Nutteloze vragen

Mensen kunnen er wat van

Nieuwsgierig

De mens is van nature nieuwsgierig. Kijk maar naar hoe we van jongs af aan alles onderzoeken. Vaak zelfs tot de wanhoop van onze ouders. Maar helaas is die nieuwsgierigheid soms ook volkomen nutteloos. Dan stellen we vragen over zaken waarop het antwoord volkomen nutteloos is. Zo is het bijvoorbeeld nutteloos om te vragen of er een god bestaat . Behalve natuurlijk als je het idee hebt dat god je zal straffen als je niet in hem gelooft. Maar ook een vraag naar wat er gebeurt als je sterft , is een nutteloze vraag. Zou het antwoord je namelijk helpen om beter om te gaan met sterven of zelfs maar anders te sterven? Sommige mensen zullen beweren van wel. Maar voor de meeste mensen geldt dat niet.

⬇ Index

Nutteloos

De mens is nieuwsgierig, iets wat misschien wel voortkomt uit het feit dat ons brein niet van onverklaarde zaken houdt. Of omdat nieuwsgierigheid de deur opent naar veel verschillende voedingsbronnen en dus een grotere kans op overleven. Dus willen we alles onderzoeken om het te kunnen beoordelen en verklaren. Daarnaast is alles te verklaren wat je waarneemt waarschijnlijk een goede overlevingsstrategie is. Want als je alles betekenis geeft, en daardoor voorzichtiger bent, dan neemt de kans af dat je gepakt wordt door een roofdier en neemt de kans toe dat je overleeft. Met als gevolg dat onze voorouders die alles wat ze waarnamen verklaarden vaker gevaarlijke situaties overleefden, omdat ze voorzichtiger waren. Wat er weer toe leidde dat zij meer kans hadden om nakomelingen te krijgen, waardoor hun nakomelingen allemaal het ‘verklaar alles wat je waarneemt’-gen kregen.

⬇ Index

Verklaren

Een ander gevolg van die genetische aanleg die leidt tot alles verklaren is echter ook een toename van het aantal nutteloze vragen en daarmee het aantal nutteloze antwoorden. Vragen zijn tenslotte het startproces van het verklaren.

Zo is het bijvoorbeeld vrij nutteloos om je af te vragen waar de bliksem vandaan komt. Of

Bliksem

waarom er bliksem is. Toch heeft de mensheid allerlei antwoorden op die vragen over de bliksem geformuleerd. De bekendste zijn wel dat bliksem het werk van een godheid is, of dat nu Wodan, Jupiter, Zeus of Jahweh is, maakt niet uit. Gelukkig weten we nu dat bliksem een gevolg is van het feit dat de grond negatief geladen is en de wolken positief of andersom. Waardoor er bij genoeg ladingsverschil tussen de grond en de wolken, als de weerstand van de lucht overwonnen kan worden, een ontlading plaatsvindt. Zodat het verschil in lading tussen de grond en de wolken wordt gelijkgetrokken. Bliksem is dus niet het gevolg van een godheid, die boos is of mensen willekeurig bang wil maken. Het is een natuurverschijnsel net zoals regen, aardbevingen, vulkanen, tsunami’s, groeiende planten en woestijnen.

⬇ Index

Gevaarlijk

Echter het feit dat ik weet dat bliksem niet het gevolg is van een boze god, doet niets af aan het gevaar dat bliksem is. Ik heb er dus eigenlijk meer aan om te weten hoe gevaarlijk bliksem is en wat ik moet doen als het onweert, dan te weten dat het een boze god is of een ladingsverschil tussen de wolken en de grond. Mijn wetenschap van de oorzaak zorgt er namelijk niet voor dat ik me op de juiste manier gedraag tijdens onweer, zeker niet als ik denk dat het een boze god is. Waarbij ik dan misschien het idee heb, dat die god alleen tevreden te stellen is als ik hem een zoenoffer aanbied, bijvoorbeeld in de vorm van de dood van een maagd of een lam of mijn vijanden. Het is veel nuttiger om te weten dat ik me zo klein mogelijk moet maken, zodat de lading zo min mogelijk door mijn lichaam kan lopen en zo snel mogelijk mijn lichaam kan verlaten. Maar dat kan ik uitzoeken door de nuttige vraag te stellen en te beantwoorden:

“Hoe overleef ik een blikseminslag in mijn lichaam?”

In plaats van de nutteloze en daardoor gevaarlijke vraag te stellen:

“Wat is de oorzaak voor bliksem?”

Waarop ieder antwoord goed is, zolang ik niet word blootgesteld aan bliksem.

⬇ Index

Nutteloze vragen

Er zijn dus nogal wat nutteloze vragen in deze wereld. Bijvoorbeeld de vraag:

“Wanneer ben ik een goed mens?”

Of:

“Wat gebeurt er als ik sterf?”

Of:

“Is er een hemel?”

Of:

“Bestaat god?”

Allemaal vragen die nutteloos zijn, omdat ze niets toevoegen aan het leven op zich. Of je het antwoord op deze vragen wel of niet weet verandert niets aan je leven. Misschien dat je door het antwoord te weten iets rustiger bent over je toekomst, maar het voorkomt niet dat je je zorgen kunt maken over je toekomst. Want deze vragen beantwoorden niet de vraag of je morgen te eten zult hebben en wat je moet doen om morgen eten te hebben.

⬇ Index

Domme vragen

Overigens is het feit dat het nutteloze vragen zijn, niet hetzelfde als stomme vragen of saaie vragen. Want op het gebied van stomme en saaie vragen bestaan er geen vragen. Iedere vraag kan namelijk stom of saai zijn, afhankelijk van wie het antwoord moet geven en hoe vaak hij of zij de vraag al heeft beantwoord.

⬇ Index

Zinvolle vragen

Toch zullen veel mensen beweren dat vragen als

“Bestaat god?”

“Is er een hemel?”

zinvol zijn. Overigens niet omdat het antwoord op de vragen je verder helpt in het leven of je rust geeft. We vinden ze zinvol omdat ze in een bepaalde context gesteld worden. De vragen zijn eigenlijk het topje van een ijsberg aan ideeën en gedachten over wat het begrip god inhoud of wat bedoeld wordt met hemel. Waarmee je gerust kunt stellen dat de vragen altijd met ja beantwoord kunnen en moeten worden. Ook al zal er nooit fysiek bewijs te vinden zijn voor zoiets als een esotherisch wezen dat alles geschapen heeft, met de naam god. Net zoals we geen bewijs zullen vinden voor het bestaan van een eenhoorn of een draak, hoewel we daar dus wel woorden voor hebben en afbeeldingen. Of dat er bewijs te vinden is voor een omgeving met de naam hemel. Waarbij het nog wel logisch is dat we nooit bewijs zullen krijgen voor het bestaan van de hemel, zoals wij ons dat voorstellen. Als het namelijk waar is dat de hemel een bijzonder plek is, die in niets te vergelijken is met een mooie en liefdevolle plaats op aarde, dan komt er natuurlijk niemand terug om te vertellen dat de hemel bestaat. Ik loop tenslotte ook niet tijdens seks met mijn partner weg, om de buurman te gaan vertellen dat het lekker is om seks te hebben met mijn partner.

⬇ Index

Vreemd idee

Maar het is natuurlijk wel vreemd om een vraag pas zinvol te kunnen noemen als je hem stelt vanuit het achterliggende gedachtengoed. Ik moet dus eerste de culturele context van het begrip god of hemel kennen, voordat ik de vraag zinvol kan vinden. Waarmee het volledige nut van de vraag natuurlijk komt te vervallen. Omdat het kenmerk van cultuur is, dat alle elementen die er onderdeel van uitmaken, zoals uiterlijkheden, rituelen, rolmodellen, machtsverhoudingen, groepsstructuren, waarden en unieke begrippen vastliggen. Wat betekent dat het stellen van de vraag door een lid van de cultuur het beantwoorden van de vraag is. Wat tevens inhoud dat de vraag en het stellen van de vraag zinloos is, omdat het antwoord al bekend is. Terwijl als een niet cultuur lid de vraag stelt, de vraag ook zinloos is, omdat er geen antwoord te geven is zonder de hele culturele achtergrond uit te leggen. Toch zijn er massas mensen die vinden dat het vinden van het antwoord op de vraag naar het bestaan van god en de hemel belangrijk zijn. Overigens zonder te weten waarom, simpelweg omdat iemand anders heeft beweerd dat het zo is.

⬇ Index

Conclusie

Vraagteken

Er bestaat dus zoiets als nutteloze en zinloze vragen. Waarbij vragen die zinloos zijn ook nutteloos zijn. Het zijn namelijk nutteloze vragen omdat het antwoord op de vraag niets bijdraagt aan het leven zelf. Ik word bijvoorbeeld geen beter mens omdat ik het antwoord weet. En als ik door het antwoord op de vraag een beter mens word, dan moet ik me afvragen of ik werkelijk een beter mens ben geworden. Want misschien ben ik wel uit angst, ontstaan door het antwoord op de vraag, een beter mens geworden. Wat betekent dat er een grote kans bestaat dat ik maar doe alsof. Zoals veel indianen in de tijd van de conquistadores op het Christelijke geloof overgingen omdat ze de keuze kregen om snel te sterven als Christen of langzaam en pijnlijk te sterven als heiden. Ik vraag me af hoeveel indianen gekozen hebben voor een langzame dood of het korte Christendom.