit dat het systeem door zijn gerichtheid op het voorkomen van meer slachtoffers het eerste slachtoffer vergeet. Het rechtssysteem is namelijk teveel bezig met haar taak van het voorkomen van nieuwe slachtoffers en het niet maken van menselijke fouten en vergeet daardoor dat zij er ook is voor het slachtoffer. Voor een deel hebben we dat in Nederland opgevangen door politie agenten op te leiden tot menselijke handhavers. Daarnaast hebben we een organisatie opgericht onder de naam van slachtofferhulp. We geven tegenwoordig slachtoffers ook de mogelijkheid om hun verhaal te doen tijdens de rechtzaak. Maar wat we daarbij vergeten is dat veel slachtoffers vervolgens thuis tegen een muur van onbegrip aanlopen en dat is waar we de slachtoffers in Nederland tekort doen. Het slachtofferschap is tenslotte niet een moment in iemands leven, maar een psychische toestand die zijn begin kent in het moment dat het misdrijf gepleegd werd. Waarbij vaak alle mensen rond het slachtoffer een klein beetje medeslachtoffer worden en zich vaak ook nog een beetje mededader voelen. Ze voelen zich medeslachtoffer omdat ze meevoelen met het slachtoffer. Ze voelen zich mededader omdat ze het slachtoffer niet hebben kunnen beschermen tegen de daad. Maar zolang wij niets doen aan deze situatie in de omgeving van het slachtoffer, komt het er eigenlijk op neer dat het slachtoffer iedere dag weer een beetje geslachtofferd wordt.
Extra
Link
Website Slachtofferhulp Nederland
Index van koppen
Wetgeving Dader wetgeving Misdrijf Onschuld Slachtoffers Iedere dag Extra Link Index van koppen