Wat is de Venusovergang

Inleiding

Wellicht heb je de afgelopen dagen het woord ‘’Venusovergang’’ vaak voorbij horen komen op het nieuws of gelezen in de krant. Een prachtig natuurverschijnsel veroorzaakt door de planeet Venus, zo zeggen wetenschappers. En het is ook zeer uniek; niet ieder mens heeft het geluk om dit verschijnsel in zijn of haar leven te kunnen aanschouwen. Maar wij hebben dat geluk wel; op 6 juni aanstaande kunnen wij in Nederland een Venusovergang zien. Maar wat is de Venusovergang nou precies? Hoe ontstaat dit? En wat is de optimale manier om dit fenomeen te bekijken?                                                                                             

Venus: hoe en wat

Venus, genoemd naar de Romeinse godin van de liefde. Vanaf de zon gezien is het de tweede planeet van ons zonnestelsel. Ook is dit de planeet die het dichtst bij de Aarde ligt. ‘’Minst ver’’ is echter een betere aanduiding, de afstand van deze planeet tot de Aarde bedraagt ruim 41.000.000 kilometer. Ter vergelijking: als je van de ene planeet naar de andere zou willen wandelen, ben je zo’n 936 jaar onderweg! Er is nog niet veel bekend over de geschiedenis van Venus, zo zijn wetenschappers al decennialang bezig met onderzoeken en experimenten die moeten uitwijzen of er ooit buitenaards leven op Venus is voorgekomen. Sommige wetenschappers menen dat leven op Venus mogelijk is, aangezien de planeet bijna even groot en zwaar is als de Aarde. Andere wetenschappers ontkrachten dit door te zeggen dat het op Venus te heet is voor leven: rond de evenaar heerst er een constante temperatuur van rond de 500 graden Celsius.

‘’Is er wel of geen leven op Venus?’’ In 2004 leek het er op dat een antwoord op deze vraag gevonden was. In het wolkendek rondom Venus kwamen namelijk een bepaald soort deeltjes voor die alleen maar kunnen ontstaan wanneer ze door iets, dus een levend wezen, geproduceerd worden! Er is echter nog maar weinig wetenschappelijk onderzoek op Venus verricht, dus deze theorie is op dit moment nog heel speculatief.

Wat is een Venusovergang en hoe ontstaat deze?

Venus heeft, net als de Aarde, een baan die rondom de zon loopt. Makkelijker gezegd: beide planeten draaien rondjes om de zon. De Aarde doet hier een jaar over, Venus 224,65 dagen. Door het verschil in de tijd dat ze om de zon draaien en verschil in de snelheid waarmee ze dat doen, verandert de positie van Venus ten opzichte van de Aarde constant. Dit heeft als gevolg dat we, als we Venus kunnen zien, de planeet steeds op een andere plek zien; de ene keer in het oosten, de andere keer weer in het westen of zuiden.

En eens in de zoveel tijd komt het voor dat Venus tussen de Aarde en de zon in staat. Wij zien Venus dan als een zwarte punt op de zon, omdat Venus zonlicht terugkaatst naar de zon, en niet doorlaat naar de Aarde. Venus is dan verduisterd, en dit verschijnsel wordt de Venusovergang genoemd. Het verschijnsel is dus te vergelijken met een Maansverduistering, waarbij de maan tussen aarde en zon in staat.

De beste manier om het te bekijken

Het bekijken van dit fenomeen is niet zonder gevaar. Je kijkt namelijk recht in de zon, en zonnestralen bevatten UV- en infraroodstraling, wat je ogen ernstige schade toe kan brengen. Martin van Ingen, medewerker van sterrenwacht Sonneborgh in Utrecht, raad aan om speciale folie of een eclipsbril te gebruiken wanneer je naar de Venusovergang wilt kijken, en niets anders. Deze voorwerpen houden de gevaarlijke straling tegen.  

Je moet er vroeg bij zijn, wil je de Venusovergang kunnen zien: hij is erg vroeg en slechts een beperkte tijd te zien. Vanaf zonsopgang, om 5.22 uur, tot 7 uur diezelfde ochtend. De Venusovergang is te zien in het noordoosten. Er wordt aangeraden om op een hoge plek of op een plaats met weinig bebouwing te gaan staan.

Uniek

Net als vele andere ruimteverschijnselen, komt ook de Venusovergang maar erg weinig voor; iedere 243 jaar slechts vier keer, met tussenpozen van respectievelijk acht, 121,5 en weer acht jaar. De Venusovergang van 8 juni 2004 was de eerste in een reeks van vier, die van 2012 de tweede. Dit betekent dat de volgende Venusovergang pas weer over 121,5 jaar te zien is, dus op 11 december 2117. Het meemaken van een Venusovergang is dus erg uniek!

Dus grijp je kans: sta woensdagochtend vroeg op en bewonder een werkelijk natuurlijk wonder!