Het ontstaan en de bestrijding van een pandemie

Van tijd tot tijd hoor je over virussen die ziektes veroorzaken. Soms is het na een periode van griep weer allemaal over, maar het komt ook voor dat er na enige tijd wordt gezegd dat er sprake is van een pandemie. Helaas zijn er nog steeds mensen die dit niets zegt en dat terwijl het erg gevaarlijk voor de hele mensheid kan zijn. Maar hoe ontstaat dan eigenlijk een pandemie en hoe werkt de bestrijding ervan?

Verwarring

Om te weten wat een pandemie is, moet eerst duidelijk zijn wat een epidemie is (hier is namelijk vaak veel verwarring over bij mensen). Een epidemie is een infectieziekte in een land(streek) die ervoor zorgt dat tien tot twintig procent van de bevolking tijdens de jaarlijkse grieptijd ziek is. Normaal zijn dat er namelijk veel minder. Een pandemie is een epidemie die wereldwijd optreedt. Het woord is ook afgeleid van twee Griekse woorden: “pan” wat alles betekent en “demos” wat volk betekent.

Het ontstaan

Een pandemie komt natuurlijk niet uit het niets; er is altijd een punt van ontstaan. Tot dusver zijn altijd subtypes van het influenza A virus verantwoordelijk geweest voor de pandemieën. Vooral dieren dragen dit virus bij zich, bijvoorbeeld wilde vogels. Zij zijn niet ziek maar "dragen" veel virusdeeltjes met zich mee. De virussen komen via uitwerpselen in het water van sloten en meertjes van waaruit kippen drinken. Zo verspreidt zich het virus onder alle dieren, dus niet alleen vogels, maar ook katten, paarden en varkens kunnen het krijgen. Na veel onderzoek is nu ook ontdekt hoe het dierlijke influenza A bij de mens terecht komt. De basis ligt bij de genetica van influenza. Dat zijn de genen van RNA (wat zorgt voor vermenigvuldiging van erfelijk materiaal). Zij besmetten mensen die het influenzavirus al in zich dragen. Als deze twee virussen dan "kruisen", ontstaan er nieuwe virussubtypen die kunnen zorgen voor het uitbreken van een pandemie, omdat niemand immuun is tegen de nieuwe ziekte. Daarnaast gaat de verspreiding via de lucht(wegen) en is het daardoor voor iedereen onzichtbaar.

Preventie

Gelukkig bestaat er voor dit soort ziektes preventie d.m.v. vaccinatie. Er zijn twee soorten vaccinatie: actieve immunisatie en passieve immunisatie. Bij de actieve immunisatie brengt men met een vaccinatie dode of verzwakte organismen van het virus in het lichaam. Witte bloedcellen reageren op deze organismen en B-lymfocyten herkennen het virus. De T-lymfocyten vermenigvuldigen zich snel, zodat de B-lymfocyten die daaraan vastzitten grote hoeveelheden antistof tegen het virus kunnen maken. Bij passieve immunisatie brengt men meteen te antistoffen in het lichaam. Een nadeel daarvan is dat de antistoffen langzaam uit het lichaam verdwijnen, terwijl bij de eerst genoemde preventie de B- en T-lymfocyten het virus steeds opnieuw zullen herkennen en antistoffen zullen maken.

Opgelet!

Hoewel er voor het bestrijden van een pandemie dus allerlei middelen zijn, begint het voorkomen en herkennen vooral bij jezelf. De symptomen lijken op griep: diaree, misselijkheid en braken, hoesten, koorts, geen trek hebben, vermoeidheid, lopende neus en keelpijn. Het beste is dan om gewoon thuis te blijven, zodat anderen niet besmet kunnen worden en, ‘last but not least’, er geen pandemie kan ontstaan.