Leven in een wereld vol
Wantrouwen of vertrouwen
Volgens sommige mensen moet je de wereld, maar vooral de mensen, om je heen wantrouwen. Anderen vinden dat je de wereld moet vertrouwen. Terwijl er ook nog mensen zijn die zeggen dat de wereld zowel te vertrouwen als te wantrouwen is. Nu is bij alle drie deze standpunten een probleem, ze zijn gebaseerd op persoonlijke ervaringen. Waarbij iemands houding nog de meeste invloed heeft.
Onze houding
We denken vaak dat de wereld een soort inerte situatie is, die volkomen vanuit haar eigen toestand op ons reageert. Maar in veel gevallen is het juist onze houding die bepaald hoe de wereld op ons reageert. Het gevolg van onze houding is namelijk dat de wereld zich ook een bepaalde houding aanmeet. Zijn wij vrolijk en vinden we dat we dat mogen laten zien, dan reageert de wereld vrolijk. Zijn wij boos en laten we dat merken dan reageert de wereld boos. Tonen wij wantrouwen tegenover onze omgeving dan wantrouwt onze omgeving ons. Vertrouwen wij onze omgeving, dan vertrouwt de mensen om ons heen ons.
In de meeste gevallen is het dus onze houding die veroorzaakt hoe de wereld op ons reageert. Het vreemde is echter dat wij vervolgens de reactie van de wereld beoordelen op basis van wat de wereld doet en niet op basis van wat onze inbreng was.
Dwang
We zeggen dus dat de wereld te vertrouwen is, terwijl je in zekere zin kunt zeggen dat wij de wereld gedwongen hebben betrouwbaar te zijn door haar te vertrouwen. Nu is er echter wel iets vreemds aan de hand met onze invloed, zij werkt niet altijd. Er zijn mensen die misbruik maken van het feit dat anderen op een bepaalde manier door het leven gaan. We hebben het allemaal wel meegemaakt dat we iemand vertrouwen en vervolgens er achter moeten komen dat hij of zij ons vertrouwen beschaamt. Onze houding tegenover de wereld is dus niet een soort machtig instrument dat ieder mens dwingt tot een bepaald gedrag.
Oordeel
In de meeste gevallen is het dus onze houding tegenover de wereld die de wereld op een bepaalde manier laat reageren. Als ik mensen wantrouw, dan gaan ze zich onbetrouwbaar gedragen. Ook al zijn er mensen die eerst een aantal keren proberen om de mening van de wantrouwige te veranderen door betrouwbaar te zijn. Maar ja, wat doe je als iemand je altijd wantrouwt en wat je ook doet dat wantrouwen niet verdwijnt. Dan kun je dus maar beter dat doen wat er van je verwacht wordt of weggaan. Hoewel voor de wantrouwige geldt dat beide gedragingen een bevestiging zijn van hun wantrouwen tegenover de wereld.
Invloed
Wat je dan ook kunt zeggen over wantrouwen en vertrouwen is dat ze voortkomen uit onze houding. Waarmee we onze omgeving beïnvloeden. Maar onze houding beïnvloedt ook onze beoordeling van onze omgeving. Zo zal een wantrouwig persoon net zolang blijven wantrouwen tot zijn wantrouwen wordt bevestigd. Waarna hij of zij de conclusie trekt dat hij of zij gelijk heeft de wereld te wantrouwen. Hoewel de conclusie bij een eerlijke beoordeling van de situatie zou moeten zijn, dat het onbetrouwbare gedrag veroorzaakt werd door de eigen houding tegenover de wereld.
Vertrouwen
Maar waar mensen die de wereld wantrouwen het geluk hebben altijd bevestiging te vinden van hun wantrouwen, daar hebben mensen die de wereld vertrouwen het iets makkelijker. De meeste mensen zijn het grootste deel van de tijd te vertrouwen. 
Dus als je de wereld vertrouwt krijg je veel betrouwbaar gedrag daarvoor terug. Hoewel je soms kunt stellen dat dat wel logisch is in een wereld waarin mensen doen wat hoort volgens hun opvoeding en cultuur.
Mensen die anderen vertrouwen worden echter ook van tijd tot tijd teleurgesteld door hun medemens. Hun houding van vertrouwen geeft hun echter het oordeel dat het een foutje is van de ander, we zijn tenslotte allemaal menselijk. Iemand moet dus echt onbetrouwbaar zijn om iemand die de wereld vertrouwd zijn houding te doen veranderen. Maar de oplossing voor de persoon die vertrouwen heeft in zijn omgeving is natuurlijk eenvoudig, hij gaat niet meer om met de person die onbetrouwbaar is. Terwijl iemand die anderen wantrouwt op een eiland zou moeten gaan wonen en zelfverzorgend moet worden. Maar er is nu niet genoeg ruimte op deze planeet om ieder wantrouwig mens zijn eigen eiland te geven.
Grijs
Van mensen die zeggen dat de wereld zowel betrouwbaar als onbetrouwbaar is, je kunt mensen dus zowel vertrouwen als wantrouwen, wordt gezegd dat ze een realistisch beeld van de wereld hebben. Maar eigenlijk is dat ook niet waar, want de wereld is niet onbetrouwbaar en betrouwbaar, de wereld is de wereld. In die wereld zonder waarde komen mensen voor die vaak betrouwbaarder zijn dan onbetrouwbaar. Maar er komen ook mensen voor die je maar beter kunt wantrouwen dan vertrouwen. De wereld is dus noch betrouwbaar, noch te wantrouwen. Zo beweerde Adam Smith, de man die de bedenker van de economie als wetenschap genoemd wordt, dat een gereguleerde markt de mens betrouwbaar maakt. Waarmee hij dus eigenlijk zegt dat mensen betrouwbaar worden gemaakt door hun omgeving. Maar er zijn genoeg mensen die helemaal geen markt nodig hebben om anderen te vertrouwen. Kijk maar naar al die mensen die hun levensverhaal vertellen aan volkomen wild vreemden. De mens als soort blijkt erg goed van vertrouwen te zijn, met een paar uitzonderingen daar gelaten.
Ervaringen
Wat je echter van deze indeling in wantrouwigen, goed gelovigen en realisten kunt zeggen is dat ze gebaseerd is op persoonlijke ervaringen. Wantrouwigen zien iedere gebeurtenis, of die nu vaak of weinig voorkomt, waarin hun wantrouwen bevestigd wordt als een bewijs voor de juistheid van hun houding. Terwijl goed gelovigen iedere gebeurtenis waarin hun vertrouwen beschaamd wordt als een bewijs voor hun houding. Terwijl de realisten iedere gebeurtenis zien als een losstaande gebeurtenis door toeval gecreëerd en een bewijs voor hun houding. Maar als je eerlijk gaat kijken naar de situaties waarin wantrouwen wordt bevestigd en vertrouwen wordt beschaamd, dan zitten daar vaak andere oorzaken achter.
Oorzaken
Zo voelen veel mensen zich haast gedwongen om iemands wantrouwen te bevestigen, als ze maar lang genoeg gewantrouwd worden. Alsof ze hun gedrag waarmee ze iemands wantrouwen bevestigen zien als een genoegdoening voor het gewantrouwd worden.
Terwijl mensen die iemands vertrouwen schaden vaak een vergelijkbare verklaring hebben voor hun gedrag. Namelijk dat vertrouwen wel leuk is, maar het brengt geen brood op de plank. Dus als vertrouwen niet leidt tot een beloning, dan gaan mensen zichzelf belonen.
Maar er zijn ook mensen die jarenlang betrouwbaar zijn en dan plots in de situatie komen dat ze door onbetrouwbaar te zijn zichzelf uit een moeilijke situatie kunnen redden. Bijvoorbeeld iemand die binnen een bedrijf de boekhouding doet en dan plots veel geld nodig heeft om de medische behandeling van zijn zieke kind te betalen.
Of het bekende de kat op het spek binden, dan zijn er maar weinig mensen die het vermogen kunnen opbrengen om zich niet te laten verleiden. Hoeveel mensen vergeten bijvoorbeeld niet per ongeluk gereedschap terug te brengen dat ze geleend hebben van hun buren. Om jaren later te ontdekken dat ze een stuk gereedschap hebben dat niet van hun is. Waardoor ze zich zo beschaamd voelen dat ze het niet durven terug te brengen.
Of wat te denken van mensen die liever iemands vertrouwen beschamen, dan te moeten toegeven dat ze een fout gemaakt hebben. Dus uit schaamte over hun eigen fout, bijvoorbeeld omdat ze iets kapot hebben laten vallen, beschuldigen ze iemand anders zodat die de schuld krijgt. Waardoor de persoon die beschuldigd wordt voortaan gewantrouwd wordt. Wat weer de les oplevert voor de valsbeschuldigde dat je niemand kunt vertrouwen en mogelijk iedereen moet wantrouwen. Terwijl de persoon die iemand anders valselijk beschuldigd leert dat je het vertrouwen van andere het beste kunt beschamen als je ze iemand geeft om te beschuldigen. Waardoor tegelijkertijd het vertrouwen dat de ander in jouw heeft niet beschadigd raakt.
Mensen en wantrouwen of vertrouwen
De mensheid kan verdeeld worden in mensen die wantrouwen, vertrouwen en een licht realistisch beeld hebben van de wereld om hun heen. Bij mensen die anderen wantrouwen kun je eigenlijk niets doen zonder dat je hun wantrouwen bevestigd. Bij mensen die anderen vertrouwen kun je bijna niets doen om dat vertrouwen te beschamen. Realisten denken dat ze de wereld op de juiste manier zien, maar in een wereld die zonder waarde is, is realisme een waarderende houding. Wat betekent dat een wantrouwende, vertrouwende of realistische houding verkeerd is.
Wat ook opvalt is dat het vaak de houding van iemand is die veroorzaakt wat hij of zij ervaart. Zo creëert een wantrouwende houding situaties waarin dat wantrouwen bevestigd wordt. Terwijl een realistische houding de situatie creëert waarin zowel wantrouwen als vertrouwen mogelijk is.
De werkelijkheid is echter dat wantrouwen en vertrouwen vaker een gevolg is van een combinatie van factoren. Het gaat namelijk niet alleen om de personen in de situatie, maar ook om de situatie waarin de personen zich bevinden. Vandaar dat we spreekwoorden kennen als:
Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.
De kat op het spek binden.
Liever één vogel in de hand dan tien in de lucht.
Zelfs zoiets eenvoudigs als schaamte kan mensen ertoe brengen om onbetrouwbaar te worden. Maar wat zouden we er nu aan kunnen doen om minder goed van vertrouwen te zijn en minder wantrouwig. Misschien is het eenvoudigste antwoord wel, gewoon eerlijk naar onszelf kijken. Zonder nu meteen een waardeoordeel te moeten koppelen aan anderen en onszelf. Want door anderen te wantrouwen krijgen we niet wat wel willen, maar door anderen te vertrouwen krijgen we evenmin wat we willen. Maar wat willen we dan. Waarschijnlijk weten we dat niet goed, omdat we teveel bezig zijn met wantrouwen en vertrouwen, waardoor we steeds net missen wat we nu eigenlijk echt zoeken.
Extra
Afbeeldingen
- Wantrouwen via Cepolina
- Vertrouwen via Imageafter
- Groeien door Normyo
Index van koppen
Mensen en wantrouwen of vertrouwen