Wat is een vogelaanvaring

Inleiding

Vogels kunnen vliegen met snelheden die soms wel oplopen tot tientallen kilometers per uur. Zij zijn tegenwoordig echter niet de enige ‘’dingen’’ die zich met zulke grote snelheden over de aarde voortbewegen. Auto’s, treinen en vliegtuigen kunnen deze snelheden overtreffen. Hierdoor is er de mogelijkheid dat een zogenaamde vogelaanvaring ontstaat. Dit kan verschrikkelijke gevolgen hebben…

Wat is het

Een vogelaanvaring is een situatie waarbij een vogel in botsing komt met een voertuig. Een vogelaanvaring is dus een ongeluk. Vogelaanvaringen gebeuren vrijwel alleen maar wanneer het voertuig zich ook voort beweegt. Hierdoor ontstaan namelijk een onzekere situatie. De vogel kan niet snel genoeg het voertuig ontwijken waardoor het ermee in botsing komt. In de praktijk botsen vogels bijna alleen maar met vliegtuigen.

Oorzaken van een vogelaanvaring

Zoals net gezegd, botsen vogels in de praktijk vrijwel alleen maar met vliegtuigen (90% van alle gevallen). 79% van alle vogelaanvaringen gebeuren op het vliegveld, 11% in de buurt daarvan. Eén factor die voor dit grote aantal zorgt, is de grootte en snelheid van een vliegtuig. Vliegtuigen zijn voor vogels moeilijk om te ontwijken. Ook bevinden vliegtuigen zich vaak op dezelfde hoogte als vogels wanneer deze vliegen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld auto’s en treinen.

Een andere oorzaak van vogelaanvaringen is de vegetatie die vaak bij vliegvelden voorkomt. Deze is erg aantrekkelijk voor vogels om in te verblijven. Wanneer deze vegetatie niet voor zou komen, zouden de vogels ook niet bij de vliegvelden verblijven. Vliegvelden zijn namelijk gevaarlijke plaatsen voor vogels en deze mijden ze dan ook liever. Waar, naast het vliegveld, ook veel vogelaanvaringen voorkomen zijn de kustgebieden. Vogels wonen hier vaak, vaker dan in het binnenland.

Vogelaanvaringen waarbij geen vliegtuigen betrokken zijn komen nauwelijks voor. Wanneer deze toch gebeuren, is de vogel waarschijnlijk gedesoriënteerd geweest waardoor hij het voertuig niet zag naderen.

Volgens statistieken komen de meeste vogelaanvaringen voor in de werelddelen Europa (41%) en Noord-Amerika (32%). Dit is zo omdat in en tussen deze werelddelen de meeste vliegvelden zijn en het meeste vliegverkeer plaatsvindt. De onderdelen van het voertuig waar vogels het vaakst tegenaan botsen zijn de motoren (33%), de cockpitschermen (29%) en de vleugels (10% van de gevallen).

Tot slot: bij de meeste vogelaanvaringen schijnen meeuwen te zijn. Dit werd duidelijk tijdens een onderzoek uit 1976. Opvallend is dat in andere delen van de wereld deze cijfers helemaal anders zijn. In India zijn havikachtigen bij 86% van de vogelaanvaringen betrokken.

Gevolgen van een vogelaanvaring

Je zou je het misschien niet voor kunnen stellen dat een vogelaanvaring ook maar een enkel gevolg heeft voor het voertuig en zijn inzittenden. Vooral niet bij een vliegtuig, vergeleken daarmee weegt een vogel helemaal niets. Toch kunnen vogels enorme schade aan vliegtuigen aanbrengen. Dit is mogelijk door de enorme kracht waarmee een vogel op of in onderdelen van een vliegtuig terecht komt.

Natuurlijk kan een vliegtuig wel wat hebben. Maar af en toe gaat het goed mis. Wanneer bijvoorbeeld de neus van een vliegtuig wordt geraakt door een vogel (wat in 1994 in Nederland is gebeurd) kan de radar beschadigd raken waardoor deze niet meer goed werkt. Een radar is een essentieel onderdeel voor piloten om veilig te kunnen vliegen.

Wanneer een vogel in een vliegtuigmotor vliegt, kunnen er nog ernstigere dingen gebeuren, soms met fatale afloop. Het vliegtuig kan dan namelijk crashen. Tussen 1995 en 2004 zijn volgens het ICAO, de luchtvaartorganisatie van de Verenigde Naties, zo’n 95.000 vogelaanvaringen gebeurd. Hierbij zijn in totaal 130 doden gevallen.

Ook kan het erg veel geld kosten om de schade na vogelaanvaringen te herstellen. Zo moest er in 1995, nadat een vogel tegen een Concorde aan was gevlogen, 9 miljoen dollar betaald worden voor de reparatie.

Maatregelen

Om vogelaanvaringen te voorkomen, wordt tegenwoordig gebruik gemaakt van radartechniek. Op de dag dat een vlucht gepland staat, wordt er met behulp van een radar bepaald of er veel of weinig vogels in de buurt rondvliegen. Vliegen er te veel rond, dan kan de vlucht geannuleerd worden wegens de te grote kans op een vogelaanvaring. Het systeem dat hiervoor wordt gebruikt in Nederland heet ROBIN en is ontwikkeld door de TNO. Dat is een natuurwetenschappelijk onderzoekscentrum.

Nederland is samen met Israël één van de weinige landen ter wereld die zulke hoogontwikkelde technologieën gebruiken om vogelaanvaringen te voorkomen. Opvallend is dat de Verenigde Staten, het land waar het meeste vliegverkeer plaatsvindt, vogelaanvaringen ziet als een ‘’gewoon risico’’ en geen grote maatregelen neemt om deze situaties te voorkomen.

Andere maatregelen worden door luchthavens zelf genomen. Zij proberen de vegetatie rondom de vliegvelden heen zo te maken dat het geen prettige plek is voor vogels om te verblijven. Ook worden waters in de buurt van de vliegvelden weggehaald zodat vogels er niet meer op af komen om te gaan drinken. Wanneer deze maatregelen niet werken kunnen vogels worden weggejaagd of afgeschoten.

Meer over vogels

● Waarom trekken vogels van het zuiden terug naar het noorden?

● Wat is een draadslachtoffer?

Conclusie

Een vogelaanvaring is een situatie waarbij een vogel met een voertuig in botsing raakt. In het overgrote deel van de gevallen is dit voertuig een vliegtuig. Vogelaanvaringen ontstaan wanneer vogels niet meer in staat zijn om het voertuig te ontwijken of wanneer ze er per ongeluk te dicht bij in de buurt komen. De gevolgen kunnen desastreus zijn: het vliegtuig kan crashen of er kan voor duizenden euro’s aan schade worden veroorzaakt. Vogelaanvaringen kunnen worden voorkomen door ervoor te zorgen dat het voor vogels erg onprettig wordt om in de buurt van de desbetreffende voertuigen te komen.

Bronnen afbeeldingen: Wikimedia Commons: Dammit, U.S. Air Force