Borstkanker: ook bij mannen
Borstkanker bij de man
Ooit van gehoord: borstkanker bij de man. Deze kanker is dus niet alleen een vrouwelijk probleem. Borstkanker bij mannen is veel later in de publiciteit gekomen. Misschien en hopelijk is de reden omdat deze vorm van kanker minder voorkomt? Dit artikel om borstkanker bij mannen onder de aandacht te brengen.
Borstkanker en de onwetendheid van de man
Veel mensen zijn zich niet bewust van het feit dat borstkanker bij mannen kan voorkomen. De mannenborst wordt dan ook bijna nooit onderzocht, noch door de mannen zelf, noch door hun behandelende artsen. Onderzoek heeft ook uitgewezen dat mannen de neiging hebben om tekenen van borstkanker bij zichzelf te negeren en bezoek aan een dokter liefst zolang mogelijk uitstellen.
Zeldzame ziekte
Borstkanker is bij mannen een zeldzame aandoening. Minder dan 1% van alle borstkankergevallen doen zich voor bij mannen. De verhouding is: 100 à 150 vrouwen tegenover 1 man. Voor Vlaanderen betekent dat een 50-tal nieuwe gevallen per jaar (cijfers 2009).
Verschil man/vrouw
De gemiddelde leeftijd van diagnose bij de man is 63 jaar. Tien jaar later dan de gemiddelde leeftijd bij diagnose borstkanker bij de vrouw. Opvallend is dat er bij vrouwen een stijging is van het voorkomen van borstkanker in de jaren voorafgaand aan de menopauze. Vanaf 38 jaar is er een zeker "overtal" aan borstkankers dat dan weer verdwijnt vanaf ongeveer 50 jaar. Bij de man stelt men dit niet vast omdat er niet zoiets als een menopauze bestaat. Borstkanker bij een jonge man is extreem zeldzaam.
Mogelijke oorzaken borstkanker bij de man
Bij volwassen mannen kan de groei van borstweefsel worden gestimuleerd door bepaalde geneesmiddelen en door bepaalde ziekten.
- Groei van het borstweefsel kan worden veroorzaakt door oestrogeentherapie (voorgeschreven bij bv. prostaatkanker).
- Maar ook door geneesmiddelen tegen hartziekte (digitalis).
- Hoge bloeddruk (reserpine, spironolactone),
- Migraine (ergotamine).
Wat is dan gynaecomastie?
- Gynaecomastie is een abnormale vergroting van de borst bij de man die meestal te voelen is als een elastische zwelling van ongeveer één à twee centimeter achter de tepel.
- Het precieze verband tussen gynaecomastie en borstkanker is niet duidelijk.
- Kan worden worden veroorzaakt door bepaalde kankers (teelbalkanker, bijnierkanker), levercirrose, chronische nierdialyse en het syndroom van Klinefelter (zie verder).
- Door vetopstapeling kan de borst van de volwassen man ook vergroten.
Risicofactoren
- Het verband tussen borstkanker bij mannen en een familiale belasting is nog niet grondig bestudeerd. Toch zijn er een aantal studies die erop wijzen dat borstkanker bij vrouwelijke familieleden in de eerste graad (moeder, zus, dochter) het risico van de mannelijke verwanten verhoogt.
- Ook borstkanker bij mannelijke familieleden is een risicoverhogende factor.
- Vooral afwijkingen in het BRCA2-gen zouden verantwoordelijk zijn voor een verhoogd risico bij mannen.
- Verhoogde oestrogeenspiegel: meestal is borstkanker bij mannen hormoongevoelig, wat het vermoeden doet rijzen dat oestrogenen op de een of andere manier een rol spelen bij het ontstaan van borstkanker bij de man.
- Afwijkingen aan de teelballen: zou ook het risico op borstkanker verhogen. Zo zijn er studies die een verhoogd risico hebben vastgesteld na teelbalontsteking, verwondingen aan de geslachtsorganen of bij mannen met een voorgeschiedenis van niet ingedaalde teelballen. Er zijn echter ook studies die helemaal geen verband hebben kunnen vaststellen tussen de voorgaande factoren en een verhoogd risico op borstkanker.
- Andere risicofactoren: een voorgeschiedenis van verwondingen aan het hoofd (hypofyse), blootstelling aan radioactieve straling en een voorgeschiedenis van prostaatkanker.
Syndroom van Klinefelter
- Eén van de belangrijkste risicofactoren voor mannelijke borstkanker is het Syndroom van Klinefelter. Mannen met dit syndroom zijn drager van één extra X-chromosoom (XXY), hetgeen een aantal symptomen veroorzaakt als: weinig ontwikkelde geslachtsorganen, hormonale stoornissen en gynaecomastie. Deze mannen hebben meestal ook weinig testosteron (mannelijk hormoon), hetgeen resulteert in een hoge verhouding oestrogeen-androgeen.
- Studies hebben aangetoond dat mannen met het syndroom van Klinefelter 20 tot 60 maal meer risico lopen op borstkanker dan andere mannen.
Symptomen van borstkanker bij de man
1. Een gezwel (bij 70 tot 90% van de patiënten);
2. Afscheiding uit de tepel (een vroeg symptoom bij 80% van de patiënten). Vooral afscheiding van bloed is een teken aan de wand en moet onmiddellijk worden onderzocht.
3. Afwijkingen aan de tepel of de tepelhof, zoals de tepel die zich terugtrekt of verzwering van de huid (bij ongeveer 20% van de patiënten).
Diagnose
Omdat mannen kleine borsten hebben, zou men verwachten dat borstkanker bij hen altijd vroeg wordt vastgesteld. Nochtans is het tegendeel waar. Een verklaring hiervoor is precies de kleine omvang van de mannenborst. Omdat er zo weinig borstweefsel is, ligt een tumor sowieso kort bij het omliggende weefsel: de huid erboven of de borstkas eronder. Daardoor kunnen tumorcellen sneller het omliggende weefsel beginnen aantasten.
Update oktober 2012: toch anders behandelen dan bij de vrouw?
Borstkanker bij mannen blijft gelukkig zeldzaam voorkomen. Keerzijde van de medaille: het wordt slecht onderzocht. Het UMC Utrecht is er wel meer mee bezig. Uit een proefschrift blijkt nu dat borstkanker bij mannen anders is dan bij vrouwen. Uit onderzoek is gebleken dat er bij mannelijke borstkanker andere genen en eiwitten de kanker veroorzaken. Logisch gevolg: behandeling bij mannen kan dus niet helemaal hetzelfde zijn als bij de vrouwen.
Het UMC Utrecht is gespecialiseerd in borstkanker voor zowel vrouwen als mannen. Als enige ziekenhuis in Nederland heeft het een polikliniek speciaal voor mannen met borstkanker. Zij kunnen hier terecht voor onderzoek en behandeling bij artsen die gespecialiseerd zijn in borstkanker bij mannen. Ook is er een speciaal spreekuur voor mannen. Om toch even bij stil te staan: jaarlijks krijgen in Nederland zo’n 13.000 vrouwen borstkanker en slechts 100 mannen.
Bron: UMC Utrecht
Links