Starten met online burenhulp

Wat is online burenhulp?

Online burenhulp is een verzamelnaam. Een verzamelnaam van diverse digitale manieren om in je buurt iets te betekenen voor een ander. Dat kan zijn vrijwilliger zijn bij een buurthuis of een maatje worden. Maar het kan ook het mede oprichten van een speeltuin of zzp vereniging zijn. Kortom; alle manieren waarop je je wijk of buurt beter kan maken. Er zijn verschillende manieren van online burenhulp:

Verschillende vormen van online burenhulp

Online burenhulp kent veel verschillende vormen. Digitale ontwikkelingen gaan erg snel en er komen veel mogelijkheden bij om in je buurt of wijk iets te kunnen betekenen. De inzet van deze mogelijkheden verschilt per buurt, wijk of stad. Een aantal voorbeelden:

 Andere woorden voor online burenhulp

Er zijn veel manieren om online burenhulp  te omschrijven. Een aantal woorden voor een online burenhulp zijn bijvoorbeeld Buurtnetwerk, Burenhulp, Matching vraag- aanbod, Informele zorg, Civil Society, Online Noaberschap, Online Marktplaats voor burenhulp. Het kan ook zijn dat online burenhulp onderdeel is van een online wijkplatform of digitaal dorpsplein. Movisie schrijft veel over online burenhulp.. Er is ook een boekje uitgebracht vanuit Movisie dat gratis te downloaden is: Bouwen aan Buurthulp. Mocht je als sociaal werker of opbouwerker geïnteresseerd zijn in buurthulp en andere vorm van wijkgericht en buurtgericht werken, dan kun je meer lezen op de website Buurtwijs.

Burenhulp, een korte geschiedenis

Burenhulp bestaat natuurlijk al jaren. Eigenlijk zolang de mensheid bestaat. En veelal heb je het niet eens door. Je doet simpelweg iets voor je buren om ze te helpen. De vorm waarin burenhulp is georganiseerd, is wel veranderd. Er zijn namelijk ook steeds meer professionele organisaties en zelfs overheden bezig met het stimuleren, faciliteren en organiseren van online burenhulp. Na de Tweede Wereldoorlog is Nederland een zorgstaat geworden. Dat betekent dat er een sociaal vangnet is voor bewoners die niet meer zo makkelijk kunnen meekomen in het dagelijks leven. Daar vallen diverse regelingen onder zoals uitkeringen, toeslagen, zorg- en welzijnsdiensten. Sinds de decentralisaties van de jeugdwet, participatiewet en WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) in 2015, zijn gemeenten voor de uitvoering van deze wetten verantwoordelijk, in plaats van de landelijke overheid. Daarmee zijn er meer verschillende vormen van georganiseerde burenhulp ontstaan. Omdat de online ontwikkelingen erg snel gaan, zie je daardoor ook steeds meer online, of digitale mogelijkheden om iets voor je buren te doen.

Drempels voor online burenhulp

Een groot gedeelte van de bewoners gebruikt online burenhulp nog weinig. Dat komt door een aantal drempels, die belangrijk zijn om te onthouden.

Ten eerste is er nog steeds een digitale achterstand. Zo heeft 1,2 miljoen senioren geen internetaansluiting (Bron: KBO-PCOB 2017)  en 4 op de 10 senioren gebruikt geen tablet of smartphone (Bron: Nu.nl 2017)

Ten tweede is er een grote groep met zogeheten vraagverlegenheid. Dat betekent dat als je eigenlijk hulp nodig hebt, bijvoorbeeld bij het doen van een boodschap, je huishouden of bij andere mensen ontmoeten, dat je dat niet durft te vragen. Een belangrijk onderzoek hierin is het Proefschrift van Lilian Linders uit 2010 dat het begrip Vraagverlegenheid introduceert en hoe hiermee om te gaan. Er wordt bijvoorbeeld gesproken over de aard van de relatie tussen de hulpvrager en hulpbieder en niet alleen de uitwisseling van hulp zelf.

Tot slot is taalachterstand een belangrijke factor in het tot stand brengen van online burenhulp. Taal is belangrijk om ook online berichten te kunnen lezen en interpreteren. Ruim 2,5 miljoen Nederlandser hebben moeite met de Nederlandse taal (Bron: AD 2017).

Dat betekent dat er naast online burenhulp andere manieren nodig zijn om burenhulp in te zetten in je buurt of wijk. 3 Types worden uitgelegd:

Online burenhulp als middel; 3 types

Type 1: 100% digitaal zelfstandig

  • Doelgroep: digitaal vaardige bewoners die zichzelf redelijk tot goed kunnen redden

  • Gaan zelf op zoek naar middelen om hun (hulp)vraag te plaatsen of te reageren

  • Vinden die middelen via hun buren, via social media of via google

  • Nodig: Een gemakkelijk digitaal middel dat zelfstandig gebruik mogelijk maakt

Type 2: 50% digitaal, 50% fysiek

  • Doelgroep: bewoners die graag even contact hebben voordat ze ‘online’ gaan

  • Komen bijvoorbeeld in een buurthuis, bibliotheek of verenigingsgebouw

  • Daar is een vrijwilliger of professional die ze kan helpen om zélf een bericht te plaatsen

  • Nodig: Matchpunten op dit soort locaties, waar mensen fysiek contact kunnen hebben

Type 3: 0% digitaal, 100% fysiek

  • Doelgroep: bewoners met grote vraagverlegenheid, digitale achterstand of taalachterstand

  • Worden bezocht door professionals uit bijvoorbeeld een sociaal wijkteam of wijkverpleging

  • Hebben naast hun zorgvraag soms een (hulp) vraag voor andere bewoners

  • Bijvoorbeeld: ‘ik zoek contact’, ‘ik zoek een wandelmaatje’ of ‘ik wil muziek maken’

  • De professional plaatst de (hulp)vraag op het middel voor online burenhulp en blijft tussenpersoon

Criteria voor een goede burenhulp website of app

Een goede website of app voor online burenhulp zit slim in elkaar, is makkelijk te maken en goed te vinden. Denk, voordat je begint goed na over de verschillende gebruikscenarios. Wie is de doelgroep voor burenhulp? In welke van de bovenstaande 3 types wil je gaan investeren? Wie gaat er betrokken zijn bij de ontwikkeling, gebruik en promotie? Dit zijn belangrijke criteria voor goede online burenhulp:

  • Voor bewoners, voor organisaties, voor mensen mét en zonder internet:

  • Vraag- en aanbod gescheiden

  • Duidelijk of geplaatst door bewoner of via professional

  • Onderscheid vraag- of aanbod

  • Verduidelijking met thema en doelgroep

  • Mogelijkheid tot opgeven eigen interesse en beschikbaarheid

  • Automatische matching

  • Berichten onderdeel om geïnteresseerden te werven

  • Zichtbaar online maar ook mobiel

  • Koppeling met andere onderdelen in de wijk (bv agenda)

  • Koppeling met andere media in de wijk (bv krant, social media, beeldscherm)

  • Beheer door bewoners en organisaties zelf

  • Met extra beheermogelijkheden voor ambassadeurs

Handleiding implementatie burenhulp offline en online

Iedere buurt, wijk, dorp of stad is anders. De vorm van online burenhulp die je wilt inzetten dus ook. Maar toch, de volgende stappen kunnen je helpen om tot een goede online burenhulp te komen:

1. Ontmoet & benoem ambassadeurs

Een middel voor online burenhulp verzamelt informatie. Die informatie gaat over vraag- en aanbod en dat wil je matchen.. Om te zorgen dat je (hulp)vragen en aanbod kunt verzamelen en matchen, is de betrokkenheid van mensen heel belangrijk. Zorg dat je voordat je begint, met ambassadeurs om tafel gaat. Wat wil je samen bereiken? Wie gaat voor welke informatie zorgen? Zoek ambassadeurs die verschillende doelgroepen vertegenwoordigen, bv ouderen, volwassenen en jeugd, of verschillende thema’s zoals zorg, welzijn en wonen. Zorg ervoor dat iedere ambassadeur contactpersoon is en verantwoordelijk voor een specifiek onderdeel van de sociale kaart en help elkaar daarbij. Zie alle personen die informatie aanleveren samen als een netwerk van mensen. Het doel is tenslotte dat er matches ontstaan waarin bewoners verder geholpen worden.

2. Bepaal je doel, doelgroep en gebied

Waar wil je online burenhulp voor gebruiken? Is het voor alle wijkbewoners? Of ga je het inzetten voor een specifiek doel, bijvoorbeeld ‘ouderen langer laten thuiswonen’? Mag iedereen wat plaatsen? Bewoners en professionals? Door met je ambassadeurs je gezamenlijke doel te kiezen, krijg je duidelijkheid. Vervolgens kies je je doelgroep uit de 3 types. Ga je je richten op één type, bijvoorbeeld 100% digitaal? Of een combinatie van de doelgroepen en types? Daarna kies je het gebied. Waar ga je online burenhup inzetten? Je kunt ook klein beginnen, met bijvoorbeeld alleen één buurt of zelfs straat en dat uitbreiden naar meerdere buurten, een wijk of stad.

3. Kies je kanalen

Nadat je je doel hebt bepaald, ga je online en offline kanalen bepalen voor je burenhulp. Afhankelijk van welke van de 3 types je inzet, heb je bijvoorbeeld ook ‘matchpunten’ nodig waar mensen naar toe kunnen, of bijvoorbeeld een training voor vrijwilligers of professionals. Bedenk dat er altijd een groep in de wijk is, die geen of weinig internet gebruikt of de taal spreek.

Als je weet welke kanalen je gaat inzetten, is het tijd om de verschillende middelen voor online burenhulp te verkennen. Je kunt hiervoor de checklist van criteria hierboven gebruiken. Onderaan vind je een vergelijking van bestaande aanbieders van online burenhulp.

4. Doe een nulmeting

Het doel van online burenhulp is dat er matches ontstaan tussen vraag- en aanbod van bewoners. Als je je gebied, doel en doelgroep weet, kun je een nulmeting doen. Hoeveel vragen van wijkbewoners worden nu gematched? Na een bepaalde periode kun je dit opnieuw meten en vergelijken. Dit helpt je voor de volgende stap; het communiceren van matches en verhalen.

5. Verzamel en communiceer matches en verhalen

Successen wil je delen. Dat geldt ook voor verhalen van matches die zijn ontstaan uit de online burenhulp die je hebt ingezet. Stel dat een mevrouw weer is gaan zingen, doordat ze een medebewoners heeft gevonden. Of een jongere die een maatje heeft gevonden om mee te voetballen. Achter elke match zit een verhaal. Investeer in de communicatie van deze matches (de cijfers en resultaten) en verhalen. Door ze te delen, motiveer je andere deelnemers en bewoners in de wijk om ook hun (hulp)vraag te delen of zelf te reageren op een (hulp)vraag.

6. Blijf evalueren en doorontwikkelen

Veel bewoners en organisaties die beginnen met online burenhulp verwachten direct resultaat. Wat vaak wordt vergeten, is dat iedere wijk en buurt anders is. Wat werkt in een andere wijk, hoeft niet per se te werken in jouw wijk. Door de eerste stappen goed door te lopen met je netwerk van ambassadeurs, kun je ook verwachtingen duidelijk hebben. Daarbij verandert de digitale wereld snel. Heel snel. Investeer in een leverancier of middel dat met je mee kan denken op de lange termijn. Zodat je belangrijke wensen vanuit de gebruikers ook kunt verwerken in de nieuwe versie(s) van je website of app voor online burenhulp. Daarom is het belangrijk dat je met elkaar afspreekt om je middel voor online burenhulp  te blijven ontwikkelen en verbeteren. Luister goed naar elkaar, doe gebruikersonderzoek en blijf praten met bewoners. Luister naar hun wensen en kijk naar de mogelijkheden om online en offline met elkaar te verbinden. Blijf nieuwsgierig en denk out of the box om met elkaar het beste resultaat neer te kunnen zetten.

Conclusie

Een goede vorm van online burenhulp heeft ambassadeurs, een duidelijk beeld van de doelstelling en doelgroep en een goed afgebakend gebied waar online burenhulp wordt ingezet. Daarnaast worden diverse kanalen gebruikt, het middel doorontwikkeld en succesverhalen gedeeld.

Zelf aan de slag met een online burenhulp?

Ben je zelf bezig met het opzetten van online burenhulp? Heb je een wijk of buurt vol bewoners die wel een handje hulp zouden kunnen gebruiken óf juist zelf graag actief willen worden? Bekijk dan de voorbeelden genoemd aan het begin van het artikel, bepaal je criteria en ga aan de slag!