Waarom stuurt onze GPS ons ook de verkeerde richting uit

Inleiding

Is het nochtans ingenieuze GPS-systeem (Global Positionning Systeem) toch minder doeltreffend dan tot hiertoe algemeen werd aangenomen? Waarom halen de jongste weken en maanden steeds meer verhalen over verloren gestuurde trucks en andere automobilisten het dagelijkse nieuws? Uit pure sensatiezucht, of is er toch iets fout met dit wereldwijd bekende navigatie-systeem? Liggen andere oorzaken aan de basis van het falen van de ons zo vertrouwde GPS, of vertrouwen we té veel op deze "automatische piloot"?

Zware truck in aardappelveld

Een buschauffeur reed zich tot zijn eigen ergernis en die van zijn tientallen passagiers muurvast in een veel te smal veldwegeltje. Daar bleef het niet bij. De storm van verontwaardiging was nog niet geluwd, of er reed zich een verbaasde trucker mét opligger vast in een modderig aardappelveld... In beide gevallen vertrouwde de chauffeurs haast blindelings op hun vertrouwde GPS. Ten onrechte? Wat is er eigenlijk aan de hand met het ons zo vertrouwde navigatie-systeem, dat de jongste jaren door zowat iedereen als onfeilbaar werd beschouwd?

Amerikaanse strijdkrachten

Bij de ontwikkeling van onze GPS gingen de ontwerpers nochtans niet over één nacht ijs, integendeel. GPS of het Global Positionning System, is niettemin nog relatief jong.Inderdaad, dit wereldwijde satellietpositioneringssysteem is amper 43 jaar oud en werd vanaf dat moment stelselmatig verder ontwikkeld. In eerste instantie voor de Amerikaanse strijdkrachten in oorlogsgebied. Met dit GPS-systeem werd het voor het eerst mogelijk vrijwel altijd en overal te navigeren. Vandaag is de GPS nog steeds het enige én volledige operationele satellietbepalingssysteem. Volledig, of toch niet? Want waar ligt dan de oorzaak van het meermaals falen ervan?

Hoe werkt het Global Positionning Systeem (GPS)?

Hoe werkt nu eigenlijk ons zo vertrouwde GPS-toestel? Het zendgedeelte van dit systeem bestaat uit minimum vierentwintig werkende satellieten die in zes vaste banen én in een vast tijdspanne rond de aarde draaien. Elk van deze satellieten zendt zijn eigen signaal uit. Met de ontvangst van minimaal vier van deze satellieten, slaagt onze GPS-ontvanger erin zijn positie op aarde tot op zo'n tien meter nauwkeurig te bepalen. Dit systeem is uiteraard 24 uur op 24 uur operationeel, en dit zowel wereldwijd als in alle weersomstandigheden bruikbaar. Tot verbazing van velen en om verschillende redenen, werd in 1989 dit navigatie-systeem voor burgers opmerkelijk minder nauwkeurig, dit ten voordele van het gelijkaardige systeem voor de strijdkrachten...

Verouderde, papieren wegenkaarten

Met onze huidge GPS-toestellen is er volgens universiteitsprofessoren nochtans niets mis. Volgens hen verwachten we van dit navigatie-systeem duidelijk véél teveel, waardoor nog nauwelijks naar de verkeersborden langs de weg wordt gekeken. Uit een grondig onderzoek blijkt nochtans dat de GPS-kaarten nog heelwat fouten en tekortkomingen bevatten. De oorzaken hiervan liggen volgens de onderzoekers uitsluitend bij de kaartenmakers zelf. Begrijpelijk eigenlijk, want zij konden tijdens de beginjaren van de GPS enkel gebruik maken van slechts summiere plattegronden, meestal erg verouderde en papieren kaarten. Op die manier sukkelden heelwat onberijdbare wegen toch het GPS-systeem binnen, met alle gevolgen vandien... Zowel België als Nederland hebben daarenboven een bijzonder dicht wegennet. Daardoor is het voor de producenten van deze GPS-toestellen zo goed als onmogelijk om overal én op hetzelfde tijdstip een kijkje te nemen om informatie van de gewijzigde verkeerssituatie aan te passen en hun systeem dus upto-date te houden. "We doen wat we kunnen" zo verdedigen de producenten zich zwakjes.

Nauwe samenwerking met gemeentebesturen

Dagelijks trekken honderden medewerkers de baan op om alles uit te klaren en de gegevens aan de nieuwe verkeerssituatie aan te passen. In dit kader wordt nauw samengewerkt met de verschillende gemeentebesturen. Dat is niet alles, want de gebruikers van de GPS-toestellen kunnen zélf, via hun toestel, tekortkomingen en/of fouten van het systeem doorgeven. Op deze manier worden jaarlijks zo'n tachtigduizend foutmeldingen rechtgezet. Dat gaat van simpele wijzigingen van huisnummers en de situering van nieuwe verkavelingen over het wijzigen van kruispunten in ronde punten tot rijrichtingen die veranderen. Iedere drie maanden worden al deze nieuewe gegevens in het systeem ingevoerd en worden ook de kaarten aan de nieuwe situatie aangepast. Het blijft echter dweilen met de kraan open, zo blijkt nu. Zo moet men in onze grootsteden jaarlijks meer dan dertig procent van de bestaande informatie aanpassen. De producenten van GPS-toestellen geven begrijpelijk voorrang aan de sitruatie in deze grootsteden, waardoor meer landelijke gemeenten noodgedwongen (teveel) over het hoofd worden gezien.

Speciale GPS voor trucks

De producenten zijn zich blijkbaar toch bewust van de extra problemen waarmee trucks en autocarchauffeurs dagelijks op onze wegen worden geconfronteerd. Zo ontwierpen ze zelfs een speciaal GPS-toestel voor deze categorie weggebruikers. Deze GPS-toestellen houden zowel rekening met het gewicht als de uitzonderlijke afmetingen van deze voertuigen. Op die manier worden door het GPS-systeem zelfs té hoge viaducten, te smalle straten of te steile hellingen vermeden. Dit nieuwe GPS-toestel houdt zelfs rekening met de voorkeur van truckers en bestuurders van autocars, die hun bochten liever links dan rechts nemen. Eén pikant detail: Dit systeem beperkt zich momenteel uitsluitend tot onze hoofdwegen. Met de jongste voorvallen van de laatste weken en maanden wordt dit dan ook uitvoerig bewezen...

Conclusie

Het vertrouwde GPS-toestel is én blijft een bijzonder intressant toestel om ons de juiste en de kortste weg te wijzen. Een prima navigatie-systeem, maar het zijn in eerste instantie nog altijd de weggebruikers zélf om de verkeerssituatie's juist in te schatten. Op het startscherm van de meest recente GPS-toestellen staat niet voor niets: "De bestuurder blijft verantwoordelijk"...