De havik, een prachtige roofvogel

Algemeen

De havik, Goshawk en de Accipiter Gentilis zijn allemaal namen voor de havik. Een roofvogel die zich onder andere voedt met duiven en daardoor uitermate geschikt is voor de preventieve jacht. Maar wat is nu eigenlijk een havik, waarvan in Nederland rond de 2.000 paren leven?

Kenmerken van de havik

Zoals binnen de gehele dierenwereld zijn er ook tussen het mannetje en vrouwtje diverse verschillen, al hebben allebei de vogels een relatief lange staart. De verschillen bij de havik zijn eigenlijk voor zo een relatief klein dier heel groot, namelijk:

De havik is geslachtsrijp na 10 maanden. Wanneer zij een partner hebben gevonden, leggen zij tussen de 1 en 5 eieren per keer. De broedperiode van de havik ligt tussen de maanden maart en begin mei, pas wanneer er 2 tot 3 eieren in het nest liggen begint het broeden. Hierbij zit de vogel ongeveer 40 dagen op het nest, waarna de jongen ongeveer eenzelfde aantal dagen door het ouderpaar verzorgt zullen worden.

De havik in natuurlijke habitat

Van nature kiest de havik als leefgebied naaldbossen, maar niet de dichtbegroeide. Het is ook mogelijk dat de vogel voorkomt in de bomen van de buitenwijken van grote steden. Wanneer de havik jaagt in open gebied, dan blijft hij laag bij de grond.

Door de relatief korte ronde vleugels van de havik hebben zij een snelle slag van de vleugels, waardoor zij een zeer hoge snelheid kunnen behalen. Het komt heel veel voor dat na ongeveer 5 slagen de vogel even gaat zweven.

Voedsel van de havik

Zij eten van alles, knaagdieren, duiven, hoenderachtigen, hazen, goudhanen en nog veel meer. Ook een uil en sperwer (ook een roofvogel) ontkomt niet altijd aan de jaagdrang van de havik. Het vrouwtje eet de grotere zoogdieren vogels en dergelijke, het mannetje eet alleen maar duiven, gaaien, lijsters en spreeuwen.

Wanneer zij een prooi hebben waargenomen, kunnen zij met een zeer hoge snelheid een verrassingsaanval inzetten en op deze manier hun prooi vangen. De prooi wordt altijd (vanaf de grond of uit de lucht) gegrepen met de scherpe klauwen van de vogel, en met de lange teennagels aan deze klauwen wordt de prooi gedood.

Paar- en broedtijd

Het is heel duidelijk waar te nemen wanneer de broedtijd begint. Het havikpaar vliegt hoog in de lucht. Vervolgens gaan zij met een enorme duikvlucht naar beneden om daarna in bijna loodrechte stand weer omhoog te komen.

Het nest (gemaakt van takken) van een havik noemt men een horst, en een havikpaar heeft verschillende van deze nesten, in de top en hoge bomen (bij voorkeur de douglas en lariks) , waar zij regelmatig tussen wisselen. Het vrouwtje broedt de 2 tot 5 eieren gedurende circa 40 dagen uit, het mannetje verzorgt het voedsel voor zijn partner.

Populatie in Nederland

De Nederlandse regering heeft de havik in 1936 tot beschermde vogel verklaard. In die tijd waren er ongeveer 50 broedparen in ons land. Door de wettelijke bescherming groeide dit aantal uit tot 400 broedparen. Doordat in de jaren ’60 van de vorige eeuw pesticiden in de landbouw werden gebruikt, nam het aantal broedparen weer drastisch af tot ongeveer het niveau van 1936. Na het verbod op het gebruik van deze middelen groeide de populatie gelukkig weer snel aan. Metingen in 1983 toonden aan dat er 1.200 broedparen waren, dezelfde metingen 5 jaar later lieten 1.800 broedparen zien. Anno 2009 zijn er rond de 2.000 jaarlijkse broedparen in Nederland.