Hoe duurzaam is schaliegas

Inleiding

De afgelopen tijd is er veel te doen over schaliegas in Nederland. De ene groep noemt de voordelen en wil heel graag naar de fossiele brandstof gaan boren omdat het goed zou zijn, terwijl de andere groep op de nadelen wijst: het zou gevaarlijk zijn voor mens en milieu. Het milieu is tegenwoordig erg belangrijk voor vele mensen en het staat hoog op de politieke agenda. Daarom is het ook belangrijk om te kijken naar de vraag: hoe duurzaam is schaliegas eigenlijk? Tasten de boringen en het gas het milieu niet te veel aan?

Schaliegas

Een bijzondere vorm van aardgas is schaliegas. Het verschil tussen de twee soorten is dat schaliegas wordt gewonnen uit het gesteente schalie. Aardgas wordt daar niet uit gewonnen. Het proces van winning van schaliegas, wordt fraccen genoemd. Dit proces is erg bijzonder aangezien er in het gesteente horizontaal geboord wordt. In grote delen van Nederland is schaliegas gevonden; in grote delen van Brabant, Zuid-Holland, Limburg en Twente is schaliegas in verschillende lagen in de bodem aangetroffen. Wanneer we schaliegas gaan winnen, kunnen we het voor dezelfde doeleinden gaan gebruiken als regulier aardgas. We kunnen het gas bijvoorbeeld verbranden om er vervolgens onze huizen mee te verwarmen. We kunnen het gas ook gebruiken bij het opwekken van energie. Als het wordt verbrand komt er namelijk stoom vrij, waarmee turbines kunnen worden aangetreven. Ook kunnen we schaliegas gebruiken als brandstof in auto’s.

Tegenwoordig wordt er overigens nog nergens in Nederland naar schaliegas geboord. De regering heeft hiervoor nog geen vergunningen afgegeven. Dit komt omdat er ook veel weerstand is tegen schaliegasboringen. Door de boringen zouden de kansen op aardbevingen en grondverzakkingen bijvoorbeeld groter worden. Voorstanders wijzen er echter op dat schaliegas een enorme impuls zou kunnen geven aan de Nederlandse economie aangezien het banen schept en we het gas aan het buitenland kunnen verkopen.

Duurzaamheid

Het begrip ‘’duurzaamheid’’ is erg breed. Over het algemeen wordt namelijk gezegd dat iets duurzaam is wanneer de activiteit of ontwikkeling de draagkracht van het heden niet overschrijdt en de toekomst niet benadeeldt. Dit wil dus bijvoorbeeld zeggen dat je niet zoveel bomen mag kappen dat dieren niet meer goed kunnen leven. Dan wordt de draagkracht van het heden overschreden. Bij het tweede deel van de definitie moeten we dus gaan kijken of de ontwikkelingen van nu op de lange termijn negatieve gevolgen hebben. We mogen bijvoorbeeld niet zoveel broeikasgassen uitscheiden dat daar op de lange termijn milieuproblemen door ontstaan. Maar in welke mate is schaliegas duurzaam? Is het schadelijk voor het milieu, kost het proces niet te veel energie?

Energie

Als we gaan kijken naar hoe schaliegas gewonnen wordt, zullen we al snel zien dat hierbij enorm veel energie moet worden gebruikt. Dit is niet gewenst in deze tijden van milieubewust handelen. Dit is dus al een eerste teken dat schaliegas niet duurzaam is. Het boren in de harde gesteentes kost veel energie, evenals het naar beneden pompen van verschillende stoffen die van belang zijn bij de gaswinning en het vervolgens naar boven halen van het gas.

Schadelijke stoffen

Op het eerste gezicht lijkt schaliegas niet echt milieuvervuilend. Wanneer het wordt verbrand, komen namelijk maar weinig schadelijke deeltjes vrij. Het gas op zich is in dit opzicht dus duurzaam. Maar als wordt gekeken naar het geheel rondom schaliegas heen, dus ook de boringen, kan worden gesteld dat het in milieuopzicht helemaal niet duurzaam is. Bij het fraccen ontstaan scheurtjes in het gesteente waardoor het schaliegas naar buiten komt. Er komt echter vaak niet alleen maar schaliegas mee naar de oppervlakte. Ook verschillende broeikasgassen zoals CO₂ en het veel sterkere methaan, CH₄, kunnen uit deze scheurtjes vrijkomen. Door broeikasgassen warmt de aarde langzaam op, een alles behalve duurzame ontwikkeling. Bovendien worden er bij het fraccen chemicaliën gebruikt. Deze worden niet altijd in het geheel weer mee naar de oppervlakte gehaald, maar blijven achter in de grond. Hierdoor wordt de grond en het grondwater vervuild.

Conclusie

Schaliegas op zich is een relatief duurzame stof. Bij de verbranding ervan komen namelijk niet veel schadelijke deeltjes vrij. Het boren naar schaliegas is echter helemaal niet duurzaam. Dit proces kost namelijk erg veel energie en bovendien kunnen er schadelijke broeikasgassen bij vrijkomen. Ook kan het grondwater vervuild worden door de chemicaliën die bij het winningsproces gemoeid zijn. 

Bronnen afbeelding: Wikimedia Commons, Ruhrfisch