Wat wil je weten over computerschermen en straling
Straling en computers
Omdat we zo veel tijd achter een computerscherm doorbrengen, hetzij beroepshalve, hetzij in huiselijke kring, of een combinatie van beide, zouden we ons wel eens de vraag mogen stellen of dat beeldschermgebruik zo vlak voor ons lichaam wel gezond is of niet? Beeldschermen zenden immers straling uit en stralen zie je niet of niet altijd. En iets dat je niet ziet, dat klinkt geheimzinnig. Dit artikel vertelt iets over de straling van schermen, meer bepaald beeldschermen.Straling en techniek
Het is niet de bedoeling om al te technisch te worden maar enkele basisbegrippen zoals elektrische en magnetische velden en optische straling vereisen toch enige uitleg.
- De optische straling die beeldschermen uitzenden, bevatten, naast het zichtbare licht, ook langgolvige ultraviolette straling (UV) en infraroodstraling (IR). Het zichtbare licht heb je nodig om beeld te hebben: zonder dit licht dus geen beeld!
- De IR-straling ontstaat door de warmte-ontwikkeling in het apparaat.
- De hoeveelheid UV-straling, afkomstig van het beeldscherm, is heel gering!
Zijn er gevolgen voor onze gezondheid?
- Bij de aanvang van het (toch wel nieuwe computertijdperk, zeg maar vroeg jaren 90) werden beeldschermen gezien als de oorzaak van vele gezondheidsklachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, staar, nadelige beïnvloeding van zwangerschappen en huiduitslag.
- Er zijn inmiddels vele wetenschappelijke onderzoeken gedaan om vast te stellen of elektromagnetische velden, afkomstig van beeldschermen, gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid. De Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation= WHO) en verschillende andere organisaties hebben onderzoeken naar een aantal factoren bestudeerd zoals de kwaliteit van de binnenlucht, werkgebonden stress-situaties en ergonomische onderwerpen (houding en zitpositie tijdens het werken met een beeldscherm).
- Besluit: deze onderzoeken wijzen er op dat niet de elektromagnestische velden van de beeldschermen maar de werkomgeving een bepalende factor kan zijn voor mogelijk met het gebruik van beeldschermen gepaard gaande gezondheidsschade.
Enkele specifieke onderwerpen
1. Nadelige beïnvloeding van de zwangerschap?
Eind jaren '70 werden er veronderstellingen gemaakt dat beeldschermwerk nadelige gevolgen voor de zwangerschap zou hebben. Er werden destijds verschillende 'conclusies op het gebied van ongunstige zwangerschapsresultaten' waargenomen in Australië, Europa en Noord-Amerika. Deze clusters waren groepen zwangere vrouwen die met beeldschermen werkten en bij wie een ongewoon hoog aantal miskramen en geboortes van baby's met afwijkingen werden waargenomen. Dit leidde er toe dat in Noord-Amerika en Europa vele epidemiologische onderzoeken en dierexperimenten werden uitgevoerd. In het algemeen hebben deze onderzoeken niet kunnen aantonen dat beeldschermarbeid van enige invloed zijn op de voortplanting. Uit onderzoek zijn aanwijzingen verkregen dat eventuele gevolgen voor de voortplanting gerelateerd kunnen worden aan andere werkomstandigheden, zoals werkstress.
2. Gevolgen voor de ogen?
Er is geen verband tussen het werken met beeldschermen en het optreden van staar of andere oogziekten. Onder extreme omstandigheden kunnen schitteringen en spiegelingen van beeldschermen wel een oorzaak zijn van overbelaste ogen en hoofdpijn.
3. Gevolgen voor de huid?
Vooral in Scandinavische landen heeft men het overmatig vóórkomen van symptomen als huidaandoeningen of jeuk onderzocht. Men kon echter geen verband leggen tussen deze symptomen en beeldschermen! Laboratoriumonderzoek bij mensen met bovengenoemde symptomen toonde aan dat deze symptomen geen gevolg waren van welke blootstelling aan schermen dan ook.
4. Andere factoren?
Onderzoekers hebben diverse factoren bestudeerd die te maken hebben met het binnenklimaat zoals de kwaliteit van de binnenlucht, kamertemperatuur, vermoeidheid van de ogen als gevolg van verkeerde verlichting, en ergonomisch niet goed ingerichte werkplekken. Sommige mensen hebben last van hoofdpijn en duizeligheid, en problemen met het spier- en bewegingsapparaat. Deze ongemakken zijn grotendeels te voorkomen door een goede inrichting van de werkplek en het nemen van ergonomische maatregelen bij het werken met beeldschermen. Zulke maatregelen zijn bijvoorbeeld de aanschaf van ergonomisch verantwoord kantoormeubilair, verlichting en andere aspecten van de omgeving om een goede houding te bevorderen en het ingespannen gebruik van spieren, ogen en andere stress-situaties producerende inspanningen te verminderen.
De markt heeft handig ingespeeld op...
Angst voor gezondheidschade door beeldschermen heeft geleid tot een veelheid aan producten die verondersteld worden bescherming te bieden tegen nadelige schermeffecten: speciale schorten, beschermkappen voor de beeldschermen of "straling-absorberende" apparaten. Deze middelen hebben geen enkel beschermend effect. Zelfs de middelen die inderdaad een vermindering van straling teweegbrengen hebben geen praktische waarde omdat de uitgezonden hoeveelheid straling slechts een fractie is van wat volgens nationale en internationale normen is toegestaan.