Wat zijn de giftigste slangen ter wereld

Slangen

Slangen staan bekend als enge dieren die flink kunnen bijten. Dat ze daarnaast ook nog giftig kunnen zijn, maakt ze nog enger en een symbool van het kwaad. Toch zijn de meeste slangen niet giftig, maar 15 % van alle 3150 beschreven slangensoorten is giftig.

De meeste slangen komen voor in de warmere gebieden op aarde. Dit heeft te maken met het feit dat slangen koudbloedig zijn, en ze zich dus makkelijker op temperatuur kunnen houden in een warme omgeving.

Wat zijn de meest giftige slangen op aarde en waar komen ze voor?

Wat zijn slangen

Slangen zijn aan hagedissen verwante reptielen. Ze hebben een lang, dun lichaam waaraan ledematen ontbreken. De huid van slangen is bedekt met schubben en slangen bewegen zich altijd voort op de buik. Slangen zijn makkelijk te onderscheiden van andere reptielen als krokodillen en schildpadden. Het onderscheidt tussen slangen en hagedissen is moeilijker te zien. Dit komt omdat slangen geëvolueerd zijn uit hagedissen, en van daaruit uit de varaanachtigen.

Slangen komen bijna overal op aarde voor. Alhoewel de meeste slangen voorkomen in de warmere gebieden, kun je ze ook vinden in droge gebieden, zoals woestijnen, maar ook in het water, zoals rivieren, zeeën en meren.

Dichtbij de Noordpool en de Zuidpool komen geen slangen voor. Ook op Ierland en IJsland komen geen slangen voor. Daarnaast komen er geen zeeslangen voor in de Noordelijke IJszee, de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee.

Wil je precies weten welke slangen in Nederland en de rest van West- en Centraal-Europa voorkomen? Dan is precies wat je zoekt. Het beschrijft 125 reptielen en amfibieën en is prachtig geïllustreerd. ook bevat het boekje handige determinatietabellen, ook voor larven en eitjes. Vind hier meer info over .

De bouw van slangen

Alle slangen hebben een lang dun lichaam, maar de lengte, breedte en kleur van de huid zijn nogal verschillend.

De kleinste slang is ongeveer15 cm, terwijl de grootste wel9 meterlang kan worden. Sommige slangen zijn in doorsnede zo dun als een vinger en anderen zo dik als een vuist.

De huid van slangen is meestal een onopvallende kleur, die kan variëren van bruin en groen, tot roze, rood en zelfs blauw. Soms hebben slangen juist felle kleuren die duidelijk maken dat de slang gevaarlijk is. Dit is echter niet altijd het geval, omdat er ook slangen zijn die deze kleuren imiteren en zo gevaarlijk lijken voor de vijand. Dit verschijnsel wordt ook wel mimicry genoemd en zie je vaker in de dierenwereld. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een zweefvlieg met de kleuren en strepen van een wesp.

Slangen worden onderverdeeld in vier groepen aan de hand van de bouw van de schedel en de vorm van de giftanden. Deze vier groepen zijn;

• Aglypha; de slang heeft geen gespecialiseerde giftanden. In deze groep worden verreweg de meeste slangen ingedeeld. Wurgslangen zijn een voorbeeld van deze groep.
• Ophisthoglypha; deze slangen hebben een giftand die meer naar achter in de bek staan. Deze tand helpt alleen bij de vertering, want de prooi zit al in de bek van de slang voordat de giftand het gif injecteert.
• Proteroglypha; deze slangen hebben giftanden die voorin in de bek staan, maar deze tanden zijn vrij klein, waardoor de slang goed moet kauwen in de prooi om het gif in de wond te laten stromen. Dit type tanden hebben cobra’s en zeeslangen.
• Solenoglypha; deze slangen hebben de best ontwikkelde giftanden. Deze zitten als ze niet gebruikt worden naar achteren tegen het gehemelte van de slang aangeklapt. De giftanden zijn hierdoor veel langer en kunnen gif veel dieper in de prooi injecteren. De tanden zijn hol en staan in verbinding met de gifklieren. Deze slangsoorten zijn erg gevaarlijk. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld adders.

Slangengif

Slangen die gif bij zich hebben, worden giftige slangen of gifslangen genoemd.  Eigenlijk is de naam giftige slang geen goede benaming, want de slang zelf is niet giftig. alleen als het gif in aanraking komt met bloed wordt het gevaarlijk. Gifslang is daarom een betere benaming.

Het gif van de slang is niet bedoeld om prooien mee te vangen, maar om de prooi beter te kunnen verteren. Dit is aangetoond bij bepaalde zeeslangen die overgegaan zijn op het eten van eieren, de gifklieren bij dit type slang zijn in de loop der jaren verdwenen.

Het gif bevat stoffen die helpen bij het afbreken van eiwitten, toch is niet elke gifslang even gevaarlijk voor de mens. Soms wordt er te weinig gif ingespoten, of is het gif te zwak. Het komt ook wel eens voor dat het slangengif voor ons helemaal niet giftig is.

Gif kan allerlei stoffen bevatten die gevaarlijk zijn;

• Cytotoxinen; doden levend weefsel, met necrose als gevolg. Soms moet een vinger of ander ledemaat geamputeerd worden na zo’n slangenbeet.
• Cardiotoxinen; hebben effect op het hart.
• Neurotoxinen; hebben effect op het zenuwstelsel, met bijvoorbeeld verlamming als gevolg of het stoppen van de ademhaling.
• Haemotoxinen; verdrijft zuurstof uit weefsels en het bloed.
• ATPases; enzymen die ATP kapot knippen. ATP levert energie aan de cellen in ons lichaam.
• Proteases; enzymen die eiwitten kapot maken, de belangrijkste bouwstof van ons lichaam.

Symptomen van een slangenbeet

Slangengif kent vele symptomen, maar het hangt er het meest van af waar je gebeten bent. Vaak begint het met zweten, koorts, pijn, hoofdpijn, een hoge of juist lage bloeddruk. Als men incontinent of buiten bewustzijn raakt is het vaak al te laat, het gif heeft zich dan teveel verspreid. Ook kunnen er dan inwendige en uitwendige bloedingen optreden.

Raak bij een slangenbeet niet in paniek, rennen zorgt ervoor dat het gif zich sneller door het bloed verspreid. Ook de slang proberen te doden kan verkeerd uitpakken en leiden tot meer beten van de slang. Blijf dus rustig en probeer om hulp te roepen of de slang zo snel mogelijk te determineren om het juiste antigif toegediend te krijgen.

De giftigste slangen ter wereld

Er zijn veel giftige slangen en het is dan ook moeilijk een top van de meest giftige slangen te maken. Is het een slang die zeer agressief is, maar eigenlijk geen strek gif heeft? Of is het een slang die een heel sterk gif heeft, maar vrij schuw is? In deze top 5 gaat het om slangen met het meest sterke gif, 

ook al slaat de slang weinig toe.

1. De taipan (Oxyuranus); komt alleen voor in Australie en Nieuw-Guinea. De taipan kan drie meter lang worden en leeft alleen in gebieden waar het minimaal warmer dan 20 graden in de winter is. Zijn gif zorgt ervoor dat je bloed niet meer kan stollen. Gelukkig is deze slang van nature niet agressief en bijt hij alleen als ie zich bedreigd voelt.

2. De diamantratelslang (Crotalus adamanteus); is een slang uit de familie van de adders. De diamantratelslang komt voor in het zuiden van de Verenigde Staten en leeft in droge, vlakke gebieden bij de kust. Deze slang kan dan ook goed zwemmen. Zijn maximale lengte is2,5 meter. Het gif van de diamantratelslang is een neurotoxine, waardoor uiteindelijk de ademhaling stopt.

3. De zaagschubadder (Echis carinatus); wordt niet zo heel lang, rond de80 cm. De zaagschubadder komt voor in het Midden-Oosten en delen van Centraal Azië. Deze slang wordt ook wel zandratelslang genoemd, omdat op zijn schubben een soort tandjes staan die wanneer hij ze langs elkaar wrijft, het geluid van een ratelslang maken. Het gif van de zaagschubadder is haemotoxisch en laat weefsel afsterven.

4. De cobra. Cobra’s komen voor in Afrika en in het zuiden van Azië. Een gewone cobra wordt ongeveer 1,5 tot2 meterlang, terwijl de koningscobra wel4 meterlang kan worden. Deze slangen zijn vrij giftig, maar zijn niet heel snel en spuwen ook niet altijd gif. Toch sterft ongeveer 10% van de gebeten mensen. Het gif is neurotoxisch.

5. De mamba. De mamba komt vooral voor in de savannes van Afrika. De mamba is de snelste slang ter wereld en kan een snelheid tot16 kmper uur halen. Daarnaast is deze slang ook nog eens heel agressief. Het gif van de mamba is neurotoxisch en heeft een verterende werking. Bij een beet in de bloedbaan, kan de dood binnen een paar minuten intreden. Een slachtoffer begint al na een paar uur te ontbinden.

Tot slot

Slangen zijn fascinerende dieren. Het gif dat sommige slangen bij zich hebben, kan op allerlei mogelijke manieren werken. 

Daarnaast is slangengif nuttig voor de mens, en vormt het soms een grondstof voor medicijnen. Zo kan bijvoorbeeld de stof  die de verlammende werking van het gif veroorzaakt, wanneer het toegediend wordt in hele lage dosis, helpen pijn of zenuwtrekjes bestrijden.

Wil je meer lezen over spinnen? Lees dan verder in spinnen en hun webben.