Symbiose
Wat is symbiose
Verschillende populaties van organismen leven naast elkaar in hetzelfde gebied. Alle organismen hebben voedsel nodig en je kunt je dan misschien wel voorstellen dat er op dat gebied competitie is. En niet alleen op het gebied van voedsel, maar ook op het gebied van vrouwtjes!
Deze competitie wordt niet alleen gevoerd tussen verschillende populaties, maar ook binnen de populatie zelf. Een voorbeeld van competitie tussen populaties in de stad zijn kraaien en meeuwen die allebei op zoek zijn naar afval als voedsel.
Een ander voorbeeld is dat binnen een troep leeuwen, de mannetjes om een vruchtbaar vrouwtje kunnen strijden.
Coöperatie
Een andere relatie die binnen een populatie optreedt is coöperatie. Dit betekent dat dieren uit dezelfde populatie samenwerken om een bepaald doel te bereiken.
Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld hyena's die met elkaar een prooi vangen. Een ander voorbeeld zijn vogels waarbij het vrouwtje op het nest zit en de mannetjes voor voedsel en bescherming zorgen, zoals bij zwanen.
Welke vormen van symbiose zijn er
Als er samenwerking plaats vind tussen populaties van verschillende soorten noemt men dit symbiose. Symbiose is het langdurig samenleven van organismen. Dit hoeft helemaal niet altijd positief te zijn voor ieder organisme, het kan zelfs negatief zijn!
Mutualisme
De eerste vorm van symbiose wordt ook wel mutualisme genoemd. Hier hebben beide populaties voordeel aan de samenwerking. Een voorbeeld van mutualisme zijn de goedaardige bacteriën in de darm van de mens, de bacteriën hebben voedsel uit onze darm en zij zorgen er op hun beurt weer voor dat er geen ziekteverwekkende bacteriën op die plaats komen. Hetzelfde geldt voor onze huid.
Een ander voorbeeld is een haai met poetsvisjes (zie afbeelding 1), de poetsvisjes eten de dode huid en parasieten van de haai af, waarvan de haai voordeel van heeft.
Commensalisme
De tweede vorm van symbiose heet ook wel commensalisme. Bij commensalisme heeft één van beide populaties voordeel, maar de ander geen voor- of nadeel. Een voorbeeld hiervan zijn boomalgen op de bast van een boom. De boomalg krijgt vocht, terwijl de boom hier geen nadeel van ondervindt.
Parasitisme
De derde vorm van symbiose heet ook wel parasitisme. Bij parasitisme heeft één van beide populatie voordeel en de ander nadeel. Hier zijn zeer veel voorbeelden van te noemen, zoals de lintworm, de teek of de spoelworm.
De parasieten kun je verder onderverdelen in endoparasieten en ectoparasieten. Ectoparasieten zitten aan de buitenkant van het lichaam en endoparasieten aan de binnenkant.
Er zijn ook plantaardige parasieten zoals de maretak en de wurgvijg. Deze onttrekken sappen en voedingsstoffen aan hun gastheer, waardoor deze uiteindelijk sterft.
Helotisme
Helotisme is een combinatie van twee van de bovenstaande vormen. Bij helotisme slaat mutualisme na verloop van tijd om in parasitisme. Dit is bijvoorbeeld het geval als algen leven in holtedieren, zoals kwallen of in platwormen. Eerst wisselen zij voedingsstoffen uit met elkaar, maar later worden de algen verteerd door de gastheer.
Tot slot
Binnen en tussen populaties treden allerlei relaties op zoals competitie en coöperatie. Een langdurige samenleving tussen twee populaties noemt men ook wel symbiose. Symbiose wordt weer onderverdeeld in mutualisme, commensalisme en parasitisme.
Wil je meer weten over populaties en methodes om de grootte hier van te meten, lees dan verder in Populatie en populatiegrootte en wil je meer weten over hoe populaties groeien en hoe je dit in grafieken moet zetten, lees dan verder in /wetenschap/biologie/ecologie/38822/populatiegroei/ .